سینما به عنوان یک ابزار قدرتمند رسانه‌ای در انتقال پیام، نقش مهمی در بازنماییوقایع جنگی و تروریستی دارد و بحران‌های تاریخی را با توجه به ابعاد روانی، اجتماعی وانسانی به تصویر می‌کشد.
به گزارش مهر، با شدت گرفتن مجدد بحران در سوریه و بازگشت به دوران حملهتروریستی گروه‌های تکفیری سلفی به سوریه و افزایش خشونت‌ها در این کشور، باردیگر جهان با تهدید گروه‌های افراطی مواجه شده است که یادآور فجایع ناشی از ظهورداعش و تأثیرات ویرانگر آن بر کشورهای مختلف است.
سینما به عنوان یک ابزار قدرتمند رسانه‌ای در انتقال پیام، نقش مهمی در بازنماییوقایع جنگی و تروریستی ایفا می‌کند و بحران‌های تاریخی را به تصویر می‌کشد؛سینماگران ایرانی نیز با رویکردی هنری، این وقایع تلخ را به تصویر کشیده‌اند و بهموضوعاتی نظیر داعش، تروریسم، و تاثیرات جنگ سوریه پرداخته و تلاش کرده‌اند نهتنها ابعاد خشونت‌بار این بحران‌ها را نمایش دهند، بلکه به واکاوی پیچیدگی‌های روابطبین‌المللی و ابعاد انسانی و عاطفی بحران‌ها توجه کنند به همین بهانه مروری خواهیمداشت بر مهم‌ترین فیلم‌های ایرانی که به موضوع داعش و بحران‌های ناشی از حملاتتروریستی پرداخته‌است. این آثار نهتنها بازتاب‌دهنده بحران‌های زمانه خود هستند،بلکه دریچه‌ای برای درک عمیق‌تر از تأثیرات جنگ و تروریسم به روی جوامع انسانیگشوده و با روایت ایثار و فداکاری، به ابعاد روانی، اجتماعی و انسانی جنگ و مبارزه باتروریسم توجه داشته‌اند و در زمره آثار سینمای مقاومت قرار می‌گیرند.
«به وقت شام»؛ نقطه عطفی در سینمای مقاومت
«به وقت شام» یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار سینمایی ایران درباره بحران سوریه ومبارزه با داعش است. این فیلم به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و تهیه‌کنندگی سازمانهنری رسانه‌ای اوج، در سال ۱۳۹۶ ساخته و با واکنش و توجه مخاطبان روبه‌رو شد. نکته مهم درباره این اثر، همزمانی ساخت و اکران آن با بحران‌های واقعی در سوریه بودکه محتوای آن را برای مخاطب ایرانی به روز و ملموس کرد.
داستان فیلم به زندگی یک خلبان با تجربه (هادی حجازی‌فر) و پسرش (بابک حمیدیان) می‌پردازد که در مأموریتی خطرناک، وظیفه دارند کمک‌های بشردوستانه را به شهرهایتحت محاصره داعش رسانده و مردم محاصره شده را از شهر خارج کنند اما مسیرمأموریت به‌سرعت به چالشی پرتنش و پرمخاطره تبدیل می‌شود، چرا که گروهتروریستی داعش نقشه‌هایی مرگبار در سر دارد.
این فیلم با جلوه‌های بصری قدرتمند، روایت اکشن و پرهیجان و بازتاب گوشه‌ای ازجنایات داعش در سوریه، موفق شد توجه مخاطبان را به بحران‌های انسانی و اهمیتمبارزه با تروریسم جلب کند. صحنه‌های هوایی و نبردهای نزدیک در این اثر، بابهره‌گیری از جدیدترین تکنیک‌های سینمایی ایران در کنار موسیقی متن فیلم که ساختهکارن همایونفر بود، تأثیر احساسی صحنه‌های حساس را دوچندان و فضایی واقعی وپرتنش خلق کرد.
«به وقت شام» سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی، بهترین موسیقی متن و بهترینصداگذاری را از سی و ششمین جشنواره فیلم فجر کسب کرد. این فیلم نقطه عطفیدر سینمای مقاومت و روایت‌های مرتبط با بحران خاورمیانه از جمله ظهور داعشبه‌شمار می‌آید.
«قلب رقه»؛ عاشقانه‌ای در دل بحران جنگی
«قلب رقه» فیلمی به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور و از دیگر آثار سینمای ایران در زمینهبحران سوریه و مبارزه با داعش محسوب می‌شود. این فیلم که در جشنواره فجر چهلو دوم حضور داشت، داستانی عاشقانه را در دل خشونت و بحران روایت می‌کند. اینفیلم نیز با فضاسازی بکر و فیلمبرداری در لوکیشن‌های واقعی سوریه، موفق به روایتزوایای تاریک داعش و پیامدهای آن بر انسان‌ها شد. «قلب رقه» برای به تصویرکشیدن خشونت‌ها و جنایات داعش از جلوه‌های بصری جذابی استفاده کرده وتاثیرات عاطفی و انسانی را به نمایش می‌گذارد. علاوه بر این، فیلم بر محور یک داستانعاشقانه شکل می‌گیرد که میان کاراکترهای اصلی در دل بحران‌های جنگی به وجودمی‌آید که این تلفیق باعث جذابیت بیشتر فیلم شده است.
فیلمبرداری این اثر که برای نخستین بار در جشنواره فجر ۴۲ به نمایش درآمد درسوریه و ایران انجام شده است و شهرام حقیقت‌دوست، شادی مختاری، فرهادقائمیان و محمدرضا شریفی‌نیا در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
«امپراطور جهنم»؛ چاقویی که دسته‌اش را برید
فیلم «امپراطور جهنم» به کارگردانی پرویز شیخ‌طادی، محصول سال ۱۳۹۵ است کهبه بررسی بحران‌های خاورمیانه، به‌ویژه بحران‌های سوریه و نقش آل سعود درشکل‌گیری گروه‌های تروریستی مانند داعش، پرداخته است. این فیلم به چالش‌هایمبارزه با گروه‌های تکفیری و جبهه مقاومت، به‌ویژه حزب‌الله لبنان و انصارالله یمن،می‌پردازد. «امپراطور جهنم» داستان یک مفتی تکفیری را روایت می‌کند و به حقایقیمی‌پردازد که به صورت مخفیانه در خاورمیانه از سمت جبهه بیگانه اروپا و آمریکا شکلگرفته است و اندیشه‌های افراطی خود را در قالب گفتمان‌های مذهبی می‌گستراند ودر دنیای بحران‌زده سوریه فعالیت می‌کند.
فیلم با بازیگرانی چون علی نصیریان، علی‌رام نورایی، و فرخ نعمتی همراه است و درکشورهای ایران، فرانسه و گرجستان فیلمبرداری شده است. این اثر از نظر مضمون وموضوع، به بررسی تاثیرات منفی گروه‌های تروریستی و به‌ویژه داعش در منطقهمی‌پردازد و نقدهایی نسبت به سیاست‌های غربی و نقش آن‌ها در ایجاد و حمایت ازچنین گروه‌هایی دارد. یکی از نکات قابل توجه در این فیلم، نمایش رهبران سیاسیجبهه مقاومت از جمله سید حسن نصرالله و عبدالملک الحوثی است که در قالبروایت‌های مستندگونه به فیلم اضافه شده‌اند.
«امپراطور جهنم» نهتنها از نظر سینمایی جلوه‌های بصری قابل توجهی دارد، بلکه ازنظر سیاسی نیز حاوی پیام‌های اجتماعی و فرهنگی است که برخی از سیاست‌هایبین‌المللی و دخالت‌های قدرت‌های بزرگ در مسائل خاورمیانه را زیر سوال می‌برد.
«امپراطور جهنم» در بخش رقابتی جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۹۵ پذیرفته نشد و بهدنبال آن محمد خزاعی تهیه‌کننده و پرویز شیخ طادی کارگردان اثر در نامه‌ای خطاب بهحجت‌الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی وقت، انصراف خود را از شرکت در جشنوارهفیلم فجر اعلام کردند.
خزاعی در این رابطه گفته است: این فیلم در ۱۵۰ دقیقه تولید شده است ولی به دلیلبرخی ملاحظات که به فیلم وارد شد، حدود ۵۸ دقیقه از آن کم شد. شاید همینمساله باعث شده در بخش‌هایی از فیلم پرش دیده شود. اما با این حال تلاش تیمتولید این بود که روایت فیلم حفظ شود و منسجم باقی بماند.
باوجود آنکه تنها سه اثر در رابطه با ظهور داعش و فعالیت‌های آن تولید شده، با جستو جو در فضای وب یا پلتفرم‌های نمایش فیلم امکان تماشای فیلم «امپراطور جهنم» وجود ندارد و به نظر می‌رسد این فیلم از بستر اینترنت جمع آوری شده است وپیام‌های تند و تیز آن علیه قدرت‌های غربی شکل دهنده این گفتمان تکفیری سر خوداثر را بریده است.
در پایان می‌توان گفت که با وجود بحران داعش در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹و نقش مهمایران در مقابله با این گروه تروریستی، تعداد آثار سینمایی که به‌طور جدی به اینموضوع پرداخته‌اند در قیاس با نقش آفرینی میدانی کشور ایران بسیار محدود است. در این راستا، تنها سه فیلم سینمایی با محوریت مبارزه با داعش و وقایع سوریه ساختهشده‌اند؛ این آثار هرچند موفق به نمایش بخشی از واقعیت‌های جنگ و مبارزه باتروریسم شده‌اند، اما به‌نظر می‌رسد که در مقایسه با ابعاد گسترده بحران و نقشایران در مقابله با داعش و در حالی که ما اکنون با بحران مشابهی در سوریه روبه‌روهستیم و تهدیدات تروریستی دوباره در حال شکل‌گیری است، خلا فرهنگی و هنری درزمینه نپرداختن به این مضامین به منظور روایت هنری از رخدادهای تاریخی مهم بیشاز پیش حس می‌شود.
ثبت و روایت صادقانه این وقایع تاریخی و پیچیدگی‌های آن، از اهمیت زیادی برخورداراست، چرا که این نوع آثار می‌توانند درک بهتری از شرایط و پیامدهای بحران‌هایجهانی به نسل‌های آینده منتقل کنند و نیز نگاه جهانیان را نسبت به نقش محوری ایراندر شکست داعش و مقابله با تروریسم جلب کنند با این حال، فضای سینمای ایرانهنوز ظرفیت زیادی برای تولید آثار بیشتر و متنوع‌تر در این زمینه را دارد. در واقع نیاز بهآثار مستند، درام و سینمایی که با نگاه عمیق‌تر و مستندتر، چالش‌های جهانی اینبحران‌ها را بازتاب دهند و بتوانند در سطح جهانی تأثیرگذار باشند، احساس می‌شود.
بدون دیدگاه