کاوش درگورستان تاریخی شُغاب بوشهر

فاز نخست پروژه کاوش گورستان تاریخی شُغاب بوشهربا هدف ایجاد سایت موزه پویا و معرفی شایسته میراث ارزشمند کرانه های خليج فارس انجام شد.
به گزارش روابط‌ عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری،مصطفی ده‌پهلوان سرپرست هیأت باستان‌شناسی 24شهریور1400با اعلام این خبر گفت: گورستان تاریخی شغاب در جبهه جنوبی محله شغابِ شهر بوشهر واقع شده و از غرب به ساحل دریا، از شرق به محله دَواس واز جنوب به سایت نظامی محدود می‌شود.
او با اشاره به اینکه امروزه گورستان شغاب با پهنه‌ای در حدود 5 هکتار بخشی از پارک شغاب را در بر‌می گیرد تصریح کرد: این گورستان با توجه به همجواری با محوطه ایلامی تَل پِی‌تُل و محوطه‌های ساسانی در بخش کرانه‌ای شهر بوشهر و ریشهر به گورستان ایلامی نیز مشهور است.
این باستان‌شناس افزود: پس از انقلاب جمهوری اسلامی ایران، بررسی‌ و کاوش‌های محدودی در گورستان شغاب توسط استادان اسماعیل یغمایی (1362)، علی‌اصغر میرفتاح (1369)، مهدی رهبر (1376) و علی اکبر سرفراز (1383) انجام گرفته است.
او اظهارکرد:با توجه به کاوش‌های صورت گرفته سه نوع تدفین شامل گور‌های سنگ چین مستطیلی، گورهای چاله سنگی مستطیلی و خمره‌های اژدری در جهت شرقی ـ غربی این محوطه بدست آمده و با توجه به پژوهش‌هایی که تا کنون انجام شده تمامی باستان شناسان اتفاق نظر دارند، عمده این تدفین‌ها در بازه زمانی از اواخر دوره اشکانی تا پایان دوره ساسانی قرار می گیرند.
ده‌پهلوان با بیان اینکه در تفسیرهای مختلف آمده است، ابتدا جسد به صورت تاق باز در گورهای مستطیلی سنگ چین یا چاله‌های مستطیلی قرار می‌گرفته خاطرنشان ساخت: دسته ای از این گورها در سنگ های صخره ای و ساحلی از جنس صدف و ماسه با نام محلی لوماشل یا بوشهری حفر و پس از تجزیه جسد، استخوان ها به خمره های اژدری ـ بسیار رایج در تجارت دریایی و سرزمین های ساحلی جنوب ایران ـ منتقل و خمره ها نیز در موازات جهت گورهای سنگی و در پیرامون آنها در میان لایه‌های ماسه بادی (سیلت) ساحل دفن می‌شده اند که در تمامی این گورها سر جسد و حتی دهانه خمره‌ها به سمت غرب است.
سرپرست هیأت کاوش گفت:این محوطه در دهه‌های گذشته محل دپوی نخاله‌های شهری بوده و به کرّات توسط شهرداری مورد خاکریزی و تسطیح قرار گرفته، بخشی از آن به پارک تبدیل شده و بخش‌هایی نیز در زیر سازه های اداری، تفریحی و اقامتی شهری مدفون شده است اما در ماه های گذشته مدیران شهری و اداره کل میراث‌فرهنگی استان بوشهر اقدامات و تمهیداتی برای نجات این گورستان تاریخی در دستور کار خود قرار دادند.
ده‌پهلوان افزود:نظر به تخریب، محو و آشفته سازی شدید عرصه گورستان شغاب توسط شهرداری، مردم محلی و سایر ارگان‌های نظامی و شهری و عدم ارائه اطلاعات دقیق و شفاف از محدوده اصلی گورستان در کاوش‌های پیشین، هدف اصلی در پروژه کاوش گورستان شغاب پیگردی بخش‌هایی از این گورستان برای جلوگیری از اقدامات ساخت و سازهای شهری و عمرانی و اجرای سایت موزه بود.
او با بیان اینکه در این پروژه 19 گمانه و ترانشه در ابعاد مختلف تعیین و مورد کاوش قرار گرفت و در روزهای اولیه کاوش در بخش‌های زیادی از محوطه برداشت های الکترومغناطیس توسط ایمان خسروی انجام شد گفت: برخی از ترانشه‌ها با توجه به نتایج این عملیات تعیین شدند، در برخی ترانشه‌ها شواهد مهمی از این گورستان به دست آمد که حاوی سبک‌های مختلف تدفینی و رایج در این محوطه است.
او خاطرنشان کرد:با توجه به اینکه، هدف اصلی کاوش فاز نخست گورستان تاریخی شغاب ایجاد سایت موزه است، ادامه کاوش در این گورستان و انجام امور حفاظتی و موزه‌ای به فاز 2 کاوش موکول شد.
ده‌پهلوان در پایان اهداف اصلی و مهم در نظر گرفته شده برای ادامه کاوش در این گورستان را، تعیین عرصه و حریم محوطه گورستان شغاب و حفاظت و صیانت از آن با حمایت و همکاری مستقیم دستگاه های متولی با رویکردی علمی، کاوش بخشی از گورستان و ایجاد سایت موزه پویا، انجام پژوهش‌های انسان شناسی و باستان سنجی بر روی بقایای گورستان در صورت پشتيباني و حمایت مالي، معرفی شایسته میراث ارزشمند کرانه‌های خليج فارس و… عنوان کرد.