مصطفی ده‌پهلوان با بیان‌اینکه تا زمانیکه میراث‌فرهنگی کشور مردمی نشود غارت آثار تاریخی ادامه خواهد داشت تصریح‌کرد: وظیفه یک پژوهشگر و به ویژه یک باستان‌شناس در وهله نخست حفاظت از میراث‌فرهنگی و بعد از آن پرداختن به مقوله پژوهش میراث‌فرهنگی است که اگر نباشد ما چیزی نداریم که بر روی آن پژوهش کنیم و مورد انتقاد آیندگان قرار می‌گیریم.
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه در نشست «میراث در خطر ایران، در پرتو اسناد نوشتاری و مدارک نویافته از غار هستیجان-استان مرکزی» گفت: امیدوارم در تعامل با سایر نهادهای کشور از جمله مجلس شورای اسلامی قدری اهمیت میراث‌فرهنگی کشور را جدی‌تر پیگیری کنیم.
او با اشاره به اینکه با موضوع میراث در خطر، سالهاست عجین است و با حضور فعال در فضای مجازی جنبه‌های مختلف آن را دنبال می‌کند تصریح‌کرد: امروز فضای مجازی ما در حوزه میراث‌فرهنگی حال خوبی ندارد و به قول دکتر دارابی حال میراث‌فرهنگی ما خوب نیست. این موضوعی است که در آن تعارف نداریم و نمی‌خواهیم این را کتمان کنیم حال میراث ما در گذشته خوب نبوده امروز هم خوب نیست و میزان تخریب در این روزها بسیار بسیار وحشتناک‌تر است.
ده‌پهلوان اظهارکرد: در زمان مدیریت بر موزه مقدم با خاطرات و دست‌نوشته‌های محسن مقدم آشنا شدم که زماني مفتش فنی اداره عتیقات در کاوش‌های شوش بوده و می‌نویسد زمانیکه رضا شاه به بازدید از منطقه آمد به او متذکر شدم که فرانسوی‌ها تمام یافته‌های کاوش را با خود می‌برند.
او افزود: همه شما به خیانتی که دیولافوا داشته آگاهید و طی سخنرانی نصیر مقدم از شاگردان استاد عدل که سالهای گذشته در پژوهشگاه صورت گرفت براساس سندی مشخص شد که دیولافوا در بوشهر تعداد زیادی آجر نوشته را از یک افسر انگلیسی خریداری کرده و به عنوان شوش خارج می‌کند تا ضل‌السلطان به او کاری نداشته باشد. تا اینکه رضا شاه لایحه را تغییر می‌دهد و تصمیم گرفته می‌شود که اشیاء برجسته برای ایران بماند و بقیه هم قرعه کشی شود.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با اشاره به کتاب «اسناد هیأت‌های باستان‌شناسی ایران» که توسط وزارت خارجه چاپ شده و اسنادی در آن وجود دارد، که با امضا حسن علی منصور چند صندوق آنتیک از مرز خسروی خارج شده و تمام این اسناد حاکی از غارت میراث کشور هستند خاطرنشان‌کرد: در پیش از انقلاب حفاری قاچاق زیاد داشته‌ایم و این موضوع مختص پس از انقلاب نیست.محوطه کم‌نظیر قره‌تپه سگزآباد از نمونه‌هایی است که بعد از زلزله سال 1341 بویین زهرا آثار آن توسط خارجی‌ها خریداری و خارج شد.مردم منطقه می‌گویند اگر قره‌تپه نبود ما از گشنگی در آن سالها می‌مردیم. محوطه‌ای که گمان می‌کنیم یکی از آن محوطه‌های مهمی است که در منابع آشوری از آن یاد شده است و الان در ژاپن حدود 2000 ظرف سفالی از آن نگهداری می‌شود.طبق تعیین و عرصه که صورت گرفت نزدیک به 25 هکتار گورستان در این محوطه با ارزش وجود دارد و بخش زیادی از آثار آن خارج شده است.
او با اشاره به اینکه پس از انقلاب، جیرفت و رشتخوار خراسان جنوبی توسط مردم محلی مورد غارت قرار گرفت گفت: در گذشته غربی‌ها آثار فرهنگی ما را خارج می‌کردند ولی امروز محوطه‌های با ارزش ما توسط فرزندان این کشور به غارت رفته و به اشکال مختلف از کشور خارج می‌شوند.امروز کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وکشورهای که هم مرز ایران هستند بازارهای مرزی حراج آثار تاریخی ایران شده‌اند که جای تأسف دارد.
او با طرح این پرسش که آیا وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از عهده پاسداری از میراث کشور بر می‌آید یا نه؟ گفت: شاهد هستیم که از شخص وزیر تا سطوح پایین همه در تلاش هستند و زحمات زیادی می‌کشند ولی واقعا نیاز است که خیرین میراث‌فرهنگی برای حفاظت از میراث‌فرهنگی را در كنارمان داشته باشیم.اما حلقه گمشده‌ای که در کشور وجود دارد و با اعتبارات کلان نمی‌شود آن را حل کرد پشتوانه مردمی است.تا میراث‌فرهنگی کشور مردمی نشود و اهالی روستای هستیجان میراث‌شان برایشان مهم نباشد این غارتها ادامه خواهد داشت.پس این آگاهی و سواد میراثی قرار است کی شکل بگیرد از مدارس؟ صدا و سیما؟چه تولید محتواهایی را باید در دستور کار قرار دهیم؟
او با بیان‌اینکه اکثر نقش برجسته‌های کشور سوراخ دینامیت دارند به بیان‌خاطره‌ای از بازدیدش از نقش برجسته‌های الیمایی خورستان و جوانی که حاضر بود در ازای ماهی 10 میلیون تومان با تفنگ از نقش برجسته تنگ بتان در مرز خوزستان و چهارمحال بختیاری حراست و حفاظت کند گفت: گنج واقعی، درآمد پایدار و گردشگری محلی اوست که می‌تواند ضامنی برای حفاظت از میراث‌فرهنگی کشور باشد.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با اشاره به اینکه راهکارها و شبهات زیادی در حفاظت از میراث کشور وجود دارد تصریح‌کرد: وظیفه یک پژوهشگر و به ویژه یک باستان‌شناس در وهله اول حفاظت از میراث‌فرهنگی است و بعد مقوله پژوهش میراث‌فرهنگی، که اگر نباشد ما چیزی نداریم که روی آن پژوهش کنیم و آیندگان ما را نقد می‌کنند که شما برای حفاظت از میراث این کشور چه کردید.
ده‌پهلوان گفت: پوآرو بیش از 70پیج دارد و 6هزار نفر در لایوهای شاخ های اینستا شرکت می‌کنند که این عواقب خطرناکی دارد. ما مدیران میراث‌فرهنگی نباید از این بترسیم که بگوییم میراثمان در خطر است یا میراثمان دارد غارت می‌شود و یک جا باید هیاهو راه انداخت. این تخریب‌ها بوده، هست و ادامه خواهد داشت. برای اینکه بتوانیم این حوض لجنزار را حل کنیم حتما لباسمان آلوده می‌شود.
در ادامه جبرئیل نوکنده رییس موزه ملی ایران، خسارت در میراث‌فرهنگی اعم از مادی و معنوی را جبران‌ناپذیر غیر قابل تجدید خواند و گفت: اگر اصالت اثر را میراث مادی و ارزش‌های آن را به عنوان روح و بخش معنوی آن درنظر بگیریم اشتباه نگفته‌ایم.
او افزود: میراث‌فرهنگی متعلق به یک جغرافیا نیست بلکه متعلق به یک بشریت و حق تمام انسانهاست و افرادی که در این مسئله نگاه بومی و محلی دارند به میراث‌فرهنگی و معنای آن آگاه نیستند.
نوکنده در ادامه به دو اثر ارزشمند غار هستیجان و تیلینه تپه کرمانشاه اشاره کرد و خسارات وارد آمده به هر دو محوطه را جبران‌ناپذیر خواند.
او با اشاره به اینکه خسارت به محوطه‌های تاریخی را باید جدی بگیریم پیشنهاد داد فهرستی از میراث در خطر تهیه شود در ذیل فهرست ثبتی‌ها هر چند طولانی به سبب زیاد بودن تعداد آثار، و برای صیانت از این آثار ردیف بودجه مستقل در نظر گرفته شود.
سید احسان قاضی زاده هاشمی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست گفت: تبدیل سازمان میراث‌فرهنگی به وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای این بود که این دستگاه نقش حاکمیتی داشته باشد، اجرا را بتواند بر عهده گیرد و اعتبار و ردیف مستقل داشته و از سوی دستگاه های مختلف و مجلس شورای اسلامی نظارت‌پذیر باشد.
او با اشاره به اینکه وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ساختار و تشکیلات مختلفی دارد و البته اقدامات خوبی نظیر ثبت جهانی 54کاروانسرا، استرداد الواح هخامنشی و … در آن صورت گرفته که در راستای حفاظت از میراث‌فرهنگی بوده است گفت: در مجلس بیش از40 حکم در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی داشتیم که این احکام بیشتر در حوزه گردشگری است و نشان از مظلومیت حوزه میراث‌فرهنگی دارد که باید مورد توجه خود وزارتخانه قرار گیرد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تأکید بر امر تقویت حوزه حفاظت توسط یگان‌های حفاظت و نیمه‌کاره رها نشدن پروژه‌های حفاری و کشف تصریح‌کرد: معتقدم که باید در کشور برای معرفی میراث‌تاریخی کار فرهنگی زیاد انجام دهیم، صدا و سیما کار تاریخی می‌سازد اما تنها داستان‌ها تاریخی هستند و با برای میراث‌تاریخی کاری نکرده‌ایم و باید یک حرکت فرهنگی با مشارکت خودتان در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی صورت گیرد زیرا که کسی برای شما کاری نمی‌کند، متولی، مسئول و پاسخگو برای فرهنگسازی خود دستگاه وزارتخانه است.
قاضی زاده هاشمی با تأکید بر انجام کارهای تبلیغاتی در حوزه‌های میراث‌فرهنگی برای مردم ایران تصریح‌کرد: در حوزه تأمین اعتبار و بودجه به وزیر و معاونین‌اش گفتیم که اعلام نیاز باید از سمت شما صورت گیرد. ما هستیجان‌های زیادی در کشور داریم که باید درست شناسایی و با برنامه‌ریزی حفاظت شوند.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به اینکه در حوزه تأمین اعتبار در سه سال گذشته اعتبارات وزارتخانه را در حوزه تملک دارایی و نیروهای حفاظت افزایش دادیم که البته کافی نیست گفت: امسال آمادگی داریم برای سال 1403 آنچه در توانمان هست کمک کنیم و معتقدم خود شما باید کار معرفی حوزه میراث‌فرهنگی را برای ایرانیان بیشتر داشته باشید.انشالله خروجی ما هم در جداول بودجه به نفع میراث‌فرهنگی کشور باشد.
بدون دیدگاه