درمانده نیستیم؛ کارگردان‌های فلسطینی و تصویر نسل‌کشی، کشتار و خشونت وحشیانه

کارگردان‌های فلسطینی خارج از کشور، جنگ در خانه را تماشا می‌کنند و بر نقش سینما در انتقال واقعیت‌ها باور دارند.
به گزارش مهر به نقل از ورایتی، زمانی که جنگ اسراییل و حماس آغاز شد، آن‌ماری جاسر، کارگردان فلسطینی تنها یک هفته تا شروع فیلمبرداری فیلمش «همه پیش از تو» فاصله داشت. این فیلم قرار بود در زادگاه وی بیت‌لحم که در ۴۵ مایلی غزه واقع است، ساخته شود.
پروژه این فیلمساز نامزد اسکار که درباره شورش سال ۱۹۳۶ به رهبری کشاورزان علیه حاکمیت استعماری بریتانیا و هجوم شهرک‌های یهودی در فلسطین است، متوقف شده و جاسر که اکنون در در رام‌الله مستقر است، مشتاقانه منتظر آتش بسی است که به مرگ و ویرانی پایان و به او اجازه دهد تا برگردد و درام خود را فیلمبرداری کند. او می‌گوید: گفتن این داستان فراموش‌شده مهم‌تر از همیشه است.
در حالی که امیدها برای دستیابی به آتش بس در نوار غزه به سختی سوسو می‌زند، کارگردان‌های فلسطینی مانند جاسر با ناامیدی دست و پنجه نرم می‌کنند و این سوال برایشان مطرح است که چگونه هنر آنها درد و رنج فلسطینیان را بهتر منتقل کند. از زمان آغاز جنگ، حدود ۳۱۰۰۰ غیرنظامی فلسطینی در نتیجه عملیات نظامی اسراییل و گرسنگی جان خود را از دست داده‌اند.
الیا سلیمان نویسنده فلسطینی در کارگاه آموزشی «قمره» موسسه فیلم دوحه که حدود یک ماه پیش در قطر برگزار شد، گفت: سینما در واقع هرگز فوری به چیزی دست نمی‌یابد.
سلیمان که در پاریس ساکن است برای آثاری مانند «مداخله الهی» که برنده جایزه هیات داوران کن شد و درگیری اسراییل و فلسطین را با لحنی سوررئال به تصویر می‌کشد، شناخته شده است. این کارگردان مطرح فلسطینی در «قمره» گفت زمان آن فرا رسیده که بپرسیم برای پذیرفتن مسؤولیت و موضع اخلاقی برای ساخت فیلم‌هایی که ما را قادر می‌سازد درباره نسل‌کشی‌ها، کشتارها و خشونت‌های وحشتناک در سراسر جهان بحث کنیم، چه باید کرد.
لینا سوآلم کارگردان فلسطینی که او نیز مقیم پاریس است، می‌گوید پایان دادن به جنگ اولویت اول است تا بتوان مردمی را که هنوز آنجا هستند نجات داد. مستند سال ۲۰۲۳ این کارگردان با عنوان «بای بای طبریه» به چگونگی آواره شدن مادرش، هیام عباس بازیگر و خانواده‌اش از شهر طبریه بر اثر جنگ اعراب و اسراییل در سال ۱۹۴۸ می‌پردازد.
سوآلم می‌گوید: «بای بای طبریه» که کمی قبل از شروع درگیری‌های کنونی در ونیز و تورنتو نمایش داده شد، از آن زمان با اقبال روبه رو شده زیرا مردم داستان‌های انسانی از فلسطین را می‌خواهند.
او گفت در فکر کارهای بعدی است که می‌تواند انجام دهد زیرا باید انسانیت و پیچیدگی زندگی مردمی را که به خوبی نمایندگی نمی‌شوند یا به آن‌ها انگ زده می‌شود، تصویر کرد.
کمال الجعفری کارگردان فلسطینی مقیم برلین در حال بررسی آوارگی فلسطینی‌ها از زاویه دیگری است. مستند تجربی او با عنوان «یک فیلم فدایی» درباره غارت آرشیو مرکز تحقیقات فلسطین در بیروت در جریان اشغال پایتخت لبنان توسط ارتش اسراییل در سال ۱۹۸۲ است. الجعفری از فیلم‌های یافته شده برای تصویر کردن موج‌های متوالی مهاجرت اجباری فلسطینیان استفاده کرده و امیدوار است وقتی این فیلم در جشنواره پخش شود، ماهیت جنگ کنونی را نیز روشن کند.
الجعفری می‌گوید: درگیری، پیامدهای بسیار و دلایل بسیار بسیار متفاوتی دارد. هر نوع بازسازی آن بسیار پیچیده است، اما فکر می‌کنم باید از هر چیزی که می‌تواند در حال حاضر کمک کند، استفاده کرد.
محمد المغانی در ۱۷ سالگی غزه را ترک کرد تا در لهستان، جایی که اکنون در آنجا زندگی می‌کند، تحصیل کند. او در حال فیلمبرداری «پسر خیابان‌ها»، مستندی درباره یک نوجوان فلسطینی است که بدون تابعیت در کمپ آوارگان بیروت بزرگ می‌شود. وقتی جنگ تمام شود، المغانی قصد دارد با دوربینش به خانه بازگردد.
او می گوید: برنمی گردم تا از خاکسترها فیلمبرداری کنم، زیرا همه شهر ویران شده است. من می‌خواهم سوی دیگر غزه را نشان دهم که زیبایی زندگی روزمره مردم و فرهنگ و بسیاری چیزهای دیگر غیر از جنگ است.
اما به طور قطع جنگ برای این کارگردان‌ها که درگیری را از نقاط مختلف جهان تماشا می‌کنند، مهم است.
جاسر می‌گوید: همه ما مانند آهویی هستیم که در چراغ‌های جلوی ماشینی گرفتار شده‌ایم.
او می‌افزاید: بعضی روزها من کاملاً غرق شده و یخ زده‌ام و بعضی روزها باید سرم را در شن‌ها فرو کنم تا به همه این تصاویر نگاه نکنم و بعد روزهایی می‌رسد که تنها کاری که می‌توانم انجام دهم این است که به این تصاویر نگاه کنم و سعی کنم بفهمم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
وی یادآور می‌شود: ما منفعل نیستیم. ما باید کاری انجام دهیم. شاید ناامیدانه به نظر برسد ولی ما درمانده نیستیم. من این ایده را رد می‌کنم.