فرزاد موتمن: سردر سینماها شبیه بولینگ عبدو شده؛ بنیاد فارابی را تعطیل کنید

• سینما به سینمای ارگانی تبدیل شد؛ فیلمسازان ترغیب شدند به طبقه متوسط فکر نکنند بلکه لات‌ها، روسپی‌ها، معتادها و قمه‌کش‌ها فکر کنند و فضای لات‌بازی و عربده‌کشی سینمای ما را دربرگرفته…

کارگردان فیلم «شبگرد» با بیان اینکه سردر سینماهای کشور شبیه سردر بولینگ عبدو است اظهار کرد: فیلمسازان امروز به لات ها، روسپی ها، معتادها و قمه کش ها فکر کنند و فضای لات بازی و عربده کشی سینمای ما را دربرگرفته است.
به گزارش رسیده، نقد و بررسی فیلم شبگرد با حضور فرزاد موتمن کارگردان این اثر و به میزبانی روزبه رحیمی نژاد و احسان طهماسبی منتقد و نویسنده سینما در برنامه اکران برگزار شد.
موتمن در این برنامه گفت: نام اول فیلمنامه شبگرد، مزمن بود و خیلی از فیلمنامه راضی نبودم. بعد از دو سال فیلم سراسر شب که در فضای مجازی پخش شد و داوتگر نویسنده کار با ایده های جدیدتری فیلمنامه را در شب روایت کرد.
این کارگردان سینما یادآور شد: در نهایت مرتضی شایسته با من تماس گرفت و گفت بودجه اندکی برای تولید یک فیلم دارند و در نهایت کار شروع شد. اگر همایون اسعدیان نبود این فیلم پروانه ساخت نمی گرفت و می‌گفتند این فیلم سیاه است. در پروانه نمایش هم گرفتار شدیم و ممیزی های وسیعی داشت و در نهایت می خواستند 10 دقیقه فیلم را ممیزی کنند.

جشنواره فیلم فجر تبدیل به عوارضی شده است
موتمن تاکید کرد: شبگرد یک فیلم درجه دوم است که 80 دقیقه ای است. مخالف ارائه این فیلم به جشنواره بودم جشنواره فیلم فجر برای این فیلم داستان درست می کند جشنواره فیلم فجر سال هاست تبدیل به عوارضی شده که یک عده ای را راه می دهند و عده ای را دور می ریزند و من جز گروه دوم هستم.
وی افزود: فیلم هایی که به من نزدیک است در جشنواره فیلم فجر حذف می شود و این جشنواره سیاستش این است که فیلم های کمدی و ارگانی را تقویت کند و در حال فیلتر کردن فیلم ها است. هیات انتخاب برای فیلم مشکل ممیزی درست کردند و حضور در جشنواره فیلم فجر برای ما دردسرساز شد و سال هاست که علاقه ای ندارم فیلمی در جشنواره داشته باشم. این کارگردان سینما عنوان کرد: منوچهر شاهسواری ادم مناسبی برای جشنواره است سینما را می فهمد و با‌سابقه است. او این توانایی را دارد که بین سینماگران و مسوولان حکومتی پل بزند و مطمنم در دوران شاهسواری اوضاع بهتر می شود اما اینکه فاجعه ای که در یک دهه اخیر تحمل کردیم به شرایط درست برگردد سخت است.
موتمن با بیان اینکه از خروجی شبگرد راضی هستم گفت: به من می گویند پلان خانم افشارزاده که در آینه دارد آرایش می کند بردارید و در همین لحظه همین صحنه در فیلم دیگری وجود دارد و آن صحنه حذف نمی شود.
وی با اشاره به ممیزی فیلم های مختلف خود ادامه داد: پوپک و مش ماشالله از پرممیزی ترین فیلم های سینمای ایران است و اساسا قصه فیلم عوض شد.
احسان طهماسبی منتقد و نویسنده سینما نیز با اشاره به فیلم شبگرد اظهار کرد: کمتر فیلمی را داریم که سراغ چنین فضایی برود و این فضا به روحیه این کارگردان نزدیک است. شبگرد یک نئو نوآر است و کمتر در سینمای ایران سراغ چنین ژانری می روند و انتظار می رود کارگردانی مثل فرزاد موتمن به این سینما علاقه مند باشد.

هنوز فیلم ترسناک نساختم
موتمن نیز با بیان اینکه 13 فیلم بلندو 10 تله فیلم ساختم یادآور شد: عاشق فیلم نوآرم و معتقدم سینما یعنی نوآر و باقی ژانرها فرعی هستند و من همیشه تماشای هر فیلم نوآر حتی ضعیف ترین آنرا به بهترین فیلم های سینمایی ترجیح می دهم. شبگرد یک درام تریلری نوآر است اما شوخی دارد و فضا را می شکاند. اینبار می توانستیم نوآر باشیم اما شوخ هم باشیم و فیلم به اصطلاح مشنگ باشد.

فارابی را تعطیل کنید
وی ادامه داد: هنوز فیلم ترسناک نساختم. سال 85 قرار بود آفتاب پرست را بسازم اما فارابی مانع این اتفاق شد. فیلمنامه این کار را شادمهر راستین نوشته بود. بالای 20 فیلمنامه به فارابی دادم و همیشه به من گفتند در اولویت ما نیست. فارابی تا حدود سال 85 به فیلم ها کمک می کرد و این شکل وحشتناک امروزی را نداشت. در سال های بعدی فارابی تهیه کننده ده ها فیلم بی مصرف شد که حتی نمی توانند این فیلم ها را اکران کنند. سیاستی را در سال های گذشته سازمان سینمایی با عنوان جوانگرایی مطرح کرد که اسمش قشنگ بود. بحث این بود که سینما را بی در و پیکر کنند کانون کارگردانان باید فیلمسازان جوان را تایید می کرد اما ارشاد اینکار را کرد و در سال 70 فیلم فیلمساز اولی ها را داشتیم و دو سه همکار ما به عنوان ممیزی گرهای فارابی جرات کردند فیلمنامه های همکاران خود را رد کنند و برای تولید کار خود بودجه میلیاردی بگیرند.
موتمن گفت: دو فیلمنامه شاهکار داشتیم که رد شد یکی اقتباسی از رمان داستان خانوادگی به نویسندگی سعید عقیقی بود و قصه عشق دو برادر به هم بود و فیلمنامه دیگر یه شبه مهتاب به نویسندگی امیر افشار بود و این دو فیلمنامه می توانست کارنامه کاری مرا متحول کند.
وی تصریح کرد: از نظر من بنیاد سینمایی فارابی باید تعطیل شود.

جوانتر شده ام
هرچه سنم بالاتر می رود جوانتر می شوم امروز از هیچ چیزی نمی ترسم به شبگرد و سراسر شب نگاه کنید ایا اینها فیلم های یک مرد 67 ساله است؟ از هر زمان دیگری بیشتر دوست دارم تجربه های جدیدی را داشته باشم.
کارگردان شبگرد درباره جایگاه سینمای اجتماعی ایران توضیح داد: این سینما به سینمای ارگانی تبدیل شد. فیلمسازان ترغیب شدند به طبقه متوسط فکر نکنند بلکه لات ها، روسپی ها، معتادها و قمه کش ها فکر کنند و فضای لات بازی و عربده کشی سینمای ما را دربرگرفته است. در دو سال اخیر جنسی از درام اجتماعی بیرون آمده که تبلیغ نهادهای مختلف است و پول‌های آن نیز دولتی پرداخت می شود.
موتمن درباره بهترین آثارش گفت: سراسر شب نزدیک ترین فیلم به خودم است و کاراکتر امیر جعفری در این فیلم من هستم. صداها، سایه روشن، شبگرد، شب های روشن از دیگر فیلم هایی است که دوستشان دارم.
وی با بیان اینکه شبگرد با 2 میلیارد و 300 میلیون تومان ساخته شده است گفت: طبیعتا غیر از امیر آقایی ستاره های دیگر با این بودجه در این فیلم نمی توانند در این اثر بازی کنند. الباقی بازیگران جوان بودند. من با بچه های جوان راحتم. شیوه من در کار با بازیگر متفاوت است. کارگردان بازی نمی گیرد بازی برای بازیگر است کارگردان باید شرایطی را به وجود آورد که بازیگر بهترین انرژی خود را بگذارد.

توصیه به رئیس سازمان سینمایی
موتمن در توصیه به رائد فرید زاده رییس سازمان سینمایی تاکید کرد: سازمان سینمایی باید منحل شود و اداره سینمایی احیا شود. سازمان سینمایی در دوره شمقدری به وجود آمد تا بودجه کلان بگیرند. امروز سردر سینماهای ما شبیه تئاتر بولینگ عبدو شده و اگر این موفقیت است تبریک می گویم. شبگرد برای نسل جوان سینما دوست ساخته شده اما این نسل با سینما قهر کرده است. همان اداره امور سینمایی با 4 کارمند کافی است. خانه سینما باید رها شود و اجازه دهند این نهاد، مستقل باقی بماند نه اینکه بازوی اجرایی سازمان سینمایی باشد. ورود فیلم اولی ها را به کانون کارگردانان بسپارید و چقدر خوب است که کانون را دوباره رئیسیان ریاست کند. امیدواریم به اوایل دهه 80 برگردیم.
یاسر هشترخانی کارگردان فیلم کوتاه خاک مرده نیز در این برنامه اظهار کرد: سعید سالمی فیلمنامه این اثر را نوشت. یک روز در حال بررسی یک موضوع حقوقی بودیم و براساس آن خاک مرده شکل گرفت. این فیلم یک هفته فیلمبرداری شد و این اثر درباره زندگی دو جوان است که تحت تاثیر رفتار خانواده خود قرار می گیرند. من 9 فیلم را تهیه کردم و خاک مرده اولین فیلمی است که کارگردانی کردم.
وی افزود: در فیلم های 52 هرتز و لختگی سرمایه گذاری کردم؛ ساخت فیلم کوتاه دشوارتر از فیل بلند است زیرا در زمان کوتاهی باید هرآنچه دارید بیان کنید و جای مانور زیادی در فیلم کوتاه وجود ندارد.
در این برنامه همچنین فیلم سینمایی ددیو با بازی شان پن مورد بررسی قرار گرفت.