مطالعات کارشناسان مرمت نشان می‌دهد نقش برجسته‌های ساسانی در نقش رستمبر اثر هوازدگی فیزیکی و شیمیایی در ساختار سنگ آهک، دچار آسیب‌های متعددی ازجمله فرسایش، تورق، ترک و شکستگی شده‌اند و به اقدامات حفاظتی، مرمتی واستحکام‌بخشی نیاز دارند.
به گزارش ایسنا، مصطفی رخشنده خو ـ کارشناس ارشد حفاظت و مرمت ابنیهتاریخی، مجموعه تاریخی نقش رستم ـ که «طرح مطالعه، مستندنگاری، حفاظت ومرمّت نقش برجسته ساسانی بهرام دوم در نقش رستم» را انجام داده است، گفت: نقش برجسته‌های ساسانی از مهمترین آثار تاریخی ایران باستان هستند که محل اصلینمایش این نوع نقش‌ها استان فارس است. در حدود ۳۰ عدد نقش‌برجسته ساسانی دراستان فارس وجود دارد که موضوع اصلی این نقش برجسته‌ها صحنه‌های القاءقدرت، دیهیم بخشی و یا صحنه‌های جنگ و شکار است.
او ادامه داد: متأسفانه بسیاری از این نقش برجسته‌ها به دلیل اینکه در فضای باز قرارداشته و عموماً تحت تأثیر شرایط اقلیمی هستند، بسته به نوع سنگ موردنظر وموقعیت مکانی، در طول سالیان، آسیبهایی را متحمل شده‌اند. بنابراین، برنامهمطالعه، مستندنگاری، تهیه طرح حفاظت و مرمت این مجموعه نقش برجسته‌ها ازنظر تاریخی برای تاریخ و میراث فرهنگی کشور اهمیت بسیار دارد.
این کارشناس حفاظت و مرمت بناهای تاریخی افزود: بالغ بر ۱۱ عدد از ایننقش‌برجسته‌ها و همچنین کتیبه‌های خطی متعددی در مجموعه نقش رستم قرار داردکه همگی در فضای روباز و در معرض تهاجم عوامل محیطی (بارش باران، باد، دما و … ) قرار دارند و جمیع این عوامل باعث فرسایش تدریجی این نگاره‌ها شده است.
نقش‌برجسته‌هایی منسوب به بهرام دوم ساسانی در پایین دیواره آرامگاه داریوشبزرگ، که چند سال پیش مرمت شدند
رخشنده خو که در چهارمین نشست تخصصی سیزدهمین همایش دوسالانه حفاظتو مرمت اشیاء تاریخی–فرهنگی و آرایه‌های معماری سخن می گفت، با طرح این پرسشکه روند مطالعات، آسیب‌شناسی، آسیب‌نگاری و طرح مرمت یک اثر صخره‌ای به چهصورت خواهد بود؟ اظهار کرد: برای این مطالعه از روش میدانی و آزمایشگاهی کهشامل پتروگرافی، XRD، XRF استفاده شده است و نتایج مطالعات نشان دهنده وقوعهوازدگی فیزیکی و شیمیایی در ساختار سنگ آهک و تحت‌تأثیر هوازدگی دچارآسیب‌های متعددی همانند فرسایش، تورق، ترک، شکستگی و … قرار گرفته است. بنابراین انجام اقدامات حفاظتی و مرمتی روی این نقش‌برجسته‌ها و درمان مبتنی براستحکام‌بخشی و مقاوم کردن سطح در برابر عوامل فرساینده ضرورت دارد.
این کارشناس حفاظت و مرمت که در سال ۱۴۰۰ نقش برجسته‌های بهرام دوم را درمحوطه نقش رستم مرمت کرده بود، عمده‌ترین آسیب وارد شده به این آثار را کهبیشتر از هوازدگی ناشی شده، متورق شدن سطح نقوش و ایجاد ترک و شکستگی‌هایفراوان و انحلال سنگ در سطح اثر برشمرده بود.
در سال‌های گذشته نیز کارشناسان دیگری درباره سرعت فرسایش درنقش‌برجسته‌های ساسانی تحت‌تاثیر عوامل محیطی و نفوذ رطوبت هشدار دادهبودند. مشاهدات اخیر خبرنگار ایسنا نیز حاکی از این است که بر اثر این عوامل مخرب،ارزش‌های هنری برخی از این سنگ‌نگاره‌ها دچار آسیب شده است.
کارگاه مرمت دو نقش‌برجسته ساسانی در سال 1400
محوطه نقش رستم دارای بیشترین نقش‌برجسته‌های تاریخی از دوران ساسانی است واز جمله آن‌ها نقش برجسته منسوب به بهرام دوم است که در دو صحنه جداگانه درزیر آرامگاه داریوش بزرگ تصویر شده است.
نقش رستم در نزدیکی تخت جمشید در استان فارس واقع شده و یادمان‌هایی ازعیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را دارد و علاوه بر کتیبه‌ها و نقش برجسته‌هایارزشمند، آرامگاه چهار پادشاه هخامنشی؛ داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیریکم و داریوش دوم را در برگرفته است.
مرمت نقش‌برجسته ساسانی در نقش رستم
بدون دیدگاه