کشف سردابۀ‌ شاخص دوران اسلامی در رشت

به دنبال فرایند نوسازی حرم مطهر خواهر امام رضا (ع) (فاطمه اُخری) در شهر رشت، سازه‌ای آجری، بهشکل تونل، بسیار سالم و مستحکم آشکار شد که در نوع خود از نمونه‌های شاخص سردابه‌های دوران اسلامی در گیلان به شمار می‌رود.
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، علیرضا یزدانی سنگری سرپرست هیئت کاوش محوطه خواهر امام رشت با اعلام این خبر گفت: بقعۀ خواهر امام در محدودۀ مرکزی شهر رشت و در محلۀ قدیمی ساغریسازان قرار دارد. ساغریسازان از قدیمی‌ترین و اولین محله‌های رشت است که از غرب، از محلۀ بادی‌الله واقع در خیابان مطهری شروع شده و در جنوب شرقی آن به محلۀ پل‌عراق ختم می‌شود. ساغریسازان از جمله محله‌های رشت است که تا حدی بافت سنتی و قدیمی خود را حفظ کرده و در کوچه‌ پس‌کوچه‌های آن همچنان شواهدی از خانه‌ها، حمام‌ها و مغازه‌های قدیمی به چشم می‌خورد.
این باستان‌شناس افزود: به دنبال فرایند نوسازی حرم مطهر خواهر امام رضا، در حیاط غربی حرم، سازه‌ای آجرچین بهشکل تونل آشکار شد که در ظاهر به نظر می‌رسید مربوط به دوران گذشته است. به‌علاوه، نمایان شدن تعدادی استخوان انسانی پراکنده، این فرضیه را تأیید کرد که سازۀ کشفشده احتمالاً مربوط به بنای قدیمی حرم و فضایی تاریخی است. بلافاصله با اطلاع هیئت‌امناء و ورود نمایندگان اداره کل میراث استان و یگان حفاظت، ادامۀ فرایند ساخت‌وساز تا انجام گمانه‌زنی و کاوش دقیق و علمی متوقف شد.
یزدانی سنگری اظهار کرد: محوطۀ مورد کاوش شامل فضایی بهشکل راهرو است با طاق ضربی که با آجر و ملات گلی ساخته شده است. این راهرو در انتها به یک سردابه‌ای دوطبقه‌ای با سقف قوسی منتهی می‌شود که در هر کدام از اتاقها انباشت بقایای استخوان انسانی به چشم می‌خورد.
به گفته سرپرست هیئت کاوش محوطۀ خواهر امام رشت، اتاقها دارای طول 280، عرض 210 و ارتفاع 210 متر هستند. حجم و استحکام بقایای استخوانی در اتاق بالا به دلیل نفوذ باران و رطوبت زیاد، کمتر از اتاق پایین است. ورودی اتاق پایین نیز به وسیلۀ آجر و به صورت خشکه‌چین پلمپ شده بود.
او در پایان تصریح ‌کرد: در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت در مورد رویدادی که موجب انباشت این بقایای استخوانی شده سخن گفت و این کار نیازمند تحقیقات میدانی بیشتر و انجام آزمایشهای گوناگون است. با این حال سازۀ بهدستآمده بسیار سالم، مستحکم و در نوع خود از نمونه‌های شاخص سردابه‌های دوران اسلامی در گیلان به شمار می‌رود.
گفتنی‌است، مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری به همراه ولی جهانی مدیر کل اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان طی بازدید از کاوش‌ باستان‌شناسی بقعه خواهر امام (س) رشت در جریان جزئیات کاوش قرار گرفته و توصیه‌های لازم را ارائه کرد.