عضو هیات‌علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات درباره تصویب سند ملی موسیقیو اهمیت آن در ارتقای گونه موسیقی سنتی ایرانی گفت: در این سند هم هیچ خیریبرای موسیقی ایرانی نیست، متن اولیه این سند در خدمت موسیقی پاپ قرار گرفته وبه توسعه اقتصاد موسیقی، گونه‌های تجاری و بازار موسیقی توجه کرده است.
به گزارش ایرنا، موسیقی سنتی ایرانی همانند آداب و سنت‌های این سرزمین جزیی ازمیراث ناملموس است. این موسیقی اصیل که معرف فرهنگ ایران است در پرونده‌ایبه نام «ردیف‌های موسیقی ایرانی» به عنوان نخستین پرونده مستقل ایران، هشتممهرماه سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹ میلادی) در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
با وجود این، به عقیده برخی از کارشناسان و پژوهشگران، موسیقی سنتی ایرانی درسال‌های اخیر در مقایسه با سایر گونه‌های موسیقی مورد بی‌مهری قرار گرفته است،هر چند که جشنواره‌هایی همچون «امیرجاهد»، گروه‌نوازی استان تهران، جشنوارهدانشجویی «صبا»، موسیقی جوان، موسیقی فجر با اختصاص بخش‌هایی به موسیقیسنتی ایرانی سعی در حفظ و تقویت این گونه موسیقی دارند اما طی سال کنسرت‌هایاختصاص داده و برگزار شده در گونه موسیقی سنتی ایرانی در مقایسه با سایر گونه‌هااندک است. تصویب و اجرایی شدن سند ملی موسیقی شاید در تقویت و توسعه اینگونه موسیقی راهگشا باشد.
براین اساس با پدرام جوادزاده عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات،کارشناس و پژوهشگر موسیقی درباره وضعیت موسیقی سنتی ایرانی، چالش‌های آن درسال گذشته و راهکارهایی برای ارتقای کیفی این گونه موسیقی و اجرایی شدن سندملی موسیقی گفت وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌آید.
کاهش ۱۲ درصدی آثار موسیقی سنتی
این کارشناس موسیقی درباره وضعیت موسیقی سنتی ایرانی در سال گذشته بهخبرنگار ایرنا اظهارداشت: وضعیت این گونه موسیقی از لحاظ کمی و کیفی مطلوبنیست، طبق گزارش‌های فصلی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وگزارش‌های سالانه مرکز موسیقی حوزه هنری، به صورت پیوسته با کاهش حجم تولیدموسیقی ایرانی حتی فراتر از موسیقی دستگاهی، موسیقی سنتی و موسیقی‌های محلیو به صورت کلی گونه‌های موسیقی ایرانی مواجه هستیم و از این منظر، تعداد آثارموسیقایی منتشر شده در این گونه، سالانه ۱۰ تا ۱۲ درصد کاهش پیدا می‌کند البته اینآمار ساحت‌های رسمی را پوشش می‌دهد، با این وجود قابل توجه است و به صورتکلی وضعیت را در تولید و انتشار قطعات و برگزاری کنسرت‌های موسیقی سنتی نشانمی‌دهد.
وی با اشاره به وضعیت کیفی گونه موسیقی سنتی گفت: در گونه‌ها و نحله‌های هنریموسیقی ایرانی به علت کمبود مخاطب با چالش‌هایی مواجه هستیم؛ هنرمندانی کهدر این حوزه فعالیت می‌کنند، بودجه خاصی ندارند، با درآمد اندک خودشان بایدسرمایه‌گذاری و هزینه کنند اما مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند، همچنین گونه تجاریموسیقی سنتی رواج پیدا کرده است، موسیقی ایرانی به معنای اصیل آن نیست بلکه بهدامی از ابتذال و به موسیقی پاپ سوق پیدا می‌کند، بنابراین به صورت کلی، وضعیتموسیقی سنتی در سال‌های اخیر مناسب نیست، براساس آمار کنسرت‌های موسیقی،موسیقی ایرانی در آستانه ورشکستی قرار گرفته است، به دلیل هزینه و اجاره بهایبالای سالن‌ها به راحتی نمی‌توانیم کنسرت برگزار کنیم و معتقدم در سال ۱۴۰۴ همشاهد اتفاقات خوبی در این حوزه از لحاظ کمی و کیفی نخواهیم بود.
جوادزاده درباره انتشار آلبوم‌های موسیقی سنتی در سایت‌های رسمی و آمار قابلتوجه این آثار در مقایسه با سایر گونه‌ها بیان کرد: هنرمندان موسیقی سنتی همچنانبه دنبال انتشار آلبوم به صورت رسمی هستند، موسیقی پاپ در ایران براساس انتشاررایگان تک‌آهنگ فعالیت می‌کند و چرخه اقتصادی این گونه موسیقی براساس فراگیرکردن یک قطعه و سپس فروش کنسرت هنرمند شکل گرفته است، در نتیجه دلیلیبرای انتشار قطعات موسیقی پاپ توسط تهیه‌کننده‌ها بر روی سایت‌های رسمی نیست،چرخه اقتصادی آنها بر فروش این آثار تعریف نشده است و آثار موسیقی پاپ که در اینسایت‌ها ارایه می‌شوند، عموما وابسته به جریان غیرتجاری موسیقی پاپ هستند.
پدرام جوادزاده عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، کارشناس وپژوهشگر موسیقی
مهمترین چالش موسیقی سنتی
این پژوهشگر، مهمترین مساله و چالش حوزه موسیقی سنتی را مخاطب، بودجه واعتبار عنوان کرد و افزود: هنرمندان این حوزه نمی‌توانند موسیقی بسازند که تودهجامعه بتواند گوش بدهد و بهره‌مند شود، به تعبیر جامعه‌شناسانه، در بازتولیدموسیقی ایرانی ناتوان شدیم، نمی‌توانیم موسیقی ایرانی را دوباره به نحوی بسازیم ودر آن روح تازه‌ای بدمیم که هم موسیقی ایرانی بماند و هم بتواند با اقتضائات ونیازهای روز جامعه همراه شود، از طرفی نقدهایی مطرح می‌کنیم که سرمایه فرهنگیجامعه پایین است و موسیقی ایرانی و موسیقی خوب گوش نمی‌دهد اما از طرف دیگرمشکل بزرگتر را باید در میان هنرمندان موسیقی جست و جو کنیم که نمی‌توانیم اثریرا بسازیم که باب طبع نیاز جامعه خودمان باشد، بنابراین مادامی که این مشکل رابرطرف نکنیم تمام چالش‌هایی که با آن درگیر هستیم، ذیل همین تعریف می‌شود.
جوادزاده درباره برگزاری جشنواره‌های موسیقی همچون امیرجاهد، جوان، گروه‌نوازیاستان تهران و فجر و حضور هنرمندان گونه سنتی در این جشنواره‌ها بیان کرد: برگزاریجشنواره به صورت کلی خوب است و فرصتی است تا هنرمندان گونه‌های مختلفحضور پیدا کرده و آثاری را اجرا کنند، برخی برگزیده می‌شوند و جوایزی را کسبمی‌کنند، با این وجود جشنواره‌های موسیقی به دلیل نبود نگاه حمایتی، نقش و تاثیرمهمی در ارتقای وضعیت موجود موسیقی سنتی ندارند، جشنواره‌ای که ذاتا می‌تواندبستری برای اشاعه موسیقی ایرانی باشد، وجود ندارد.
وی اظهارداشت: موسیقی سنتی به عنوان میراث فرهنگی با بحران‌های خاصی مواجهاست، توسط جشنواره‌ها می‌توانیم این موسیقی بسیار مهم هویت‌ساز را حفظ وتقویت کنیم اما وضعیت و شرایط موجود به سمت موسیقی پاپ سوق پیدا می‌کند؛ درجشنواره موسیقی فجر که مهمترین جشنواره کشور است، غالب اجراها متعلق بهموسیقی پاپ است و تنها جشنواره ملی هنری این مملکت هم به دام مبتذل‌ترین نوعموسیقی پاپ افتاده است، در کشوری که جایزه محمدرضا لطفی و محمدرضا شجریاننداریم، دست اندرکاران جشنواره موسیقی فجر قصد دارند جایزه محسن چاوشی ایجاد کنند، در این جشنواره، دستمزد هنرمندان موسیقی سنتی از دستمزدهنرمندان پاپ، پایین‌تر است، خوشبختانه جشنواره موسیقی جوان از این گزند در امانمانده است و تنها جشنواره تخصصی است که در گونه‌های مختلف موسیقی فعالیتخود را انجام می‌دهد اما وضعیت و آینده برگزیدگان این جشنواره مشخص نیست.
اجرایی نشدن سند ملی موسیقی
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات درباره تصویب سند ملیموسیقی و اهمیت این سند در ارتقای گونه موسیقی سنتی ایرانی گفت: با توجه بهپژوهش‌هایی که یک سال اخیر انجام داده‌ام، سند موسیقی تصویب شده است اما درحال اجرا نیست، در این سند هم هیچ خیری برای موسیقی ایرانی نیست، مقدمات وسخنانی که درباره موسیقی و واژه موسیقی ایرانی اسلامی که برای نخستین بار در اینعالم مطرح شده است را باید کنار بگذاریم، متن اولیه این سند در نهایت در خدمتموسیقی پاپ قرار گرفته و به توسعه اقتصاد موسیقی، گونه‌های تجاری و بازارموسیقی توجه کرده است.
وی افزود: در سند ملی موسیقی به نظام یارانه‌دهی برای حمایت از موسیقی ایرانیتوجه نشده است، منهای ایرادات جدی که سند دارد، اساسا دغدغه سند موسیقی،حمایت از موسیقی سنتی و هنر ایرانی نیست، این سند نیازمند تحول بنیادین است،نهادهایی همچون آموزش و پرورش، شوراهای تامین، پلیس و نهادهای امنیتی که درموسیقی حضور دارند، باید در سند و اجرای آن نیز دخیل باشند.
جوادزاده بیان کرد: اگر سند ملی موسیقی به عنوان سند سیاستگذاری با هدف حمایتو اصلاح وضعیت هنر موسیقی شکل گرفته است، باید در متنش، بندهای مشخصی دردفاع، حمایت و اشاعه موسیقی ایرانی باشد، باید نهادها را مکلف کند تا از این گونهموسیقی حمایت کنند، گویا برخی مدیران در سطوح بسیار کلان سیاستگذاری فرهنگیتا سطوح خرد باور ندارند که موسیقی ایرانی، موسیقی چند هزارساله است که بایدحمایت و حفظ شود، اهمیت حفظ آن را درک نکردند و به حفظ میراث فرهنگی ما درحوزه موسیقی ایرانی باور ندارند و این درد و غم بزرگ در دل‌های ما اهالی موسیقیایرانی است.
بدون دیدگاه