نگاه علی نصیریان به دوبله نقش‌هایش

علی نصیریان با برتری دادن به استفاده از صدای خود بازیگران برای انتقال بهتر حس صحنه به تماشاگر، در عین حال تاکید مرحوم علی حاتمی بر استفاده از دوبلورها را یادآور شد. این بازیگر در این زمینه از «ناصر طهماسب» به عنوان یکی از دوبلورهایی یاد کرد که به خوبی از عهده صداپیشگی نقش هایش در کارهایی چون «هزاردستان» و «کمال الملک» برآمده است.

به گزارش ایسنا، علی نصیریان که در برنامه «پرانتز باز» رادیو نمایش حاضر شده بود، در پاسخ به پرسش نغمه دانش، یکی از کارشناسان برنامه درباره نقش پررنگ گویش ها و لهجه ها در ادبیات دهه ۵۰ و ۶۰ و به تبع آن کاربرد آن در فیلم ها و سریال ها و فرهنگی که وامدار آن بوده است و نقش مرحوم علی حاتمی در این مسیر، خاطرنشان کرد: علی حاتمی در کارهایش متکی بر دوبلور بود؛ البته آن زمان هنوز صدابرداری سر صحنه راه نیفتاده بود و اگر قرار بود خود بازیگر هم حرف بزد، باید می رفت به استودیوی صدا و دوباره جای خودش صحبت می کرد؛ البته مرحوم حاتمی برخلاف داریوش مهرجویی و ناصر تقوایی معتقد بود که دوبلورها باید جای بازیگران حرف بزنند.

نصیریان در این زمینه توضیح داد: تاکید بر استفاده از صدای خود بازیگر به این دلیل است که خود هنرپیشه حس کلام یادش است؛ البته ممکن است دوبلورها صدای شیک تری داشته باشند ولی حس بازیگر با صدای خود او قطعا بهتر منتقل می شود. برای مثال چه کسی بهتر از خود من می توانست در «هالو» یا «سربداران» حرف بزند؟ وگرنه همان اتفاقی می افتاد که در «ناخدا خورشید» رخ داد و من نتوانستم بروم و آقایی به جای من صحبت کردند که چندان نپسندیدم.

این بازیگر قدیمی در عین حال خاطرنشان کرد: البته دوبلورهای کارآمد هم زیاد داریم. مثل مرحوم پرویز بهرام یا ناصر طهماسب. آقای طهماسب در سریال «هزاردستان» و «کمال الملک» به جای من حرف زدند و به خوبی از عهده این کار برآمدند. ناصر طهماسب انقدر وسواس داشت که به هنگام فیلمبرداری سر صحنه می آمد و کار ما را تماشا می کرد و توانست به خوبی نقش من را بگوید.

بازیگر نقش ابوالفتح صحاف در سریال «هزاردستان» درباره این پروژه یادآور شد: به هر حال لهجه برای این شخصیت، آن را به مراتب گیراتر و جذاب تر می کرد و از آنجا که علی حاتمی دیالوگ ها را به شکل آذری نوشته بود، سیروس طاهباز به شهرک سینمایی آمد و با هم دیالوگ های ترکی را کار کردیم. من هم سعی کردم لهجه ها را درست ادا کنم. حُسن این کار در آن بود که هنگام دوبله، طهماسب از صدای من ایده گرفت و توانست هنرمندانه این صدا را ایجاد و اجرا کند.

نصیریان در پاسخ به پرسش مجید واشقانی، مجری «پرانتز باز» مبنی بر اینکه از بین نقش هایی که تاکنون ایفا کرده است، کدامیک به لحاظ به کارگیری گویش و لهجه دشوارتر بوده است؟، از فیلم سینمایی «شیرسنگی» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی نام برد.

این بازیگر قدیمی به صحبت هایش ادامه داد: شیرسنگی لحن و لهجه بسیار سختی داشت؛ چراکه در فضای ایلاتی می گذشت و درباره قوم لر و بختیاری بود. برای همین خیلی تمرین کردیم و آقای جعفری جوزانی کمک کردند و در نهایت لهجه کار درآمد.

صحبت های مهمان «پرانتز باز»، سپس با این اظهارات علیرضا بهرامی، کارشناس برنامه همراه شد که به هنگام ایفای یک نقش، بازیگر با تمام اعضا از جمله زبان با مخاطب حرف می زند و در این مسیر در حقیقت زبان و نوع گویش، ابزاری برای انتقال حس بازیگر به تماشاگر محسوب می شود.

او با یادآوری ایفای نقش های متفاوت در فضای سینما و تلویزیون توسط علی نصیریان که به تبع آن به ادای لهجه های مختلف ـ از آذری در «هزاردستان» گرفته تا لری در «شیرسنگی» و … ـ انجامیده است، به نقش این بازیگر در باورپذیری این شخصیت ها تاکید کرد و اینکه همواره در این مسیر گروهی از بازیگران را هم با خود همراه کرده و به سمت و سویی سوق داده است.

بهرامی با یادآوری اینکه برخی از این فیلم ها مبلغ یک فرهنگ و جغرافیا برای نسل های بعدی بوده اند، بار دیگر به «شیرسنگی» مسعود جعفری جوزانی اشاره کرد که معرف فلسفه و فرهنگی است که برای همیشه در تاریخ ایران ثبت شد.

علی نصیریان با تایید این اظهارات، درباره فرهنگی که «شیرسنگی» مبلغ آن بوده است، توضیح داد: سابق بر این، افرادی که سابقه درخشان و برجسته ای در ایلات داشتند و ایثار و فداکاری کرده بودند، زمانی که فوت می کردند بر سر قبرشان یک شیرسنگی می گذاشتند تا بگویند شیرزن و شیرمردی بوده است.

او به صحبت هایش اضافه کرد: درباره فیلم «هالو» که من بازی کردم، فردی به من گفت شما یک شخصیت ایرانی را در فیلم ثبت کردید که الان پیدا نمی شود؛ آدمی که انقدر صادق و راستگو باشد.

نصیریان در این زمینه همچنین به اهمیت نقش لوکشین، در نمایش و ثبت فرهنگ های پیشین اشاره کرد و گفت: برخی لوکیشین ها مثل بازار قدیمی هزاردستان یا لوکیشن سربداران خیلی جذاب است. چراکه مربوط به دوره های تاریخی است که دوباره بازسازی و ثبت می شود. حتی همین اواخر در فیلم «خورشید» مجید مجیدی، لوکشینی داشتیم که در پشت بام مغازه ها درست کرده بودند و من ابتدا فکر کردم این بنا قدمتی دارد اما گفتند این لوکیشن را ساخته ایم. بازسازی و درست کردن مکان هایی که از بین رفته اند و نشان دادن آنها در فیلم ها و سریال ها خیلی جذاب است.

این بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون بار دیگر با تاکید بر اهمیت لحن، لهجه و گویش بازیگر، تصریح کرد: درست است که اصل سینما بر تصویر استوار است اما تصویر به تنهایی شاید رسا نباشد و صدا و گفتار به انتقال حس بازیگر خیلی کمک می کند.

علی نصیریان سپس با اشاره به اهمیت آشنایی به فرهنگ های مختلف توسط بازیگران، خاطرنشان کرد: هنرپیشه باید کتاب بخواند. ما در فضای ایران کار می کنیم اما این بدان معنا نیست که کتاب های ترجمه را نخوانیم. خواندن کتاب در شخصیت سازی بازیگر را یاری می دهد. من در دوران جوانی و نوجوانی به کتاب های هدایت و جمال زاده علاقه بسیار داشتم که اتفاقا در قصه های آنها نقش لحن و لهجه پررنگ بود.

این بازیگر در بخشی از برنامه پرانتز باز که جمعه، ۱۸ تیر ماه به مردم سیستان و بلوچستان تقدیم شد، ابراز امیدواری کرد که مردم این استان از شرایط و گرفتاری پیش آمده نجات پیدا کنند و تاکید کرد ما در اینجا خیلی نگران مردم سیستان و بلوچستان هستیم.

به گزارش ایسنا، «پرانتز باز» که در گروه برنامه‌های مستند و ترکیبی نمایشی رادیو نمایش تولید می شود، به تهیه کنندگی و سردبیری مارال دوستی، با حضور روزنامه نگاران، خبرنگاران، منتقدان و مخاطبان رادیو نمایش از موزه سینما به صورت زنده و هفتگی ساعت ٢١:٠٠ تا ٢٣:٠٠ از آنتن رادیو نمایش پخش می‌شود.