کلیسای زورزور آذربایجان غربی، اثری جهانی با چشم اندازی تماشایی و دلفریب هرساله با شکوه بی نظیرش گردشگران و مسافران را بسوی خود فرا خوانده و حکایت‌های دلنشینی را برای آنان روایت می‌کند.
به گزارش ایرنا، «کلیسای زورزور» جزو پنج اثر ثبت جهانی شده آذربایجان‌غربی است که در شهرستان ماکو واقع شده و هر توریست و مسافری را بسوی خود فرا می‌خواند.
این کلیسا، نامش کلیسای مریم مقدس است که با نام «زورزور» شهرت یافته و با چشم اندازی تماشایی درکنار خود یکی از منحصر به فرد ترین تصاویر را برای هر گردشگری به نمایش در می‌آورد. ظاهر کلیسا بسیار ساده و پر ارزش است و همین خود دلیلی شده تا نامش در فهرست آثار ملی ایران و جهان قرار بگیرد.
«زورزور» تنها کلیسایی که جابجاشده است
«کلیسای زور زور» تنها بنای تاریخی ایران است که در جای اصلی خود قرار ندارد و یک بار جا به جا شده است. این کلیسا در کنار روستایی به نام بارون قرار گرفته که عبادتگاهی تاریخی بوده و در سکوتی زیبا و دلفریب فرو رفته است. این بنا خودش را در دهانه دره‌ای جا کرده که رودخانه زنگمار از آن می گذرد و هر تکه از آن داستان‌هایی تاریخی و رازهایی سر به مهر را در دل دارد.
تاریخ کلیسای زور زور ماکو
این کلیسا، توسط اسقف اعظم «تادئوس مقدس» به نام زکریا ساخته شده و به یکی از مراکز تعلیمات دینی، فرهنگی و ادبی تبدیل شده است. نکته جالبی که درباره این کلیسا وجود دارد، داستانی تاریخی آن است؛ داستان این کلیسا به زمانی باز می گردد که پاپ رهبر کاتولیک‌ها تصمیم گرفت پیشنهاد قبول دین کاتولیک توسط ارامنه و قبول رهبریت پاپ بر کلیسای ارمنی را بپذیرد به شرط آنکه اروپاییان به ارامنه کمک کنند تا کلیسای ارمنی را تحت سلطه در آورده و همگان را مجاب به پیروی از کلیسای کاتولیک کنند.
مقر رهبر کلیسای ارامنه در شهر سیس، پایتخت سیلیسیه (جنوب ترکیه) بود که به دنبال این پیشنهاد «هتوم دوم» پادشاه سیلیسیه، گروهی از درباریان وی و رهبر کلیسای ارامنه به امید دریافت کمک از اروپاییان آن را پذیرفتند.
این تصمیم موجب بوجود آمدن اختلافاتی در بین پیروان این دین شد؛ با توجه به بروز این تنش ها، «زکریا» ساخت کلیسای زور زور در سال ۱۲۹۸ میلادی با عنوان مریم مقدس و ساختمان‌هایی به عنوان مرکز علمی و مذهبی را آغاز کرد.
این کار چند مزیت در پی داشت یکی آنکه با انتقال مبلغان مذهبی از قره کلیسا، شدت تنش‌ها کاهش می یافت و دیگر آن که یک مرکز علمی و مذهبی برای آموزش روحانیان تاسیس می‌شد تا به اشاعه کاتولیک کمک کند و به مانعی بزرگ در برابر تلاش های دو مرکز علمی مذهبی مهم ارامنه یعنی «گلازور و داتو» برای جلوگیری از تبلیغ کاتولیک تبدیل شود.
ساخت کلیسای زور زور در ماکو در سال ۱۳۱۴ میلادی پایان یافت واین کلیسا، در طول مدت فعالیت خود توانست نزدیک به ۱۲ روحانی با شهرت جهانی در کلیساهای کاتولیک تربیت کند که از جمله آن ها می توان به «اسقف هوانس» اشاره کرد که در سال ۱۳۳۰ میلادی به عنوان اسقف اعظم و مسوول مرکز علمی «دیرکرنا» شناخته شد.
پس از فوت «هوانس زور زورتسی» در سال ۱۳۳۸ میلادی این کلیسا دیگر همانند قبل رونق نداشت و با نقل مکان میسیونرهای دومینیکن، دیگر نتوانست به عنوان یک مرکز آموزشی به کار خودش ادامه دهد.
از این زمان «زور زور» به یک مرکز مذهبی تبدیل شده و تا اوایل قرن ۱۷ میلادی و اوج جنگ‌های ایران و عثمانی به فعالیت خودش ادامه داد و در حال حاضر جاذبه‌ای برای گردشگری در شهر ماکو به شمار می رود.
این کلیسا چگونه نامگذاری شده است؟
به گفته باستان شناس ارومیه‌ای با توجه به این که ساخت این کلیسا زیر نظر یکی از مشهورترین اسقف‌ها به نام «هوانس زور زورتسی» انجام گرفته و او از سال ۱۳۴۱ میلادی در این کلیسا اقامت داشته است، احتمالا نام این کلیسا از نام وی برگرفته شده است.
علی محمدی ادامه داد: «هوانس زور زورتسی» کتاب ها و مقالات بسیاری را ترجمه کرده و کتاب هایی نیز در خصوص رسالت حضرت دانیال، انجیل متی به رشته تحریر در آورده است که اکثر این کتب در مرکز نگهداری کتب خطی ایروان در ارمنستان نگهداری می‌شوند.
«کلیسای زور زور ماکو» بنایی صلیبی شکل
باستان شناس و پژوهشگر ارومیه ای افزود: از لحاظ ساختار معماری «کلیسای زور زور ماکو» بنایی صلیبی شکل بوده و مانند سایر کلیساهای ارمنی هم عصر خودش با سنگ هایی تراشیده در حجم های مختلفی ساخته شده است. این ساختمان در نمای داخلی و خارجی خود سنگ های تراش دار و منظمی دارد که به صورت خط کشی بر روی هم قرار گرفته‌اند و بند ملات در ظاهر آن به چشم نمی خورد و همین خود سبب جذابیت بالای این کلیسا شده است.
وی افزود: سازندگان سنگ‌ها در گذشته آنها را به گونه ای تراشیده بودند که هر دو سنگ در یکدیگر چفت شده و محکم می شدند.
محمدی ادامه داد: قسمت بیرونی کلیسای زور زور, دارای ابعادی برابر با ۲۰.۷ در ۱۰.۵ متر است و پس از تجزیه و تحلیل تناسب‌های آن، پلان و انتقال آن بر نمای ساختمان مشخص شده است که ارتفاع آن برابر ۵۸.۱۲ متر است.
محمدی ادامه داد: برای ورود به این کلیسا تنها می‌توان از سمت غربی آن که دری فلزی با نوشته‌های ارمنی و نقش صلیب دارد وارد شد؛ درون بنا هم چهار طاق با قوس‌های بیضی شکل به چشم می خورند و همچنین چهار نورگیر کوچک در چهار ضلع آن وجود دارد که گنبدی ۱۶ ضلعی به صورت عرقچین بر روی ساختمان آن قرار گرفته و در ساق آن هم نورگیرهایی تعبیه شده است.
این کلیسا هرچند ساده، اما تزیینات جالبی دارد که یکی از آنها نقش صلیب بر روی سنگ‌ها و ستون های کاذبی است که در اطراف پنجره‌ها و نورگیرها قرار دارند و به قوس جناغی ختم می شوند.
راه دسترسی به کلیسای زور زور ماکو
برای دسترسی به کلیسای زور زور ماکو، باید به سمت سد بارون راه افتاد که جاده آن در قسمت غربی شهر قرار گرفته است؛ می‌توان خود را از جاده آسفالته پر پیچ و خم به سمت تاسیسات مربوط به سد رساند که این جاده در قسمت غربی این شهر نیز قرار دارد. با گذر از این قسمت، بعد از طی حدود ۵۰۰ متر وارد جاده خاکی می شوید و پس از طی ۷۰۰ متر به کلیسا خواهید رسید.
کلیسای زور زور ماکو در سال ۱۳۸۷ هجری شمسی در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسید.
آذربایجان غربی بیش از یک هزار و۸۰۰ اثر ثبت جهانی و ملی شده دارد که از این میان قره کلیسای چالدران ، کلیسای زور زور ماکو، آیین مذهبی قره کلیسای چالدران ، تخت سلیمان تکاب و کاروانسرای شاه عباسی خوی از جمله آثار ثبت جهانی شده هستند.
بدون دیدگاه