کجای کاریم؟!

یادداشت / مجید میرفخرایی

با آگاهی از تلاش فراوان طراحان ما در پیشبرد این رشته تخصصی در فیلم‌ها و سریال‌ها، متاسفانه می‌توان گفت پس از گذشت سالیان دراز، فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی‌مان همچنان در بند قواعد طراحی‌های آثار ساخته شده در سال‌های دور هستند.
متاسفانه در طراحی صحنه و لباس دچار تکرار شده‌ایم.
در طراحی لباس و صحنه هنوز از سریال‌های گذشته خودمان الهام گرفته می‌شود و کمتر نوآوری دیده می‌شود و این تکرار اندر تکرار باعث شده در تصاویر، دکور و لباس دیده نشده و در پس زمینه‌ها گم شوند.
در حوزه طراحی‌ فیلم‌ها و سریال‌ها به نوعی می‌توان گفت هنوز پایبند طراحی‌های دهه‌های شصت و هفتاد هالیوود هم هستیم.
در طراحی دوران تاریخی در فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی، از الگو‌های صحنه و لباس‌های فیلم‌های کلاسیک «بن هور»، «ال سید» و «اسپارتاکوس» استفاده می‌شود در صورتی که این سبک کار در طراحی‌ها، سال‌هاست که در هالیوود کنار گذاشته شده است.
یکی دیگر از مشکلات حوزه طراحی صحنه و لباس در کشورمان این است که شاهد هزینه‌های هنگفت برای این تکرارها در طراحی‌ها هستیم.
گاه دیده می‌شود که در برخی از سریال‌های دوران قاجار -که اخیرا پخش می‌شود- دست اندرکاران حتی به خودشان این زحمت را نمی‌دهند به عکس‌های تاریخی مراجعه کنند که در دسترس همه است و در جمعه بازارها هم می‌توان آنها را خرید!
عجیب است که تولیدکنندگان این قبیل سریا‌ل‌ها، به کاخ گلستان و عمارت صاحبقرانیه می‌ر‌وند ولی تابلوها را نمی‌بینند؛ این گونه است که لباس‌های ناصرالدین شاه، درباریان و دیگران به دور از واقعیت طراحی می‌شود و نه تنها در متن این تولیدات شاهد نوعی نادرستی در روایت‌ها هستیم، بلکه در طراحی هم یک تحریف تاریخی صورت می‌گیرد.
این نوعی سقوط هنری و شکلی از انحراف در پایبندی به اصول است.
با کمال تاسف در برخی از تولیدات، کار به جایی رسیده که از سریال‌های ترکیه‌ای هم به شکلی آشکار، تقلید می‌کنند. این تقلید از سریال‌های ترکی در حالی‌ انجام می‌شود که خود سازندگان ترکیه‌ای این تولیدات به شکل عجیبی اصرار دارند که تاریخ خودشان را غلط نشان دهند!
با مراجعه به موزه «توپکاپی»، می‌شود تحریف‌های تاریخی سریال‌های تولید ترکیه را به چشم دید. در چنین اوضاعی نمی‌دونم با چه دیدگاهی، برخی از طراحان صحنه و لباس کشور ما از آنها کورکورانه تقلید می‌کنند.
باعث تاسف است که در دوران معاصر، «حریم سلطان»زده شده‌ایم و در دوران تاریخی هم از طراحی‌های دکور و لباس دهه شصت و هفتاد تولیدات هالیوود، جلوتر نیامده‌ایم.
اطمینان دارم عنصر خلاقیت و نوآوری در طراحان ما وجود دارد، ولی موانع سر راه آنان نظیر دوران کوتاه پیش‌تولید و همزمان بودن پیش‌تولید و تولید و شتابزدگی در کل کار، همگی دست به دست هم داده‌اند تا طراحی صحنه و لباس تولیدات سینمایی و تلویزیونی ما دچار چنین اوضاعی شود.
شتابزده عمل نکردن و داشتن نوآوری همراه با پشتوانه‌ای از فرهنگ پربار و غنی کشورمان، می‌تواند ما را از این گرداب فرهنگی که دچارش شده‌اند، نجات دهد.