اگر به کارنامه هنری نادر برهانی‌مرند، نویسنده و کارگردان تئاتر نگاهی بیندازیم،متوجه ویژگی‌هایی چون تجربه گرایی و تمرکز بر وجوه انسانی خواهیم شد که همینعوامل آثار او را متمایز می‌کند.
به گزارش مهر، این خبرگزاری قصد دارد در طول ایام نوروز، به سراغیک چهره تئاتری برجسته که در سال ۱۴۰۳ با اثر نمایشی موفقی روی صحنه رفته است،برود. همچنین در گزارش‌های پیش رو به هنرمندان جوانی نیز می‌پردازیم که در سالگذشته در تئاتر ایران خوش درخشیدند و نمایش‌هایی را به صحنه بردند که هم موردتوجه مخاطبان قرار گرفت و هم منتقدان به آن روی خوش نشان دادند.
در این گزارش به سراغ نادر برهانی‌مرند رفته‌ایم.
نادر برهانی‌مرند متولد ۱۳۴۹، نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر با مدرک کارشناسیارشد رشته بازیگری و کارگردانی از دانشکده سینما و تئاتر است. وی داور چندینجشنواره معتبر تئاتری کشور در ادوار مختلف بوده است و انتشار چند جلد کتاب ازدیگر فعالیت‌های فرهنگی اوست.
وی اولین عامل شخصی خود در جذب شدن به جهان تئاتر را حضور در خانواده‌ایفرهنگی می‌داند و برخورد با نمایشی به نام «چاه» در سنین نوجوانی که بنا به گفتهخود، اگر این جرقه شکل نمی‌گرفت شاید مسیر متفاوتی در نسبت با وضع کنونی ویدر انتظار برهانی‌مرند بود.
سرانجام غیبت ۸ ساله؛ «هدویگ»
او در قالب نمایش‌های مختلف بارها، مخاطبان را به فکر فرو برده است و حالا پس از ۸سال دوری از کارگردانی، پس از نمایش «سردار» که در سالن اصلی مجموعه تئاترشهردر سال ۱۳۹۵ روی صحنه رفت در سال ۱۴۰۲ با نمایش «هدویگ» به صحنه تئاتربازگشت؛ این نمایش از ۲۹ آذر تا ۲ بهمن در تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه رفت ونظرات بسیاری از منتقدان و فعالان این حوزه را جلب کرد. این نمایش برداشتی آزاد از نمایشنامه «مرغابی وحشی» هنریک ایبسنبود که با نگاهبینامتنی برهانی‌مرند جلوه متفاوتی پیدا کرده بود؛ انتخاب متنی از ایبسن در نگاه اول،انتخابی هوشمندانه به نظر نمی‌آمد، زیرا مخاطب امروزه از فضاهای کلاسیکی چونایبسن گریزان است و قصد دارد چیزی ببیند که برای امروزه روزش ثمره‌ای داشتهباشد. در نظر گرفتن این موضوع توسط برهانی‌مرند و نگارش متنی متفاوت با حرفیتازه براساس «مرغابی وحشی» یک اقدام شایسته بود. نگارش متنی متناسب با فضایامروز مردم سبب شد که «هدویگ» اثری درخور انسان معاصر این شهر باشد که درطول روز با حجم وسیعی از هیاهو و ازدحام افکار مواجهه است و شاید تئاتر آخرینسنگر او برای در امان ماندن از این حجم از تشویش فکری است. این نمایش، حولمحور ۲ فضای مجزا پیش می‌رود که در یک طرف نمایشنامه نویسی، در حال تماشایروایت اثر خود است و در طرفی دیگر شاهد زیست ۲ خانواده از ۲ طبقه اجتماعی واقتصادی مجزا هستیم که پسر خانواده سرانجام خانه را به دلیل رفتارهای غیراخلاقیپدر ترک می‌کند و زیست فقیرانه‌ای را خارج از گستره حمایت پدر، آغاز می‌کند و در اینحین رازهایی را که وجه سیاه شخصیت پدر را آشکار می‌کند، برملا می‌سازد.
ساده سازی مفاهیم پیچیده انسانی در قالب نمایش
از ویژگی‌های آثار برهانی‌مرند تلاش بر نمایشی کردن مفاهیم پیچیده انسانی در آثارشاست و گویا که وی سعی دارد کاری کند که مخاطب از فاصله ورود به سالن اجرا تاخروج، دستاورد و خوراک فکری تازه‌ای داشته باشد و دست خالی سالن را ترک نکند،شاید این امر از نظر عام موضوعی طبیعی جلوه کند اما واقعیت این است که یکی ازبحران‌های امروزه تئاتر ایران نبود اندیشه غنی در آثار نمایشی است که بزرگترین سهمرا در دفع مخاطب از این هنر دارد، زیرا اگر دستاورد مطلوبی پس از تماشای یک نمایشبه تماشاگر دست ندهد در نهایت به شکلی ناخودآگاه تماشای تئاتر را امری بیهودهتلقی می‌کند و تصمیم می‌گیرد که این اقدام را از زیست فرهنگی خود حذف کند.
ریسک‌پذیری توام با تجربه‌گرایی
نادر برهانی‌مرند که پس از غیبتی طولانی به سراغ نمایش «هدویگ» آمد؛ در طولکارنامه کاری خود بارها نشان داده است که تجربه کردن را در سبک‌های مختلفدوست دارد برای مثال او پس از نمایش «سردار» که یک اثر کمدی در فضای دفاعمقدسی بود، بازگشتی به فضای تئاتر غربی دارد و این میل به تجربه سبک‌های مختلفدر تولید اثر نمایشی چه در کسوت نویسنده و چه در قامت کارگردان ناشی ازریسک‌پذیری او دارد که باعث می‌شود از خطر عواقبی چون پس‌زده شدن از جانبمخاطب و … بگریزد و پا به میدان تجربه بگذارد. شاید عاملی که برهانی‌مرند را در هراثر نسبت به اثر پیشین ممتاز می‌کند، همین ریسک‌پذیری او است، با وجود اینکه شایدبتوان گفت عمده فعالان تئاتری چنین ریسک‌هایی را به جان نمی‌خرند و تغییری درسبکی که پس از طی کردن آزمون و خطاهای متعدد، پیدا کرده‌اند، ایجاد نمی‌کنند.
مردی که تسلیم نمی‌شود!
برهانی‌مرند در مصاحبه‌ای عنوان کرد که «عهد کرده است، هرگز تسلیم نشود». گویااین جمله به شکلی پرتکرار در کارنامه کاری او حس می‌شود و آثار او عمدتاً یک وجهانسانی را در اشکال گوناگون دنبال می‌کند. او در جایی از آرتور میلر و هنریک ایبسن تحت عنوان معلم یاد می‌کند و ادایاحترام او به این ۲ درام‌نویس معتبر به شکلی ملموس و عینی در ۲ نمایش «هدویگ» و «مرگ فروشنده» به چشم می‌خورد.
این نویسنده و کارگردان تئاتر در طول دوران کاری‌اش ثابت کرده است که ریسک‌پذیریو تجربه‌گرایی، ویژگی لاینفک مسیر هنری اوست و شاید این جزوه اصلی‌ترین عواملیباشد که برهانی مرند و آثارش را از سایر آثار هم‌دوره‌ای اش جدا می‌کند.
بدون دیدگاه