یک تصمیم احساسی یا پایان یک کم‌توجهی؟!

دبیر چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در حالی از تلاش خود برای احقاق آرزوی زنده‌یاد ارشا اقدسی – اضافه شدن سیمرغ بلورین بهترین بدلکاری به «فجر» – خبر داده است که اعمال‌نظرهای سلیقه‌ای و تغییر مداوم آیین‌نامه‌ی جشنواره فجر در دوره‌های متعدد و نیز زیاد بودن تعداد جایزه‌های این رویداد همواره موضوعی جدی و بحث‌برانگیز بوده است.
به گزارش ایسنا، هنوز دو هفته از تصمیم دبیر جشنواره‌ی شانزدهم فیلم مستند ایران (سینما حقیقت) – محمد حمیدی‌مقدم – برای حذف جوایز بخش فنی و هنری این رویداد و بعد عقب نشینی او از این اقدام -بخاطر اعتراض‌ها – نگذشته که مجتبی امینی، دبیر جشنواره فیلم فجر اعلام کرده قصد دارد جایزه‌ی تخصصی دیگری را که به نظر در بخش بدلکاری است، به جشنواره‌ی فجر اضافه کند.
اختصاص سیمرغ بلورین به بدلکاران در جشنواره فجر یکی از خواسته‌های ارشا اقدسی بود که پیش از مرگ خود بارها از آن به عنوان یک آرزو یاد می‌کرد و حالا که این هنرمند و بدلکار جوان در میان ما نیست، خانواده و همکارانش در اولین سالگرد درگذشت او این آرزو را یادآور شدند. البته پیش‌تر برگزار کنندگان جایزه سینمایی حافظ این خواسته‌ی ارشا را در جشن حافظ محقق کردند ولی باز هم در پی همین یادآوری، امینی اعلام کرده که در تلاش است این آرزو محقق شود.
این مسئله از چند جنبه تأمل‌برانگیز است؛ اولا می‌تواند توجه ویژه به حرفه‌ی پرریسک بدلکاری را به همراه داشته باشد و شاید اهدای سیمرغ بلورین و فراهم شدن موقعیتی برای رقابت یا دیده شدن زحمت فعالان این شغل پرخطر، ارزش حرفه‌ای که جانی را به خطر می‌اندازد بیشتر نشان دهد.
اما اضافه شدن یک سیمرغ تخصصی به جشنواره فجر از دو منظر دیگر هم می‌تواند بررسی شود؛ نخست اینکه باید پرسید آیین‌نامه‌ی جشنواره‌ای به قدمت و سابقه فیلم فجر که بعد از چند دوره دوباره قرار است به صورت بین‌المللی برگزار شود تا چه زمانی باید دچار تغییر و تحول شود؟ آیا تضمینی وجود دارد که چند سال بعد دست‌اندرکاران بعدی سینما و جشنواره‌ی فجر این تصمیم را ملغی نکنند و به جایش یک سیمرغ دیگر نگذارند؟ مثل امسال که سیمرغ فیلمنامه‌ی اقتباسی حذف شده و سیمرغ بلورینی به نام «جایزه ویژه جشنواره» اضافه شده است. اگر اتفاق‌هایی از این دست بیفتد چه کسی پاسخگوی معترضان خواهد بود آن هم وقتی اساسا انتقادهایی نسبت به تعداد جایزه‌های جشنواره‌ی فیلم فجر وجود دارد.
همین الان حضور فیلم‌های مستند و کوتاه در جشنواره‌ی فجر که هر دو جشنواره‌هایی بین‌المللی و معتبر در ایران دارند برای عده‌ای از سینماگران و مدیران جای انتقاد دارد، اما توقع فعالان این دو شاخه‌ی فیلمسازی جسارت حذف را به دبیران فجر نمی‌دهد، حتی وقتی فیلم‌های مستند و کوتاه راه‌یافته به فجر، پیش‌تر در جشنواره‌های تخصصی خودشان دیده شده و جایزه هم گرفته‌اند.
مسئله‌ی بعدی این است که افزوده شدن هرچه بیشتر جایزه‌های تخصصی به جشنواره‌ی فیلم فجر، سبب می‌شود که جایگاه صنوف تخصصی سینما در تقدیر از اعضای خود کمتر مورد توجه قرار گیرد و و شاید اگر جایزه‌ی تخصصی بدلکاری از سوی صنف اهدا شود، اعضای صنف بدلکاری نسبت به قوی نبودن تشکل خود معترض نباشند.
با این حال اگرچه اعلام نظر دبیر جشنواره فیلم فجر برای اختصاص دادن یک جایزه‌ی تخصصی به بدلکاری بیشتر این تصور را به همراه دارد که در پی فضای احساسی روزهای گذشته و همزمان با سالگرد درگذشت ارشا اقدسی مطرح شده، اما اگر نتیجه‌ی تلاش‌های امینی همانطور که ابراز امیدواری کرده، به ثمر بنشیند و آرزوی هنرمند فقید بدلکار محقق شود، باید دید آیا در سال‌های آینده آیین‌نامه‌ی جشنواره و جوایز تخصصی آن باز هم دستخوش تغییر می‌شوند؟