شناسایی ۱۰ گونه زبانی در خطر سیستان و بلوچستان

طرح پژوهشی «شناسایی، گردآوری و مستندسازی داده‌های ۱۰ گونه زبانی در خطر استان سیستان و بلوچستان» در گروه زبان و گویش رایج، پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون با هدف حفظ و نگهداری زبان‎ها و گویش‎های ایرانی به انجام رسید.
به گزارش روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مرضیه صناعتی عضو هیئت علمی پژوهشگاه و مجری طرح «شناسایی، گردآوری و مستندسازی داده‌های 10 گونه زبانی در خطر استان سیستان و بلوچستان» که با همکاری عبدالماجد سپاهیان به انجام رسیده 4تیر 1402 با اعلام این خبر گفت: استان سیستان و بلوچستان با وسعت حدود ۱۸۷۵۰۲ کیلومتر مربع معادل ۱۱.۵ درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده و از دو منطقه‌ مهم و با پیشینۀ تاریخی بالای سیستان و بلوچستان تشکیل شده است که هریک از آن‌ها به عنوان نمایندۀ بخشی از فرهنگ رنگارنگ ایران شناخته می‌شوند.

او با بیان‌اینکه مردم این استان به گویش سیستانی در منطقه سیستان و گویش‌های بلوچی در منطقۀ بلوچستان تکلم می‌کنند افزود: متاسفانه آنچه امروزه برای این گویش‌ها نگران كننده است زوال يا نابودي بطئي اين زبان‌هاست كه تحت تاثیر زبان فارسی و در سایۀ تحولات اجتماعي، سياسي، فرهنگي و اقتصادي سال‌هاي اخير به شیوه‌ای بدخیم به شاکله و ساختار آن‌ها ضربات جبران‌ناپذیری زده است.
صناعتی اظهارکرد: طرح پژوهشی حاضر با عنوان «شناسایی، گردآوری و مستندسازی داده‌های ۱۰ گونه زبانی در خطر استان سیستان و بلوچستان» در راستای ثبت و ضبط زبان‎ها که شامل شناسایی زبان‎های در خطر استان سیستان و بلوچستان، گردآوری داده‌ها در سطح کل استان، مستندسازی داده‌های گویشی و ایجاد بانک اطلاعاتی این گونه زبان‎ها که بخشی از بانک اطلاعاتی زبان‎ها و گویش‎های ایران محسوب می‌شود به‌منظور حفظ و نگهداری زبان‎ها و گویش‎های ایرانی، تسهیل در انجام پژوهش‌های زبانی و در جهت احیای زبان‎های در خطر انجام گرفت.
مجری طرح «شناسایی، گردآوری و مستندسازی داده‌های ۱۰ گونه زبانی در خطر استان سیستان و بلوچستان» افزود: به منظور شناسایی داده‌های زبانی استفاده از داده‌های آماری سال ۱۳۹۵ و مراجعه به منابع کتابخانه‌ای در دستور کار قرار گرفت و طی آن ۱۳ زبان/گویش در خطر شامل سیستانی، پارسی وانی، براهویی، لاشاری، مکرانی، سراوانی، سرحدی، بمپوری، رخشانی، ساحلی، پنجگوری و کیچی شناسایی شدند.
او گفت: همچنین برای مستند‌سازی و گردآوری داده‌های زبانی ۲ پرسشنامه تنظیم و داده‌های مربوط به ۱۰ زبان/گویش شامل سیستانی، پارسی وانی، لاشاری، مکرانی، سراوانی، سرحدی، بمپوری، رخشانی و ساحلی گردآوری شد.