کسی که داستان دینی می‌نویسد باید بر دین مسلط باشد

واحد آفرینش‌های ادبی حوزه هنری استان اصفهان و روایت خانه، کارگاه آموزشی دو روزه «داستان دینی» را برگزار کرد.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان اصفهان، این کارگاه با حضور ابراهیم اکبری دیزگاه در ساعت ۹ الی ۱۲ و ۱۴ الی ۱۷ روزهای پنجشنبه و جمعه ۱۹ و ۲۰ بهمن ماه در تالار سعدی واقع در خیابان استانداری، گذرسعدی، عمارت تاریخی سعدی برگزار شد.
در این کارگاه دو روزه به ماهیت دینی پرداخته شد و چالش ها و نمونه های آن مورد بررسی قرار گرفت.
ابراهیم اکبری دیزگاه با اشاره به نظرات موافق و مخالف “داستان دینی” گفت:در کشور ما اغلب کسانی که در فضای روشنفکری هستند و یا حتی آنان که مذهبی هستند هم می گویند داستان دینی نداریم و قائل به وجود داستان دینی نیستند.
وی افزود: برخی وقتی با داستانهایی که یک مسئله اخلاقی رابیان می کند روبرو می شوند معتقدند تمام داستان‌هایی که نشان دهنده اخلاق خوب یا بد هستند داستان دینی محسوب می‌شود.
نویسنده کتاب «قابیل توبه می‌کند» ادامه داد: برخی نیز تمام داستان هایی که داستان پیامبران را مطرح می کنند داستان های دینی می دانند.
وی با اشاره به داستان های مطرح از نویسندگان دیگر کشورها گفت: ۹۰ درصد داستان‌های مهمی که من از شاهکارهای جهانی خوانده‌ام به نوعی با دین ارتباط دارند.
وی تصریح کرد: ما در اینجا با دو مسئله مواجه هستیم یکی “داستان دینی” یکی “دین و داستان” .
مدرس این کارگاه تاکید کرد: در بخش دین و داستان، در هر اقلیمی داستان نسبتی با دین دارد که  می‌تواند موافق یا حتی علیه دین باشد یا نظر انتقادی نسبت به دین داشته باشد.
وی خاطر نشان کرد: اینکه بگویند امکان داستان دینی وجود ندارد غلط است، این امکان که در هر کشوری داستان دینی نوشته شود وجود دارد مثلاً کتاب “ابله” داستایوفسکی یک داستان دینی است.
این نویسنده ادامه داد: گاهی یک متن به نوبه خودصرفا دینی نیست اما تفسیری که از آن می شود دینی است برای مثال بسیاری از آثار گراهام گرین داستان نویس انگلیسی این گونه است.
اکبری دیزگاه اظهار داشت: بسیاری از داستان ها یا کتاب‌ها به زندگی کشیشان و یا داستان حضرت مسیح می پردازد که این داستان ها نیز دینی محسوب می شوند.
وی تاکید کرد: شما به عنوان فردی که می خواهید داستان دینی بنویسید باید با منابع مطالعات دینی آشنا شوید.
وی با اشاره به کتاب “نام گل سرخ” یا “آنک نام تو: گفت: این کتاب به تاریخ دینی می‌پردازد و جالب اینجاست که نویسنده این کتاب اومبرتو اکو خود را بی دین می خواند در حالیکه کتاب به  جدال بین دینداران می پردازد.
سخنران این کارگاه گفت: رمان و داستان از معدود هنرهایی است که اقلیم و فرهنگ و وطن جزء لوازم ذاتی آن است. برای مثال وقتی در ایران داستان می‌نویسید از فرهنگ ایرانی می‌نویسید.
وی ادامه داد: معمولاً ادبیات را بر اساس اقلیم دسته بندی می کنند زیرا ادبیات وابسته به زبان، فرهنگ و زیست و سنت هر کشور است. برای مثال می‌گویند ادبیات فرانسه، آلمان، آمریکای جنوبی، آمریکای لاتین، روسیه، ژاپن و غیره.
اکبری دیزگاه تصریح کرد: شما در همه انواع ادبیات می توانید دین را پیدا کنید. برای مثال در ادبیات آلمان هر کسی داستان خوبی نوشته است داستان دینی است.
نویسنده کتاب “شاه کشی” خاطرنشان کرد: رمان نویسی را مسیحیان شروع کرده اند و فراگیرترین دین هم در کل دنیا مسیحیت است و رمان از دل فرهنگ دینی مسیحیت متولد شده است و بسیاری از داستان‌ها به روایت کتاب‌مقدس می‌پردازد.
وی ضمن معرفی کتابهای “مسیح باز مصلوب” از نیکوس کازانتزاکیس نویسنده یونانی، کتاب “هابیل” اثر اونامونو گفت: اینها و نمونه های دیگر در کشورهای مختلف داستانهای دینی هستند که نشان می دهند  داستان دینی داریم و خوبش را هم داریم.
وی به بررسی دلایل مخالفان داستان های دینی در کشور پرداخت و افزود: متاسفانه در ایران برخی از کارهای دینی بسیار ضعیف است و برخی نیز بسیار شعارگونه هستند و برخی از نویسندگان نیز به دلیل اینکه یک حکومت دینی وجود دارد تمامی کارهایی که در این حوزه نوشته می شود را به سیاست نسبت می دهند.
مدرس این کارگاه با اشاره به شروع داستان نویسی در ایران همزمان با حزب توده و ذائقه ضددینی آنان که به ادبیات فرانسه گره خورده بود ادامه داد: در غرب بیشترین فضای ضد دینی در ادبیات فرانسه وجود دارد و به همین دلیل شاید داستان نویسی در ایران که با الهام از ادبیات فرانسه نیز مطرح شد به داستان دینی توجه نکرد.
اکبری دیزگاه تاکید کرد: مجموعه این عوامل باعث شده است که در کشور ما فضایی ایجاد شود که داستان دینی نداریم و موافقان هم دلایل مهمی برای وجود آن ارائه نمی‌دهند.
وی ضمن تعریف دین تصریح کرد: دین حداقل سه وجه دارد اعتقادات، اخلاقیات، احکام. کسی که داستان دینی می‌نویسد باید بر دین مسلط باشد متاسفانه داستان‌نویسانی که در مورد دین می نویسند کمتر بر مطالب دینی تسلط دارند.
وی ادامه داد: کسانی که داستان دینی می نویسند حداقل به یکی از رشته‌های علوم دینی مانند کلام، فلسفه، حدیث و … تسلط دارند و معمولاً کسانی که بر روی اینها تسلط ندارند به مناسک می پردازد کسی مانند احمدمحمود از جمله این افراد است.
این نویسنده جوان تاکید کرد: نوشتن داستان دینی دشوار است و به همین دلیل در ایران تحقق پیدا نکرده است و داستان‌نویسی دینی به سمت شعارگونه بودن رفته است.
نویسنده کتاب “برکت” گفت: وقتی می خواهید داستان دینی بنویسید باید چند چیز را بخوانید، در مرحله نخست شما باید متون اصلی مانند کتابهای مقدس و ادعیه را بخوانید و با متون آن دین نسبتی برقرار کنید از آن جمله شما باید تاریخ دین، شخصیت های مهم و اتفاقات را بدانید.
وی به معرفی چند کتاب برای آشنایی بیشتر نویسندگان با مفاهیم قرآن پرداخت و افزود: می‌توانید کتاب “خدا وانسان در قرآن” و کتاب “مفاهیم اخلاقی دینی در قرآن” اثر توشیهیکو ایزوتسو و کتاب “مضامین اصلی قرآن” از فضل الرحمان، کتاب “قرآن در اسلام” از علامه طباطبایی را بخوانید.
وی در پایان خاطرنشان کرد: داستان نویس وقتی داستان می نویسد که تعبیری از زندگی و مرگ و … دارد که این تعبیر تنها و تنها متعلق به خودش است.