نقدی بر فیلم سینمایی «نشست محرمانه کاردینال‌ها»(Conclave) یکی از کاندیداهای اسکار ۲۰۲۵
المیرا ندائی
فیلم «نشست محرمانه کاردینال‌ها»(Conclave) به کارگردانی ادوارد برگر/Edward Burger و نویسندگی پیتر استراگن/Peter Straughan، اقتباسی وفادار از رمان رابرت هریس/Robert Harris رمان نویس و ژورنالیست سابق بریتانیایی به همین نام است؛ رمانی که در سال ۲۰۱۶ به رشته تحریر درآمد.
این اثر سینمایی جذاب ۱۲۰ دقیقه‌ای که به بررسی فرآیند انتخاب پاپ جدید پس از مرگ رهبر قبلی کلیسای کاتولیک می‌پردازد برای اولین بار در آگوست ۲۰۲۴ در فستیوال فیلم تلوراید/Telluride Film Festival به نمایش درآمد.
این فیلم در ژانر تریلر درام سیاسی و مذهبی طبقه‌بندی می‌شود و بر پایه‌ی تنش‌های درونی واتیکان و کشمکش‌های قدرت در بین کاردینال‌ها ساخته شده است.
از آنجایی که هنر نیروی بسیار قدرتمندی در تأثیرگذاری بر ادراکات فرهنگی است می‌توانند نحوه نگرش جامعه به کلیسا و مسائل گسترده‌تر مربوط به ایمان و اخلاق را شکل دهند، مشخصأ برخی کاتولیک های افراطی این فیلم را جریانی علیه کلیسای کاتولیک و هرگونه حمایت از این اثر را توهین به خدا و کلیسای او می‌دانند.
روایتی که قداست و وقار محفل پاپ را تضعیف می‌کند، و با نمایش درگیری‌های داخلی و به تصویر کشیدن کلیسای کاتولیکی که انگیزه‌های سیاسی در سر دارد، مخاطبان را در مورد روح واقعی که هدایت کننده انتخاب یک پاپ جدید که روح‌القدس است، توسط کالج کاردینال‌ها، گمراه می کند.
مخالفان بر این باورند که فیلمی که حقیقت را از این طریق تحریف می‌کند می‌تواند برای کاتولیک‌ها و غیرکاتولیک‌ها رسوایی ایجاد کند. از نگاه آنها، کلیسا صرفاً یک نهاد نیست، بلکه ظرف حقیقتی است که تمام وحی الهی را در خود جای داده است.
با احترام به عقاید کلیسای کاتولیک، از منظر فرم و محتوا به بررسی فیلم «نشست محرمانه کاردینال ها می‌پردازیم…
فیلم، اثری پرتعلیق با اجراهای درخشان و فضاسازی چشمگیر است که نه‌تنها یک درام مهیج درباره سیاست‌های پیچیده واتیکان، بلکه به بررسی مفاهیم عمیق ایمان، قدرت و اخلاق در بالاترین سطوح کلیسای کاتولیک می‌پردازد.
– یکی از نکات برجسته فیلم، اجرای رالف فاینس/Ralph Fiennes در نقش کاردینال توماس لارنس/Thomas Lawrence است. نقشی که بدون شک یکی از بهترین اجراهای حرفه‌ای اوست .
فاینس با توانایی بالای خود در نمایش احساسات متناقض، شخصیت یک کاردینال پرهیزکار اما درگیر در بازی‌های قدرت را به خوبی تجسم کرده و به تصویر کشیده است.
او لحظاتی از ظرافت، اضطراب و قاطعیت را به گونه‌ای به نمایش می‌گذارد که بیننده را درگیر تصمیمات و چالش‌های اخلاقی‌اش می‌کند. علاوه بر فاینس، استنلی توچی/Stanley Tucci و جان لیثگو/John Lithgo نیز در نقش‌های مکمل عملکرد درخشانی ارائه داده‌اند. توچی، در نقش کاردینالی باهوش و زیرک ظاهر شده است که حضور او حس طنز تلخی را به برخی از صحنه‌ها می‌افزاید، درحالی‌که لیثگو با اجرای سنگین و مقتدرانه خود، نماینده جناحی از کلیساست که قدرت را در تعادل نگه می‌دارد.
– یکی دیگر از المان های درخشان این اثر، فضاسازی خیره‌کننده و طراحی بصری جادوی واتیکان بر روی پرده نقره ای است.
فیلمبرداری باشکوه، راهروهای مرموز، تالارهای مجلل و نورپردازی با الهام از نقاشی‌های کلاسیک، به ایجاد حس رمزآلود و روحانی فیلم کمک کرده است.
کارگردان با استفاده از نماهای بلند و ترکیب نور و سایه، به خوبی حس حبس شدن شخصیت‌ها در ساختاری بسته پر از رمز و راز را منتقل می‌کند.
– تدوین فیلم گهگاه دچار عدم انسجام است؛ برخی صحنه‌ها بیش از حد طولانی هستند و برخی دیگر با حذف ناگهانی همراه شده‌اند که باعث می‌شود ضرباهنگ فیلم متوازن نباشد.
فیلم بیشتر از تدوین آرام و برش‌های طولانی استفاده می‌کند. این امر اگرچه با فضای جدی و فلسفی فیلم همخوانی دارد، اما در برخی لحظات، میزان تعلیق را کاهش می‌دهد و فیلم را کسل‌کننده می‌کند.
در واقع، مشکل اصلی تدوین این است که در ایجاد تعلیق شکست می‌خورد و باعث می‌شود که صحنه‌های مهم فیلم از لحاظ احساسی تأثیرگذاری کافی را نداشته باشند.
– آهنگساز فیلم، فولکر برتلمن/Volker Bertelmann، که پیش از این برای «در جبهه غرب خبری نیست» (All Quiet on the Western Front )اسکار گرفته بود، در اینجا موسیقی‌ای مینیمال و متناسب با فضای فیلم ارائه داده است. موسیقی در برخی سکانس‌های حساس، جای خالی قطعاتی با تأثیرگذاری بیشتر احساس می‌شود.
– در برخی صحنه‌ها، از صداگذاری و افکت‌های محیطی (مانند پژواک صدا در تالارهای واتیکان) به درستی استفاده شده، اما دیالوگ‌ها در برخی لحظات بیش از حد مصنوعی و آکوستیک‌زده به نظر می‌رسند.
– همانطور که پیشتر به آن اشاره کردیم، داستان فیلم حول محور انتخاب پاپ جدید پس از مرگ ناگهانی پاپ قبلی می‌چرخد. در این فرآیند، کاردینال‌ها در پشت درهای بسته درگیر رقابت‌های سیاسی، ائتلاف‌های پنهان و تصمیماتی حیاتی می‌شوند.
کاردینال لارنس که در جایگاه فردی بی‌طرف قرار دارد، به‌مرور درمی‌یابد که هر یک از رقبای حاضر در این گردهمایی انگیزه‌ها و رازهای خاص خود را دارند. تنش میان ایمان و سیاست در سراسر فیلم حس می‌شود و تعلیق داستان تا لحظات پایانی باقی می‌ماند.
«نشست محرمانه کاردینال‌ها»، تنها یک درام پرتعلیق درباره سیاست‌های واتیکان نیست، بلکه نگاهی عمیق به مفاهیمی مانند ایمان، وجدان و فساد قدرت دارد. سوالی که در تمام مدت فیلم در ذهن بیننده نقش می‌بندد این است که آیا در بالاترین رده‌های کلیسا، ایمان هنوز نقش محوری دارد، یا این که بازی‌های سیاسی و جاه‌طلبی‌ها همه‌چیز را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند؟
فیلم همچنین به بررسی نقش کلیسا در دنیای مدرن می‌پردازد؛ تضاد میان کاردینال‌هایی که به تغییر و اصلاحات اعتقاد دارند و آن‌هایی که به سنت‌های قدیمی پایبندند، درگیری‌ای است که بازتابی از جدال‌های واقعی در دنیای امروزی است.
– اقتباس از رمان رابرت هریس به‌شکلی دقیق و حساب‌شده انجام شده است. فیلمنامه با دقت بالا به حفظ جزئیات کلیدی داستان پرداخته و در عین حال، با افزودن حس سینمایی، موفق شده است مخاطبان را به دنیای واتیکان بکشاند.
دیالوگ‌های فیلم هوشمندانه نوشته و شخصیت‌ها به‌خوبی پرداخته شده‌اند، به‌طوری که تماشاگران می‌توانند با دغدغه‌های هر یک از کاردینال‌ها همدلی کنند یا از آنها دوری بجویند.
– پایان‌بندی فیلم یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف آن محسوب می‌شود. فیلم در دقایق پایانی سعی می‌کند با یک پیچش غیرمنتظره مخاطب را غافلگیر کند، اما این پیچش نه‌تنها به درستی پرداخته نشده، بلکه به دلیل کمبود زمینه‌چینی در طول فیلم، منطقی به نظر نمی‌رسد.
این پایان ناامیدکننده به نظر می‌‌آید، زیرا در مقایسه با کتاب، تغییراتی بی‌مورد در داستان ایجاد شده که از عمق و تأثیرگذاری اثر کاسته است.
با همه این‌ها، «نشست محرمانه کاردینال ها» در مجموع نه‌تنها فیلمی پرتنش و سرگرم‌کننده است، بلکه روایتی هوشمندانه از قدرت، ایمان و اخلاق را ارائه می‌دهد؛ از اجرای درخشان رالف فاینس گرفته تا فیلمبرداری چشم‌نواز و داستانی پرکشش، این فیلم توانسته است تحسین بسیاری از مخاطبان و منتقدان را برانگیزد.
اگر به فیلم‌های سیاسی و مذهبی با محوریت تعلیق روان‌شناختی علاقه دارید، «Conclave» قطعاً یکی از آثاری است که نباید تماشایش را از دست بدهید.
بدون دیدگاه