کارگردان نمایش «مامان»: کارم احساسی است و ابایی هم از این بابت ندارم

الهام محمودی همزمان با دور سوم اجرای نمایش «مامان» گفت: نمایش من یک کار احساسی است و از این بابت ابایی ندارم.
این کارگردان تئاتر که این روزها دور دوم اجرای نمایش «مامان» را در تئاتر هامون روی صحنه می‌برد، در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این که در این نمایش دنبال نصیحت کردن نیست، بر ضرورت اجرای مستمر نمایش عروسکی تاکید کرد.
او ابتدا این نمایش را در جشنواره نمایش عروسکی اجرا کرد و بعدتر هم اجرای عمومی آن را در تالار سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه برد و از ۱۲ بهمن ماه نیز دور دوم اجراهای آن را در تئاتر هامون به صحنه می‌برد.
محمودی با اشاره به بازخورد دور اول اجراهای نمایشش گفت: خوشحالم که این نمایش توانست با تماشاگران ارتباط برقرار کند چون موضوعی عمومی دارد و درباره رابطه فرزند و پدر و مادر است و به زعم تماشاگران، مفهومی را مطرح می‌کند که برای همه اهمیت دارد.
او در عین حال تاکید کرد: در این نمایش دنبال نصیحت کردن نیستیم. ما صرفا روایتگر رابطه یک فرزند و مادر هستیم و فقط می‌خواهیم به خودمان تلنگر بزنیم تا اگر در رابطه با پدر و مادر خود، راهی را انتخاب کرده‌ایم که آسیب‌هایی دارد، مسیرمان را تغییر بدهیم.
این کارگردان اضافه کرد: درست است که نمایش ما یک کار احساسی است ولی از این بابت هیچ ابایی ندارم چون مهم این است که بتوانیم برای لحظه‌ای تماشاگر را درگیر کار کنیم تا او در خلوت خودش به مفهوم مورد نظر ما بیندیشد بنابراین مهم نیست که از ابزار احساسات استفاده کنیم چون در نهایت او به موضوعی نمایش، فکر می‌کند.
محمودی که نمایش خود را به عنوان یک اثر عروسکی روی صحنه می‌برد، با تاکید بر اینکه نبود جریان مستمر در اجرای نمایش عروسکی وضعیت اسف‌باری برای فعالان این شاخه هنری ایجاد می‌کند، افزود: تولید تئاتر عروسکی بسیار هزینه‌بر است و اصلا قابل قیاس با تئاتری نیست که بازیگران در آن بازی می‌کنند. بنابراین اگر تهیه‌کننده‌ای برای سرمایه‌گذاری حضور نداشته باشد، آنچه از راه گیشه نمایش به دست می‌آید، هرگز کفاف هزینه‌های تولید کار را نمی‌دهد، چه برسد به دستمزد عوامل کار. از سوی دیگر وقتی شرایط اجرای نمایش عروسکی مشخص نیست، هیچ ارگانی هم در این زمینه سرمایه‌گذاری نمی‌کند.
او اضافه کرد: در دوره اخیر جشنواره عروسکی، با پیگیری دبیر جشنواره، کمک‌هزینه‌ای به گروه‌های شرکت‌کننده پرداخت شد که تنها برای شروع کار کافی بود ولی قطعا کمبود بودجه بر کیفیت آثار تاثیر می‌گذارد.
محمودی با بیان اینکه پروسه آماده‌سازی نمایش عروسکی با تئاتری که بازیگران در آن بازی می‌کنند، زمین تا آسمان تفاوت دارد، خاطرنشان کرد: تولید یک نمایش عروسکی بسیار پر هزینه‌تر است. از طرف دیگر هرچند در این مدت تئاترهای خصوصی متعددی فعال شده‌اند، ولی آنها هم به دلیل شرایط اقتصادی، دنبال درآمد هستند و در حال حاضر اجرای تئاتر در سالن‌های خصوصی از نظر بازگشت سرمایه بسیار پرریسک است چه برسد به تئاتر عروسکی که تا این اندازه مهجور و ناشناخته است و مدیر سالن حق دارد که برای دادن نوبت اجرا به گروه‌های عروسکی دست و دلش بلرزد.
این کارگردان تئاتر ادامه داد: به دلیل همین مهجوریت نمایش عروسکی، در پوستر دور دوم اجرایمان اشاره‌ای نکردیم که نمایش ما عروسکی است چون همین که می‌گوییم نمایش عروسکی، همه یاد نمایش‌های کودک و کانون پرورش فکری می‌افتند. بنابراین به دلیل نبود آگاهی عمومی در این زمینه، بهتر دیدیم روی عروسکی بودن کار، مانور ندهیم. همچنانکه در دور اول اجرا هم، ابتدا تماشاگران غیرتخصصی کار ما را دیدند و مخاطبان تئاتربین، زمانی به دیدن کار ‌آمدند که نمایش ما سر و صدا کرد و از کیفیت آن مطمئن شدند چون حتی تماشاگر حرفه‌ای هم برای دیدن یک نمایش عروسکی، ریسک نمی‌کند که البته حق هم دارد. مگر در سال چند نمایش عروسکی اجرا می‌شود و این چنین است که در حال حاضر، برخی از دانشجویان رشته عروسکی حتی یک نمایش عروسکی ندیده‌اند. وقتی هم که بعد از مدت‌های طولانی، نمایشی اجرا می‌شود، حتی در فضای دانشگاه برای دانشجویان رشته عروسکی، اطلاع‌رسانی درستی صورت نمی‌گیرد که آنان از اجرای آن نمایش با خبر شوند.
او یادآوری کرد: اگر نمایش ما در تئاترشهر اجرای عمومی داشت و حالا هم نمایش عروسکی دیگری در این مجموعه روی صحنه رفته، به دلیل تعهدی است که مدیر تئاترشهر به هادی حجازی‌فر، دبیر جشنواره عروسکی داده بود. در حال حاضر هم من در سالنی اجرا دارم که مورد حمایت آن قرار گرفته‌ام ولی به جز اینها، شرایط خوبی برای اجرای عمومی نمایش‌های عروسکی وجود ندارد.
محمودی در پاسخ به اینکه ورود بخش خصوصی چقدر می‌تواند در زمینه نمایش عروسکی کارگشا باشد، توضیح داد: قطعا موثر است. نمایش عروسکی برای پرداختن به مفاهیم زیادی از جمله مفاهیم ملی، اجتماعی، آموزشی و … امکانات فراوان دارد. ولی نکته اصلی این است که نبود حمایت از تولیدات عروسکی، بر کیفیت آثار تاثیر نامطلوبی می‌گذارد و اجرای آثار سطح پایین، خود نقض غرض است.
او درباره نبود یک سالن مشخص برای اجرای نمایش‌های عروسکی که به عنوان پاتوق عروسکی تعریف شود، تصریح کرد: قطعا یک سالن، نمی‌تواند نیاز تمام گروه‌های عروسکی را تامین کند چون هر نمایش عروسکی بسته به شیوه اجرایی خود، نیازمند امکانات و سالن خاصی است. ضمن اینکه در حال حاضر پاتوق‌هایی مانند انجمن نمایشگران عروسکی و … داریم ولی ما بیش از پاتوق، نیازمندیم که نمایش عروسکی بزرگسال در جریان روتین تئاتر، تعریف شود.
محمودی با تاکید بر اینکه باید خط‌کشی میان تئاتر و تئاتر عروسکی برداشته شود، خاطرنشان کرد: نباید نمایش عروسکی را از گونه‌های دیگر تئاتر جدا کرد چون این هم تئاتر است که از ابزار عروسک استفاده می‌کند. یعنی فقط ابزارش تفاوت دارد. ضمن اینکه در کشور ما شروع اجراهای عروسکی با کارهای کودک بوده و این تلقی ایجاد شده که این گونه نمایشی، متعلق به کودکان است در حالیکه این نگرش، کاملا نادرست است. تئاتر عروسکی هم مانند انواع دیگر تئاتر، می‌تواند برای مخاطب کودک یا بزرگسال اجرا شود و این خط کشی‌ها بی‌معناست.
او با ابراز تاسف از اینکه با این خط کشی‌ها، تئاتر عروسکی مهجورتر می‌شود، افزود: وقتی نمایشی برای مخاطب بزرگسال اجرا می‌شود، دیگر چه اهمیت دارد که ابزار اجرای آن چیست، مهم این است که چه مفهمومی را به تماشاگر منتقل می‌کنیم و او هم می‌خواهد یک نمایش خوب ببیند و برایش فرقی نمی‌کند که بازیگر در آن بازی کند یا عروسک در آن وجود داشته باشد.
این کارگردان در پایان صحبت‌های خود از همه علاقه‌مندان تئاتر به ویژه دانشجویان رشته‌های گوناگون دعوت کرد تا نمایش «مامان» را ببینند.
او گفت: در سری جدید اجراها توانستیم نگاه عمیق‌تری به موضوع نمایش داشته باشیم و حالا روایتی تازه از «مامان» را روی صحنه برده‌ایم که دیدن دوباره آن خالی از لطف نیست.
به گزارش ایسنا، نمایش «مامان» به نویسندگی و کارگردانی الهام سلج محمودی هر شب ساعت ۲۰ و سی و به مدت ۴۵ دقیقه در تئاتر هامون به نشانی خیابان انقلاب، خیابان فلسطین جنوبی، نرسیده به شهدای ژاندارمری روی صحنه می‌رود.