کشور در حال توسعه است و نگهبانی از میراث آب به ویژه در مرزها در همه دوران اولویت دولتمردان بوده و هست، بر این اساس ساخت سدها و برطرف کردن کاستی‌های عمرانی در کشور و رسیدن به توسعه پایدار در اولویت کشور است که در این میان مأموریت باستان‌شناسی چند برابر شده؛ هم باید با توسعه همراه باشد هم از آثار و مواریث فرهنگی ـ تاریخی کشور حفاظت کند.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، لیلا خسروی سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی که 7 اسفند 1401 در «بیستمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران»، سخن می‌گفت تصریح‌کرد: اکنون به یاری ایزد یکتا بار دیگر به صورت حضوری گردهم آمدیم تا کارنامه پژوهش‌های باستان‌شناسی کشور در سال 1400 را مرور کنیم؛ پژوهشکده باستان‌شناسی در کنار مأموریت‌های اداری خود، بنیادی‌ترین و حاکمیتی‌ترین دستگاه برای برنامه‌ریزی و هدایت برنامه‌های پژوهشی در سراسر کشور برای تولید علم و تحکیم هویت میهنی و اسلامی است.
او با بیان‌اینکه در این راستا در سال 1400 برای پژوهش‌های باستان‌شناسی در کشور برنامه‌های پیشران تعریف و تصویب شد افزود: بیماری کرونا و تحریم‌های اقتصادی دشمنان ایران، بر پژوهش‌های باستان‌شناسی نیز بی تأثیر نبوده اما با این وجود نیز عملکرد پژوهشکده باستان‌شناسی همواره در صدر جدول پژوهشگاه قرار دارد.
خسروی گفت: به باور اینجانب هر فردی قبل از پذیرش هرگونه مسئولیتی، باید نظام مسائل آن بخش را احصا نماید و برای آن‌ها برنامه راهبردی پیشنهاد دهد که من به برخی از آن‌ها در حوزه مطالعات باستان شناسی اشاره می‌کنم.
پیشنهادات و راهبردها در حوزه طرح‌های عمرانی و عرصه و حریم آثار
سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی با اشاره به‌اینکه بررسی و ارزیابی برنامه‌های میدانی انجام شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که بیشتر پژوهش‌ها در محدوده طرح‌های عمرانی و برنامه‌های تعیین عرصه و حریم در استان‌ها انجام شده افزود: در هر حال کشور در حال توسعه است و نگهبانی از میراث آب به ویژه در مرزها در همه دوران اولویت دولتمردان بوده و هست، بر این اساس ساخت سدها و برطرف کردن کاستی‌های عمرانی در کشور و رسیدن به توسعه پایدار در اولویت کشور است که در این میان مأموریت باستان‌شناسی چند برابر شده؛ هم باید با توسعه همراه باشد! هم از آثار و مواریث فرهنگی ـ تاریخی کشور حفاظت کند!
دبیر علمی بیستمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران افزود: طرح‌های عمرانی توسعه یکی از مهمترین تهدیدهای جدی برای آثار فرهنگی ـ تاریخی کشور است که تنها قانون حمایت از آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی کافی نیست و این بار سنگین بر عهده پژوهشکده باستان-شناسی قرار گرفته است.
او با بیان‌اینکه همه باید به این آگاهی برسیم که حفاظت و نگهداری از این آثار همگام با توسعه کشور بر عهده همه ماست افزود: مگر می‌شود، به گذشته سرزمین‌مان ببالیم بی‌آن‌که آن را پژوهش کنیم، باید بشناسیم تا به مردم بشناسانیم و خود آن‌ها از داشته‌های فرهنگی‌شان صیانت و حفاظت کنند.
خسروی افزود: پژوهشکده باستان‌شناسی با تلاش‌های دلسوزانه خود در حیطه وظایف حاکمیتی‌اش با تعامل میان بدنه علمی و اداری پژوهشگاه و دیگر بخش‌های وزارت‌خانه، استان‌ها، دانشگاه‌ها و غیره خط مقدم جبهه پژوهش و حفاظت و حراست از داشته‌های فرهنگی سرزمین عزیزمان ایران است.
سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی گفت: ارتباط با مردم و نهادینه کردن این موضوع و به ویژه حل مشکلات آنان که در عرصه و حریم آثار ما زیست می‌کنند، در اولویت باید قرار گیرد، بازنگری برخی از عرصه و حریم‌های مصوب در سال‌های دور از جمله اولویت‌های وزارت‌خانه باید باشد که در این راستا پژوهشکده باستان‌شناسی همه جوره از نظر پشتیبانی علمی پای کار است.
به گفته خسروی، میراث‌فرهنگی می‌تواند عامل توسعه در کشور باشد نه مانع توسعه!!!. میراث‌فرهنگی ما می‌تواند به جای معضل درست کردن برای مردم، در هر زمینه‌ای زیرساخت در آن موضوع و حیطه باشد.
آسیب‌شناسی وضعیت پژوهش در پژوهشکده و دانشگاه‌ها
سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی با بیان اینکه مهمترین مساله در این رابطه یک سویه بودن ارتباط پژوهشکده با دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و تبدیل شدن آن به یک دستگاه خدمات دهنده به آن‌ها است که تمام تفاهم نامه‌های منعقده شاهد این ادعاست به طرح برخی پیشنهادات و راهبردها پرداخت.
او، تهیه طرح‌های کلان پژوهشی چندساله مشترک و تخصیص بودجه مناسب بین پژوهشکده و دانشگاه‌ها، هدایت آموزش نیروی انسانی متخصص و کارآمد و افزایش سهم آموزش‌های مهارتی در جهت رفع نیازهای پژوهشکده، اجرای پروژه‌های تحصیلات تکمیلی به سفارش مستقیم و بر اساس اولویت‌های پژوهشی پژوهشکده، متناسب‌سازی عناوین و محتوای رشته‌ها و گرایش‌های تحصیلی و ظرفیت پذیرش بر اساس نیازهای ملی، منطقه‌ای و استانی پژوهشگاه و وزارت میراث فرهنگی، همکاری و مساعدت دانشگاه‌ها در نشر آثار پژوهشکده و هم اندیشی و هم‌افزایی در تمامی امور جهت جلوگیری از موازی‌کاری و مشخص کردن حدود مدیریت و مرزبندی وظایف و مأموریت‌ها در هر دو را پیشنهادات و راهبردهای این حوزه خواند و تصریح‌کرد: البته پژوهشکده باستان‌شناسی نیز برای اینکه بتواند از جایگاه تخصصی خود دفاع کند، لازم است ضمن تقویت بدنه پژوهشی خود از حیث توان علمی و کاربردی‌سازی، تعامل حرفه‌ای نیز برقرار نماید تا پژوهش‌گران این حوزه بتوانند در بستر چالش‌های اجرایی آبدیده‌تر شوند.
دبیر علمی بیستمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران با اشاره به اینکه در این سه روز میزبانی قرار است که باستان‌شناسان کارنامه علمی سال 1400 خود را در برابر ارزیابی و داوری قرار دهند اظهارکرد: در این سال پژوهشکده باستان‌شناسی114 مجوز برای مطالعات میدانی شامل بررسی‌های باستان‌شناسی، کاوش، گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و حریم، گمانه‌زنی و کاوش‌های استعلامی و اضطراری در حوزه طرح‌های عمرانی صادر کرده که از این تعداد مجوز، 108 مقاله دریافت شده که به صورت مقاله کوتاه در کتاب مجموعه مقالات بیستمین گردهمایی سالانه ایران به چاپ خواهد رسید. علاوه بر این، به رسم آئین هر ساله، نمایشگاهی از گزیده یافته‌های منقول پژوهش‌های میدانی سال 1400 برپا شده است.
او افزود: تصویب نهایی و ابلاغ سه آئین نامه ضوابط احراز سرپرستیِ برنامه‌های میدانیِ باستان‌شناسی، همکاری‌های بین-المللی باستان‌شناسی در ایران و فرآیند خروج نمونه‌های به دست آمده از پژوهش‌های باستان‌شناسی برای انجام مطالعات آزمایشگاهی به خارج از کشور، از کارهای بزرگی بود که در سال 1400 به نتیجه رسید.
سرپرست پژوهشکده باستان‌شناسی افزود: برگزاری نشست‌های پژوهشی، تخصصی و آموزشی، ورود و پایش اطلاعات بیش از 2000 هزار اثر از استان‌های کشور در سامانه نقشه کشور، ارسال نمونه‌های مطالعاتی حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی به آزمایشگاه‌های معتبر داخلی و خارجی وفق آئین‌نامه مصوب پژوهشگاه، ثبت و ورود اطلاعات و ارزیابی تعداد 107 گزارش دریافتی از استان‌ها، از دیگر فعالیت‌های پژوهشی ـ اجرایی در این بازه زمانی است.
خسروی با باین‌اینکه، پژوهشکده باستان‌شناسی با حوزه وسیع کاری که دارد، نظارت و ساماندهی امور پژوهشی محوله شامل بررسی طرح‌نامه‌های پیشنهادی، نظارت و بازدید از پروژه‌های در حال انجام، ارزیابی گزارشات علمی ارسالی و اعزام کارشناس خبره به استان‌ها را نیز بر عهده دارد گفت: برگزاری و برپایی این گردهمایی نتیجه تلاش گروهی همکاران گرانقدرم و همه عزیزانی است که زحمت کار میدانی را در شرایط دشوار کشیدند، یعنی نتیجه زحمات همه ما، کارهای بسیار بزرگی بر سر راه باستان‌شناسی کشور است که مهمترین آن همدلی بین همه است نه نفاق و تفرقه افکنی.
بدون دیدگاه