غار قلعه کرد آوج، قدیمیترین سکونتگاه انسان در ایران

سومین فصل از کاوش مشترک تیم ایران و فرانسه در غار قلعه کرد آوج واقع در استان قزوین به سرپرستی مشترک حامد وحدتی نسب از دانشگاه تربیت مدرس و ژیل بریون از موزۀ انسان‌شناسی پاریس با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در حال انجام است.
به گزارش روابط‌ عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، حامد وحدتی نسب سرپرست هیات باستان شناسی25 مرداد 1401 با اعلام این خبر گفت: غار قلعه کرد از زمره مهمترین محوطه‌های پارینه‌سنگی در ایران و خاورمیانه است که قبلا توسط باستان‌شناسان استان قزوین مورد شناسایی و مطالعۀ مقدماتی قرارگرفته بود.
او افزود: نخستین و دومین فصول کاوش این محوطه در سالهای 1397 و 1398 توسط هیئت مشترک ایران و فرانسه در حالی پایان پذیرفت که بیشتر زمان کاوش صرف خواناسازی گودالهای ایجاد شده توسط حفاران غیرمجاز شد.
این باستان‌شناس مهمترین دستاورد فصل دوم کاوش غار قلعه کرد را کشف دندان کودک انسان نئاندرتال با قدمت 155 هزار سال پیش اعلام کرد که هم اکنون در موزۀ قزوین برای بازدید عموم قرار دارد و تصریح‌کرد: وقفه‌ای سه ساله در کاوش به خاطر وقوع کرونا، این فرصت را به پژوهشگران داد تا مطالعات سن‌سنجی مطلق را با روشهای متنوعی انجام دهند.
وحدتی‌نسب گفت: به دلیل قدمت بالای مواد فرهنگی غار قلعه کرد، انجام سن‌سنجی به روش معمول کربن 14 که تنها تا گسترۀ 45000 سال امکان پذیر است، در این غار ممکن نبود از همین روی از دو روش تشدید چرخش الکترون (ESR) و اورانیوم/توریم استفاده شد.
سرپرست هیات باستان شناسی اظهار‌کرد: نتایج مقدماتی حاکی از سنی فراتر از 400 هزار سال برای نهشته‌های فرهنگی این محوطه است که این سن، غار قلعه کرد را مبدل به قدیمی‌ترین سکونتگاه بشر در ایران کرده است.
او با بیان اینکه سن یادشده در کنار دست‌افزارهای سنگی به دست آمده از این غار، حاکی از اینست که غار قلعه کرد، پیش از انسان نئاندرتال نیز محل سکونت گونه‌های دیگر انسانی همچون انسان هایدلبرگ و یا احتمالا نوعی از انسان راست قامت بوده گفت: تاکنون دو نوع اسب پیش از تاریخی منقرض شده، گوزن، خرس قهوه‌ای و کرگدن در بقایای جانوری به دست آمده از این محوطه شناسایی شده است.
وحدتی‌نسب در پایان با اشاره به اینکه بودجۀ کاوش‌های یادشده توسط ادارۀ کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان قزوین فراهم شده است گفت: سه فصل کاوش در غار قلعه کرد به روشنی حاکی از این امر است که این محوطه حداقل نیازمند 10 سال کاوش مستمر است.