آیدا مرادی آهنی در پی اعلام لیست نهایی جایزه ادبی «چهل»، با انتقاد از این جایزه خواستار حذف نام خود از فهرست آن شد.
پس از اعلام لیست نهایی این دوره از جایزه ادبی «چهل» که به داوری آثار نویسندگانی می‌پردازد که دارای حداقل سه اثر داستانی منتشرشده با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند و در بازه سنی ۳۵ تا ۴۰ سال قرار دارند، آیدا مرادی آهنی، نویسنده، در یادداشتی که در اختیار ایسنا قرار داده نوشته است: «در مرام‌نامه‌ی جایزه‌ی چهل این‌طور آمده که قرار است از بین نویسندگان سی‌وپنج تا چهل سال، امیدهای آینده‌ی ادبیات ایران معرفی شوند و البته که داورانِ دست‌اندرکارِ این مهمْ نسل‌هایی باتجربه‌تراند.
زمانی هم در بیانیه‌ی هیئت امناء گفته شده بود: «ممکن است تکراری به نظر برسد اما این جایزه چندین هدف را دنبال می‌کند که با استمرار به آن‌ها دست پیدا می‌کنیم.»
تکرار البته اسامی خود هیئت امناء و داوران جایزه بود که در جوایز بی‌شمار این سال‌ها همیشه زحمتِ شناساندن استعدادهای ادبی را بر گرده داشته‌اند. و تکرار بعدی، اسامی تکراری برندگانی بود که سال‌هاست جور سنگین برندگی را جای دیگران به دوش کشیده‌اند.
در اولین دوره‌ی این جایزه، هر پنج برنده و امید ادبیات آینده‌ی ایران، آقایان بودند، که در یک حیاطْ گرد نشسته بودند و به هر یک تندیسی داده شده بود با شکلی نامعلوم.
در پاسخ به این ایراد بزرگ که چرا امید و رجای ادبیات یک کشور را باید در این رده‌ی سنی جست، اعلام کردند که در غرب هم به همین صورت است و عین همین جایزه را دارند؛ به اضافه‌ی این‌که این جایزه مهر تأییدی است از سوی نسل‌های گذشته بر نسل پیش رو.
لذا متولیان چنین اندیشه‌ای که برای توجیه به نمونه‌ی غربی و مترقی متوسل شدند، بلافاصله با چرخش باورنکردنی تانژانت زاویه‌ی دید، به دید سنتی و پیغام «من عرف فضل کبیر لسنه فوقره…» رسیدند.
حال آن‌که اگر از جاده‌ی تعقیب‌وگریز دستاوردهای ادب غرب منحرف نمی‌شدند و فرمان نمی‌پیچید، حتماً می‌دانستند که تحرک و زنده‌ماندن در ادبیات غرب که با چشمک به آن استناد می‌کنند، بر پایه‌ی تعامل دو نسل است، یعنی اگر نسل قدیمی قرار باشد مهر تأیید بر سجل ادبی نویسنده‌ی جدید بزند، بایستی طاقت مهر و داغ‌خوردن را هم داشته باشد. دارد؟
البته به این پرسش هیچ‌گاه جواب داده نشد که چرا این نسل گذشته مکرراً همان اسامی آشنای همیشگی هستند، با همان سلایق تکراری. همان داورانی که نویسندگان ایرانی آن‌قدر اسم‌شان را شنیده‌اند که در بازی‌های دربی هم منتظر سوت‌زدن ایشان‌اند.
این‌ها نتیجه‌ی اولین دوره‌ی جایزه‌ای بود که حداقل – اگر نه با ما، که – با خودش قرارهایی داشت؛ و خیزی پلنگ‌وار برداشته بود تا – اگر ماه هم نشد – حداقل ستاره و دب از سپهر ادبیات بچیند.
ضمناً روشن‌کنندگان مکتب چهل این نور را هم بر تاریکی انداختند و این را هم گفتند که: «به احتمال زیاد هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند همه‌ی آثار همه‌ی نامزدها را مطالعه کرده است؛ حتا ما هیئت امنای جایزه که بیش از یک دهه است به سبب داوری در جوایز مختلف ادبی بسیاری از آثار نویسندگان نسل جدید را خوانده‌ایم.»
متن نوشته‌ی هر که بود، می‌شد گفت عجیب شوخی و جدی را به هم آمیخته است که بار دیگر هم تکراری بودن اسامی داوران را تأیید، و هم اعلام می‌کرد که خب همه‌اش را که شاید نخوانده باشیم اما همین‌ها که در جوایز پیشین از باغ ادب گلچین کردیم مگر آفتی، ایرادی داشت؟
دیده‌ی پاک خطاپوش می‌گوید هیچ اولین‌باری بدون اشکال نیست اما این را هم متذکر است که بهتر است دوم‌بار از خطاهای پیشین درس گرفته باشند. امسال از یک‌سو اعلام شده که اعضای هیئت داوران می‌توانند صاحب نام‌های ادبیات و بالای چهل سال باشند. معنی: سفره‌ای است طویل و هر کس می‌تواند با بشقابی در کنار آن بنشیند و به این ترتیب یحتمل تعداد داوری‌کنندگان به اندازه‌ی آن داوری‌شوندگان یا حتی بیشتر از آن‌ها باشد.
طرفه این‌که یکی از نویسندگان بین سی‌وپنج تا چهل سال، از این جایزه انصراف داده، رفته بیرون، تا داوری کند. یعنی یک نویسنده بین سی‌وپنج تا چهل سال قرار است نویسندگان هم‌سن خودش را مطالعه کند که آیا در کیهان نامعلوم ادبیات روزی بالاخره می‌درخشند یا نه؟
پس دیگر مهر تأیید از سوی نسل گذشته بر نسل نو نیست، از نو به نو است.
با ذکر نکاتی که گفته شد، از آن‌جا که چنین جایزه‌ای حتی به مرام‌نامه‌ی مبهم خودش هم پایبند نیست، و از آن‌جا که داوران چنین جایزه‌ای را نمی‌توان مشمول صلاحیت دانست:
این‌جانب آیدا مرادی آهنی، جهت مشخص‌شدن مختصات سماوی‌ام در کهکشان ادب ایران، آثاری را که در آینده خواهم داشت معیار می‌دانم، و نه نقاله و گونیای این داوران، و ترجیحم آن است که آثارم جایگاهم را مشخص کنند نه این داوران و تلسکوپ‌های‌شان.
بنابراین در پی قائل نبودن به صلاحیت داوران و سلایق تکراری‌شان، صراحتاً اعلام می‌کنم که نام من و آثارم را از فهرست نامزدهای جایزه‌ی چهل کنار بگذارند.»
جایزه ادبی چهل به همت مکتب تهران در هر دوره پنج‌ساله به داوری آثار نویسندگانی می‌پردازد که دارای حداقل سه اثر داستانی منتشرشده با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند و در بازه سنی سی‌وپنج تا چهل سال قرار دارند و در پایان لیستی پنج‌نفره بدون اولویت آرا منتشر خواهد شد. در این دوره کارنامه ادبی نویسندگان متولد سال‌های ۶۰ تا ۶۵ مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که تا پایان سال ۱۳۹۹ دارای شرایط شرکت در این جایزه بوده‌اند. دوره دوم جایزه ادبی چهل به دبیری عالیه عطایی در حال برگزاری است و ریاست هیئت داوران این دوره بر عهده علی خدایی است.
بنا بر اعلام، پس از بررسی‌های انجام‌شده و اعلام زمان دوماهه به نویسندگان و ناشران برای ارائه نام‌های از قلم‌افتاده، لیست نهایی مورد تایید دبیرخانه به این شرح است: بهاره ارشدریاحی، احمد ابوالفتحی، مجید اسطیری، سلمان امین، آراز بارسقیان، حمید بابایی، مصطفی بیان، امیر پروسنان، احمد حسن‌زاده، رامبد خانلری، سینا دادخواه، آیت دولتشاه، مهدی زارع، فاطمه سلیمانی، آرش صادق‌بیگی، مرجان صادقی، الهام فلاح، مائده فلاح، ضحی کاظمی، امید کوره‌چی، آیدا مرادی آهنی، مائده مرتضوی، سیدمیثم موسویان و مهام میقانی. در این دوره عالیه عطایی به دلیل پذیرش دبیری جایزه از لیست شرکت‌کنندگان انصراف داده است.
مراسم پایانی دور دوم جایزه ادبی چهل تا پایان سال جاری توسط مکتب تهران برگزار خواهد شد.
بدون دیدگاه