سال ۱۴۰۰، حوزه هنرهای نمایشی نیز از وداع با هنرمندانش مستثنی نبود و در آخرین سال قرن چهاردهم هجری شمسی، آسمان هنر تئاتر ایران با ۱۸ ستاره خود خداخافظی و آنها را مسافر بهشتی دیار باقی کرد.
به‌گزارش ایرنا، هفتم فروردین‌ماه مصادف با ۲۷ مارس در تقویم فرهنگی کشورمان به همان سان که در تقویم فرهنگ جهان ثبت‌شده به‌عنوان روز ملی هنرهای نمایشی و روز جهانی هنرهای نمایشی شناخته می‌شود.
اتفاقی که از سال ۱۹۶۱ میلادی آغاز شده و تا به امروز نیز ادامه داشته و طی یک دهه اخیر در کشورمان، این روز برای گرامی‌داشت، تقدیر و تشکر از دست‌اندرکاران عرصه هنرهای نمایشی با جدیت بیشتری همسو با برنامه‌های متنوع برگزار می‌شود.
در این روز (هفتم فروردین ماه) که روز گرامی‌داشت هنر نمایش است بر آن شدیم تا یادی از هنرمندانی داشته باشیم که در آخرین سال قرن چهاردهم خورشیدی (۱۴۰۰) به‌سبب ویروس کرونا و یا بیماری های دیگر دار فانی را وداع گفتند، تا در کنار تکریم و تجلیل از هنرمندان زنده این عرصه نام، یاد و خاطره‌ای از جاوید ماندگاران صحنه هنرهای نمایشی کشورمان داشته باشیم.
میثم مطهری نخستین هنرمند درگذشته تئاتر در سال ۱۴۰۰
میثم مطهری کارگردان جوان تئاتر از اولین هنرمندانی بود که در ابتدای سال ۱۴۰۰ (۱۳ فروردین) بر اثر عارضه کلیوی دارفانی را وداع گفت. مطهری متولد سال ۱۳۶۳ و دانش‌آموخته دکترای مطالعات تئاتر از پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و در حوزه تحقیق و پژوهش فعالیت داشت.
او که یکی از اعضای فعال کانون کارگردانان خانه تئاتر بود، در سال ۹۶ نمایش گرترود – روح پدر هملت را در تالار مولوی روی صحنه برد.
خاموشی افشین سلیمان پور؛ بازیگر آرام و فروتن
افشین سلیمانپور هنرمند و بازیگر تئاتر که ایفای نقش در نمایش‌های تالاب هشیلان و خانه پدری به کارگردانی همسرش نوشین تبریزی از جمله آخرین تجربه‌های بازیگری او در عرصه تئاتر بود، شامگاه شنبه ۲۸ فروردین بر اثر ایست قلبی چشم از جهان فروبست.
وی که از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در اواخر دهه هفتاد وارد فعالیت‌های حرفه‌ای تئاتری شد تجربه بازی در نمایش‌های طعم آلوی جنگلی، گنجفه و شهر تنهایی من و فیلم سینمایی چند متر مکعب عشق را نیز در کارنامه هنری خود دارد.
علیرضا موسوی؛ اولین قربانی تئاتری کرونا در سال ۱۴۰۰
علیرضا موسوی از بازیگران و دستیاران کارگردان جوان تئاتر بوده که ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۰ در سن ۲۲ سالگی براثر عوارض ابتلا به کرونا که موجب عفونت ریه و آسیب به کلیه‌هایش شده بود جان خودش را از دست داد.
نمایش‌های مزا مزا، چند روایت مجهول و روزانه، همه درها به بیرون باز نمی‌شوند از جمله کارهای این هنرمند جوان در مقام بازیگر و دستیار کارگردان بود.
۱۳ اردیبهشت تئاتر تبریز به سوگ سیامک افسایی نشست
سیامک افسایی کارگردان و بازیگر تئاتر و تلویزیون متولد سال ۱۳۵۰ شهرستان قزوین بود. وی از سال ۶۴ فعالیت در عرصه تئاتر را آغاز و اغلب تمرکزش در شهرستان تبریز بود و بیش از ۲۰ اثر نمایشی را کارگردانی کرد. وی نویسندگی ۶ نمایشنامه و بازی در ۶۰ نمایش را در کارنامه خود داشت.
از مهمترین آثار سیامک افسایی می‌توان به بازیگری در سریال آنام اشاره کرد. نمایش‌های کا، دوبارگی، می‌خواستم خواستم اسب باشم، باغبان مرگ، شام خداحافظی، آسمان روزهای برفی و چشم‌هایت را ببند از جمله آثاری است که سیامک افسایی روی صحنه برده است.
وی همچنین در ایام شیوع کرونا نمایش خرس های پاندا به روایت یک ساکسفونیست که دوستی در فرانکفورت دارد را به صحنه برد. و خود نیز به سبب ابتلا به کرونا روز ۱۳ اردیبهشت در بیمارستان ۲۹ بهمن تبریز درگذشت.
بیژن افشار دیگر هنرمند سرشناسی که گرفتار چنگال کرونا شد
۲۰ اردیبهشت ماه بیژن افشاربازیگر قدیمی تئاتر، سینما و تلویزیون ایران بعد از چند روز دست و پنجه نرم کردن با بیماری کرونا در بیمارستان فیروزگر تهران دار فانی را وداع گفت.
این هنرمند که متولد ۱۳۳۳ بود از اعضای فعال انجمن بازیگران خانه تئاتر بود و علاوه بر تجربه بازی در نمایش‌های مختلف در سینما و تلویزیون ایران نیز حضور مستمری داشت.
بیژن افشار در فیلم‌های سینمایی مربای شیرین، قلب‌های ناآرام، در وجه حامل، خبر خاصی نیست، خیابان دیوار، پیچ جاده نمناک، تابو، تمشک و مجموعه‌های مختارنامه، شهریار، خواب بلند، پرواز در ارتفاع صفر، یلدا و … به عنوان بازیگر حضور داشته است.
دام سرطان برای هنرمند جوان تئاتری
سیامک قطاعی از فعالان جوان تئاتر و موسیقی ایران که متولد سال ۱۳۶۱ بود دوشنبه ۱۰ خرداد ۱۴۰۰ در ۳۹ سالگی و بعد از دوره‌ای مبارزه با بیماری سرطان، چشم از جهان فروبست.
زنده‌نام قطاعی در مقطعی از زمان در واحد تالارهای مجموعه تئاترشهر به فعالیت مشغول بود. عضویت در گروه اجرایی پروژه موسیقایی چند شب نیز از دیگر فعالیت‌های زنده وی بود.
وی که سابقه فعالیت در گروه‌های اجرایی تئاتر و موسیقی را داشت، طی سال‌های اخیر هم به عنوان راهنمای فرهنگی در مجموعه بنیاد رودکی و هم بخش حراست این بنیاد فعالیت کرد.
نخستین روز تابستان ۱۴۰۰ با خبر تلخ درگذشت ابوالفضل شاه‌کرم
ابوالفضل شاه‌کرم متولد سال ۱۳۳۴ در بیش از ۵۰ اثر نمایشی و چندین فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیونی بازی کرد. ایفای نقش در تئاترهایی همچون کوچ، غربت، چشم در برابر چشم، میلاد، شبی در حلبی‌آباد و فیلم‌های سینمایی مارمولک، خرس، مهمان داریم و نیز مجموعه‌های تلویزیونی امام علی (ع)، خاک سرخ، آشپزباشی و … بخشی از کارنامه هنری این بازیگر است.
این بازیگر به دلیل مشکلات کلیوی و ریوی صبح در نخستین روز تیرماه ۱۴۰۰ از دنیا رفت.
خداحافظی با درویش محمود؛ از نقالان و پرده‌خوانان بنام ایران
استاد درویش محمود مداح و پرده خوان شناخته شده که ۱۷ تیر ماه بر اثر بیماری قلبی درگذشت، به همراه برادرش استاد درویش علی از نخستین حاملان زنده میراث ناملموس فرهنگی استان اصفهان بود و در اسفندماه ۱۳۹۶ همزمان با ثبت ملی هنر پرده‌خوانی و روضه‌خوانی در شهر وزوان از توابع شهرستان شاهین‌شهر و میمه در فهرست آثار ناملموس، فهرست حاملان زنده میراث ناملموس نامشان ثبت شد.
درگذشت اسطوره‌شناس و پژوهشگری غیرقابل جایگزین؛ جلال ستاری
زنده‌نام استاد جلال ستاری سال ۱۳۱۰ در رشت متولد شد، در سوئیس تحصیل کرد و دکترا گرفت. او که در آستانه ۹۰ سالگی به علت مرگ مغزی درگذشت در طول ۶۰ سال فعالیت بیش از ۱۰۰ کتاب در زمینه‌های افسانه‌شناسی، ادبیات نمایشی و نقد فرهنگی تالیف و ترجمه کرد. او همچنین نشان شوالیه هنر و ادب را از دولت فرانسه دریافت کرده بود.
از آثار جلال ستاری می‌توان به جان‌های آشنا، افسون شهرزاد، پژوهشی در اسطوره گیلگمش و افسانه اسکندر، آیین و اسطوره در تئاتر، نمایش در شرق و ترجمه‌هایی مثل اسطوره‌های عشق، دانش اساطیر، تأثیر سینما در کودک و نوجوان و … اشاره کرد.
آسمانی شدن علی سلیمانی؛ هنرمندی که خود طبع آسمانی داشت
علی سلیمانی بازیگر نام‌اشنای سینما و تلویزیون مدتی بود که به دلیل کرونا در بیمارستان بستری شده بود که متاسفانه ۲۱ مرداد ماه نتوانست بر این ویروس مرگبار قالب شود و دار فانی را وداع گفت.
سلیمانی سابقه دیرین تئاتری داشت و با وجود حضور در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف هیچگاه پیوندش را با تئاتر قطع نکرد. او علاوه بر کارگردانی و بازی در نمایش‌های خودش در نمایش‌های مختلفی روی صحنه حضور داشت که خنکای ختم خاطره به کارگردانی حمیدرضا آذرنگ از جمله آنهاست.
سهیلا جوادی همسر و سبا سلیمانی دختر این هنرمند برای زنده نگاه داشتن یاد و خاطرات وی نمایش خاموشان را که پیش از این توسط سلیمانی به صحنه رفته بود مجدداً در تماشاخانه سنگلج و همچنین جشنواره تئاتر فجر اجرا کردند.
از جمله مهمترین آثاری که زنده‌نام سلیمانی در آنها به ایفای نقش پرداخته بود، می‌توان به سینمایی‌های بی پولی، تنگه ابوقریب و سفر به چزابه اشاره کرد. همچنین او در سریال‌های وضعیت زرد به کارگردانی مجید رستگار، دادستان به کارگردانی مسعود ده نمکی، وضعیت سفید به کارگردانی حمید نعمت الله به ایفای نقش پرداخته بود. سریال کتونی زرنگی وی هنوز به پخش از تلویزیون نرسیده است.
خاطره تلخ وادع با جانباز شیمیایی از کرخه تا راین؛ صادق صفایی
صادق صفایی بازیگر، کارگردان و استاد دانشگاه ۴ شهریور ماه براثر ایست قلبی در منزل شخصی اش دار فانی را وداع گفت. وی پیش تر عمل قلب باز انجام داده بود و سابقه بیماری قلبی داشت.
زنده‌نام صفایی متولد ۱۳۴۰ در شهر طبس در فیلم‌های متعدد سینمایی از جمله آژانس شیشه‌ای، از کرخه تا راین، آخرین وسوسه‌های زمین، وقتی همه خواب بودند، خوابگاه دختران و سفر سرخ به ایفای نقش پرداخته بود. وی برای ایفای نقش جانباز شیمیایی در فیلم از کرخه تا راین دیپلم افتخار بازیگر مکمل مرد جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد.
صفایی همچنین در عرصه تئاتر نیز در نمایش‌هایی چون دایره گچی قفقازی حمید سمندریان، مرغ دریایی هما روستاو باران اگر بخواهد آرش آبسالان نیز به ایفای نقش پرداخته بود. وی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران بود.
حسین عابد از بنیانگذاران مرکز هنرهای نمایش حوزه هنری
۱۴ مهرماه حسین عابد بازیگر، نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر در سن ۷۲ سالگی دار فانی را وداع گفت.
عابد متولد ۱۳۲۸ در تهران بود. این هنرمند متعهد از بنیانگذاران مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری بوده و مدتی مدیریت این بخش را بر عهده داشت که بر این اساس در آموزش، پژوهش، نگارش، نمایش، چاپ و نشر، هدایت و کارشناسی شعب استان‌های حوزه هنری در این امر تأثیر به سزایی داشته است.
مشارکت در شکل‌گیری جشنواره تئاتر فجر (پیروزی) در سطوح استانی، منطقه‌ای و سراسری هم از دیگر فعالیت‌های این هنرمند پیشکسوت بود. مشارکت در تأسیس مرکز اسلامی تئاتر – کارگاه تجربه، مشارکت در تأسیس شورای نظارت و کارشناسی مرکز هنرهای نمایشی تهران، مشارکت در ایجاد جشنواره نمایش‌های سنتی و آئینی، مشارکت در ایجاد جشنواره سوره (ماه)، هدایت فعال نمایشی تبلیغات جبهه و جنگ در هشت سال دفاع مقدس نیز از سوابق مؤثر او بوده است.
زنده‌نام عابد جدای از فعالیت‌های مدیریتی‌اش، در تأسیس گروه‌های آزاد نمایشی زنده، مزدک و خانه هنر مشارکت داشته است و بیش از ۱۶ اثر را روی صحنه برده بود. حوزه هنری انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۲ به پاس زحمات این هنرمند و پیشکسوت هنرهای نمایشی طی مراسمی از وی تقدیر و تجلیل کرد.
درگذشت ابراهیم پاکدل از شبیه‌خوانان پیشکسوت ایران
ابراهیم پاکدل بازیگر، کارگردان، نویسنده و چهره‌پرداز باسابقه هنرهای نمایشی اهل استهبان استان فارس ۲۶ مهر ماه به علت ایست قلبی درگذشت.
او که متولد سال ۱۳۳۹ در استهبان در شرق فارس بود در کنار آنکه یکی از نخستین‌های هنر نمایش در این شهرستان به شمار می‌رف، سابقه حضور در ده‌ها نمایش، تعزیه و سیاه بازی را در کارنامه هنری خود داشت.
ساشا کشوادی خود رفت؛ اما نمایشش اجرا شد
ساشا کشوادی کارگردان جوان اما خوش‌قریحه تئاتر ۹ آبان ماه ۱۴۰۰ و تنها ۲ روز مانده به آغاز اجرای نمایش اتاق که با کارگرداین او آماده اجرا شده بود بر اثر ایست قلبی از دنیا رفت. بهت و حیرت ثمره این خبر تلخ وداع برای اعضای گروه نمایش اتاق و جامعه تئاتر کشورما بود.
نمایش اتاق براساس داستانی واقعی و ملهم از اتفاقات دوران کرونا در تماشاخانه سپند بعد از درگذشت کشواردی توسط گروهش بعد از چند روز توقف به یاد این هنرمند،به صحنه رفت.
این کارگردان جوان متولد ۱۳۶۴ بود و پیش از این چندین تجربه کارگردانی تئاتر از جمله نمایش واگیر ندارد را در کارنامه کاری خود به ثبت رسانده بود.
خداحافظی تلخ نمایش‌های ایرانی با حسن عظیمی
حسن عظیمی از فعالان قدیمی تئاتر و نمایش‌های آئینی و سنتی روز ۱۹ آبان ماه در سن ۷۴ سالگی دار فانی را وداع گفت.
مرحوم عظیمی چندسالی بود که با بیماری کلیه دست و پنجه نرم می‌کرد و مجبور به دیالیز بود. این اواخر نیز به دلیل وخامت حالش در بیمارستان بستری شده بود و صبح روز ۱۹ آبان ماه در منزل شخصی‌اش از دنیا رفت.
وی نمایش‌های مختلفی را نوشته و کارگردانی کرده بود و به عنوان بازیگر نیز در آثار خود حضور داشت. زنده‌نام عظیمی را به‌عنوان رکوردار اجرا در تئاتر نصر می‌شناسند.
عظیمی در جشنواره‌های بین‌المللی فرانسه، اسپانیا، ارمنستان و بلاروس نیز اجرا داشت و کتاب از لاله‌زار تا شانزه لیزه را نیز به نگارش درآورده بود که توسط نشر افراز به چاپ رسیده است.
حسن عظیمی در سال ۱۳۷۶ با بازی در فیلم سینمایی اسکادران عشق به کارگردانی سعید حاجی میری به طور جدی بازیگری در سینما را آغاز کرد. بازی در فیلم‌های سینمایی دو زن و سریال‌هایی چون هزاردستان و روزگار جوانی از جمله دیگر فعالیت‌های این هنرمند به شمار می‌رود.
آرزوهای طلایی، زندگی شیرین است، بازی‌سازان، کوزه شکسته، گلوله ای برای شازده و خواستگاری از جمله نمایشنامههای او هستند.
سوگواری تئاتر گلستان برای هنرمند پیشکسوتش، ایرج قوشچی
ایرج قوشچی بازیگر پیشکسوت فعال در عرصه تئاتر، سینما، تلویزیون و کارمند بازنشسته فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان که سال‌ها در کسوت بازیگر هنرنمایی کرد و هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی او را همواره عمو ایرج خطاب می‌کردند بامداد ۵ بهمن ماه پس از تحمل مدتی رنج بیماری دار فانی را وداع گفت.
زنده‌نام قوشچی در نمایش‌های متعددی همچون دشت سنگ، دیوارها را پاک نکنیم، نیلوفرهای آبی، یازر یاسر و نیز فیلم‌های بال‌های سپید، دوران سربی، باد در علفزار می پیچید و رسم عاشق کشی نقش آفرینی کرده بود.
علی حاج علی‌عسگری؛ تاریخچه تئاتر گیلان
علی حاج علی عسگری، پیشکسوت تئاتر، پژوهشگر و بازیگر گیلانی ۱۰ بهمن ماه بر اثر سکته قلبی در گذشت.
مرحوم حاج علی عسگری هنرمند پیشکسوت تئاتر گیلان متولد سال ۱۳۲۲ پژوهشگر تئاتر به‌ویژه در زمینه تعزیه بود و مقاله‌های پژوهشی در این حوزه ارائه کرده بود. او پژوهشگر و هنرپیشه گیلانی و فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی از دانشکده هنرهای دراماتیک دانشگاه گیلان بود.
نویسندگی نمایشنامههای گیله مرد، عاشورا، خورشید کاروان و کارگردانی نمایشنامههای متعددی همچون: خورشید کاروان، خاک، چهره به چهره و …. از جمله آثار آن مرحوم بود. او سال‌ها مسئولیت هنرهای نمایشی اداره کل ارشاد گیلان را برعهده داشت.
بهمن ۱۴۰۰ با خبر سفر سعید تشکری تلخ شد
سعید تشکری داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس شناخته شده کشورمان که به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری شده بود، ۱۹ بهمن ماه دار فانی را وداع گفت.
تشکری از جمله نویسندگان خراسانی بود که طی سال‌های گذشته در زمینه نوشتن نمایشنامه و داستان‌های دینی و رضوی فعالیت داشت.
پیکر این هنرمند در رواق حضرت زهرا(س) حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد و آیت‌الله علم‌الهدی نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی بر پیکر وی نماز اقامه کرد.
بدون دیدگاه