از حضور چشمگیر آسیا تا تحریم از نگاه مدیران برلین

مدیران جشنواره برلین درگفت‌وگویی درباره دوره آتی این رویداد سینمایی و ساز وکار تحریم سینمای روسیه و ایران صحبت کردند.
به گزارش ایسنا، «کارلو شاتریان» و «ماریته ریسنبک»، مدیران جشنواره فیلم برلین در یک کنفرانس مطبوعاتی در روز دوشنبه (۲۳ ژانویه، سوم بهمن) فیلم‌های بخش مسابقه اصلی را در حالی اعلام می‌کنند که این رویداد سینمایی خود را برای نخستین دوره کاملا حضوری از سال ۲۰۲۰ آماده می‌کند.
این جشنواره تاکنون بیش از ۱۰۰ عنوان فیلم را در بخش جنبی، پانوراما، فوروم، ویژه برلیناله، نسل‌ها و مرور آثار اعلام کرده که شاهد بازگشت فیلم‌سازان شناخته شده و حضور چشمگیر آثار و سینماگران آسیایی است که عمدتاً به دلیل محدودیت‌های مسافرتی همه‌گیری کرونا از سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ از جشنواره دور مانده‌ بودند.
نشریه ددلاین با مدیران این رویداد سینمایی گفتگویی کرده تا نظر آنها درباره هفتاد و سومین دوره برلیناله دریافت کند.
از این که سرانجام برای اولین بار در سه سال اخیر به نسخه کامل و حضوری جشنواره بازگشتید، چه احساسی دارید؟
«ماریت ریسنبک»: برای من فوق العاده هیجان انگیز است زیرا در نهایت با همه این افراد در جشنواره آشنا خواهم شد. کارلو برای مدت طولانی درگیر فیلم بوده اما من نه.
«کارلو شاتریان» این احساس بسیار مثبتی است. ساختن جشنواره فقط حمایت از فیلم نیست، بلکه ملاقات با مردم، ایجاد یک رویداد عمومی بزرگ و لذت بردن از احساسات مردم است که در دو دوره گذشته به صورت محدود اتفاق افتاد.
با توجه به آنچه جشنواره تاکنون اعلام کرده از جمله حضور «کریستن استوارت» به عنوان رئیس هیات داوران و فیلم‌های آمریکایی انتخاب شده، به نظر می‌رسد تلاش کرده‌اید تا در دوره آتی، با حضور فیلم‌های و استعدادهای آمریکایی، فهرست پرستاره‌ای را رقم بزنید؟

شاتریان: خوشحالم که این را می‌گویی. یکی از اهداف ما در مرحله انتخاب، بازگرداندن جنبه پر زرق و برقی بود که در دوره‌های گذشته جای آن خالی بود. ما خوش‌شانس بوده‌ایم اما برای رسیدن به آن نیز سخت کار کرده‌ایم. حضور ثابتی از فیلم های آمریکایی و به طور کلی هنرمندان محبوب و شناخته شده وجود خواهد داشت.
«هلن میرن» با فیلم «گلدا» و «جان مالکوویچ» با بازی درخشان در فیلم «سنکا» در جشنواره حضور خواهند داشت. در بخش پانوراما نیز فیلم منحصر به فرد «واقعیت» با بازی «سیدنی سوینی» حاضر است. ما همچنین به تازگی مستند «بوسه بر آینده» را در مورد محاصره سارایوو با حضور گروه معروف موسیقی یوتو همراه است. همچنین فیلمی از «فن بینگ‌بینگ» ستاره چینی داریم و انتظار داریم که همه مهمانان به همراه سایر چهره‌هایی که به زودی معرفی می شوند به جشنواره بازگردند.

به نظر شما فاصله زمانی بیشتر میان جشنواره ساندنس (۱۹ تا ۲۹ ژانویه) و برلیناله (۱۶ تا ۲۶ فوریه) باعث می شود که چهره‌های آمریکایی بیشتری به برلین سفر کنند؟

شاتریان: در سال ۲۰۲۰ نیز یک فاصله زمانی وجود داشت، زیرا جشنواره حتی دیرتر برگزار شد. مردم در آمریکا معتقد بودند که این بهتر است، زیرا آنها زمان دارند که به لس آنجلس یا نیویورک برگردند و سپس برای سفر به برلین آماده شوند. امسال هم حدود ۱۰ تا ۱۲ عنوان داریم که در هر دو جشنواره نمایش داده می شود، چه در عناوین آمریکایی و چه بین المللی.

چگونه توانستید «کریستن استوارت» را به عنوان رییس داوران انتخاب کنید؟ او هنرمندی است که بیشتر با جشنواره مرتبط است تا برلین.

شاتریان: او در گذشته در جشنواره شرکت کرده است، اما جشنواره‌ها مالک‌ استعدادها نیستند. مثل یونسکو است، اگر این افراد عالی هستند، متعلق به کل بشریت هستند. وقتی «کریستن استوارت» را در فیلم «ابرهای سیلس ماریا» به کارگردانی «اولیویه آسایاس» که در لوکارنو نیز نمایش دادیم، در کن ملاقات کردم.به عنوان یک بازیگر و همچنین به عنوان یک شخصیت، تحت تاثیر او قرار گرفتم. ما به دنبال کسی بودیم که شناخته شده، متعهد از نظر سیاسی و در عین حال جوان باشد. او همچنین معتقد بود نوع آثار انتخابی و ارزش های جشنواره برلین برای او مناسب است.

چین اخیراً محدودیت‌های سختگیرانه خود را برای کووید لغو کرده است و ما شاهد استقبال چینی‌ها از سفرهای بین‌المللی هستیم. آیا در سال جاری انتظار حضور بزرگ‌تر چینی و همچنین حضور بیشتر در آسیایی‌ها را دارید؟

ریسنبک: در بازار فیلم جشنواره شاهد درخواست های اعتباربخشی بسیار بیشتری از آسیا، چین، کره و ژاپن هستیم، بنابراین معتقدیم که حضور پررنگی خواهند داشت.

شاتریان: از نظر انتخاب فیلم، امسال حضور آسیایی بسیار قدرتمند است. این یکی دیگر از اهداف ما بود. ما سال گذشته یک فیلم با عنوان «بازگشت به غبار»داشتیم که بسیار موفق بود، شاید حتی آنقدر موفق بود که از سینماها رانده شد. فقط در مورد چین صحبت نمی کنیم، بلکه منظورم آسیا به طور کلی است. قبلاً عناوینی را اعلام کرده ایم، «شب سبز» را در پانوراما با «فن بینگ بینگ» داریم و یک فیلم ژانر بسیار خنده‌دار با عنوان «سرنوشت دیوانه» را به تهیه کنندگی «جانی تو » برای بخش برلیناله ویژه انتخاب کرده‌ایم و فیلم‌های چینی را در مسابقه و در بخش مواجهه خواهیم داشت. ما همچنین از یک تریلر بسیار ژاپنی با عنوان «Mannhole» نیز دعوت کرده‌ایم.

دو کشوری که قرار است کمتر در این دوره جشنواره حضور داشته باشند ایران و روسیه هستند. شما اعلام کرده‌اید که از نهادها، افراد حرفه‌ای و فیلم‌های مرتبط با دولت‌های این کشورها استقبال نمی‌شود. چطور این کار را انجام خواهید داد؟ گاهی متخصصانی که برای نهادهای تحت حمایت دولت کار می‌کنند، لزوماً از نظر سیاسی با تفکر دولت خود همسو نیستند.

شاتریان: شما درست می‌گویید همیشه این موضوع مشخص نیست.ما قبلاً در تابستان اعلام کردیم که نمی‌خواهیم روسیه یا ایران را تحریم کنیم، اما با دقت بررسی می‌کنیم که چه کسی برای چه کسی کار می‌کند و کدام فیلم توسط کدام نهاد دولتی تامین مالی می‌شود. در ماه های گذشته زمان زیادی صرف شده است، زیرا ما مورد به مورد در این مورد صحبت کردیم.

ریسنبک: آثار ایرانی در ترکیب فیلم‌های جشنواره وجود خواهد داشت اما تمام فیلم ها توسط فیلمسازان ایرانی مقیم خارج از کشور ساخته شده است. برای یک فیلمساز ایرانی مقیم ایران بسیار بسیار سخت است که به خارج از کشور سفر کند. به ما گفته‌اند که برای سفر باید قراردادی امضا کنند که در مورد دولت چیزی نگویند.

این بیشتر گویای وضعیت ایران است. اعتراضات در داخل کشور وجود دارد و هنرمندانی در خارج زندگی می‌کنند که نمی‌توانند به عقب برگردند اما فرصت را به دست می‌آورند تا صدای خود را به گوش دیگران برسانند، که یک ارزش سیاسی در آن نهفته است. سپیده فارسی (که با فیلم آژیر بخش پانوراما را افتتاح می کند) نمونه خوبی از آن است. ما همچنین مستند «جایی که خدا نیست» را در بخش فوروم داریم و فیلم «و به سوی کوچه‌های خوشبختی» که ساخته یک فیلمساز جوان هندی است که با چهره‌هایی مانند جعفر پناهی و ترانه علیدوستی درباره نقش سینما در جامعه و مشکلاتشان برای ابراز خودشان صحبت می‌کند.