«ماسیس کوه نیست»، بلکه شعری است که یک شاعر گیلانی به زبان ارمنی برای کوه آرارات یا ماسیس سروده و در کتاب درسی ارمنستان گنجانده شده است .
به گزارش ایرنا، خالق این اثر پرفسور احمد نوری‌زاده، ادیب، مترجم و پژوهشگر ایرانی و بانی ارمنی‌شناسی فارسی در ایران روز دوشنبه اول شهریور پس از چند سال تاب آوردن در مقابل بیماری دست از جهان شست.
او تنها شاعر غیرارمنی جهان است که به زبان ارمنی نیز شعر می‌سرود و در ارمنستان از وی به عنوان «فرزند پارسی ملت ارمنی» یاد می‌شود. سال ۲۰۰۱ عالی‌ترین نشان فرهنگی ارمنستان را از روبرت کوچاریان رئیس جمهور وقت ارمنستان به عنوان پرکارترین ارمنی‌شناس جهان دریافت کرد.
احمد نوری زاده سال ۱۳۳۰ در بندرانزلی در خانواده ای پرجمعیت به دنیا آمد. موقعیت زیستگاهش کردمحله چنان بود که از همجواری فرهنگ‌های متفاوت برخوردار بود و به دلیل همسایگی با ارامنه در این محله، از کودکی توجه او به سمت زبان و فرهنگ ارمنی جلب شد.
به روایت خودش “من هم باربر و کارگر بوده‌ام و هم مدیر هتل و هم روزنامه‌نگار و هم شاعر و نویسنده و مترجم و پژوهشگر و روی هم رفته زندگی دشوار و پرماجرایی را پشت سر گذاشته‌ام و با کسانی زیسته‌ام که برخی از آنها چهره‌های تاریخی ماندگاری هستند”.
علاقه او به زبان ارمنی موجب شد که در کمتر از ۶ ماه نزد «آرشی بابایان» شاعر ارمنی، الفبای این زبان را آموخت و سپس نزد «خاژاک درگریگوریان»، رئیس «دانشکده ارمنی شناسی» دانشگاه اصفهان، مدتی را به آموزش زبان ارمنی گذراند. احمد نوری‌زاده در سال‌های ۱۳۴۹-۱۳۴۸ کار ترجمه و معرفی آثار شاعران ارمنی را آغاز کرد.
بیش از سه دهه فعالیت فرهنگی و خلاقیت ادبی از احمد نوری‌زاده، شاعر، پژوهشگر، مترجم و روزنامه‌نگار معاصر چهره برجسته ای ترسیم می‌کند. نوری‌زاده که به سبب التفات ویژه اش به امر شناساندن تاریخ، فرهنگ و ادبیات ارمنی به حق باید او را بنیانگذار ارمنی‌شناسی فارسی عنوان کرد تا کنون ۱۴ عنوان کتاب تالیف، ترجمه و تدوین کرده است که برخی از آنها مانند «صد سال شعر ارمنی» در نوع خود برگزیده و ستودنی است.
نوری‌زاده که علاوه بر فارسی به زبان ارمنی هم شعر می‌سرود، شعرهای ارمنی خود را با عنوان «سلام بر شما ارمنیان» منتشر کرده است، می‌توان به حق او را شاعر ارمنی سرای غیرامنی دانست. احمد نوری‌زاده به پاس این فعالیت‌ها جوایز بسیاری دریافت کرده است که در این بین جایزه فرهنگی جهانی و معتبر «گاربیس پاپازیان» در سال ۲۰۰۰ میلادی به پاس ۳۰ سال فعایت بی‌وقفه در راه شناساندن فرهنگ و ادبیات ارمنی به احمد نوری‌زاده تعلق گرفت.
نشریه ارمنی آلیک در مورد نوری زاده چنین نوشته است : “نگاه گذرا به مقدمه کتاب صدسال شعر ارمنی نوری‌زاده و عمق و تنوع مضامینی که دستمایه او در این پژوهش تاریخی است، گواهی بر این پژوهش تاریخی و دلبستگی اش به زبان و فرهنگ ارمنی است و تصویر روشنی که نوری‌زاده از تاریخ فرهنگ و زبان ارمنی و انواع شعری آن در این مقدمه به دست می‌دهد دلیلی بر این مدعا است که سالیان درازی از عمرش را صرف پژوهش در زبان وادبیات ارمنی کرده است. نام بردن از جمع کثیری از شاعران ارمنی در یکصدسال گذشته و نوشتن شرحی برای هریک کار سترگی بود که با استادی تمام توانست آن را به انجام برساند.
خدمتی که نوری‌زاده به فرهنگ ارمنی کرده است در تاریخ ادبیات معاصر ما کم نظیر است. بیش از یکهزار صفحه ترجمه شعر ارمنی آن هم با دقت و وسواسی که نوری‌زاده در انتخاب هر واژه داشته و دارد و نوشتن مقدمه جامع در ابتدای کتاب، صدسال شعر ارمنی را به اثری ممتاز مبدل کرده است. کتاب‌های «صدسال شعر ارمنی» و «تاریخ و فرهنگ ارمنستان» از حیث شیوه کاری و زمان و وقت زیادی که صرف آنان شد باید پروژه‌ای چند ساله یک دپارتمان ادبی با بودجه کلان با تشکیلاتی آنچنانی می‌بود نه زحمت و همت یک نفر وهمچنین ترجمه کم نظیر او از کتاب تاثیرگذار پتر اول.
تعهد او به زبان تنها به زبان ارمنی نبود و نیست و همین حس زیبای تعلق خاطر را به زبان مادری خود، زبان فارسی هم داشت. شعر می‌سرود و در همین اواخر داستان هم نوشت. روزنامه‌گاری جدی بود که اگر جفای زمانه موجب جدایی او از عالم روزنامه نگاری نمی شد، چه بسا که سرنوشتش به نوعی دیگر رقم می‌خورد.”
نوری زاده، که به بیماری ام اس مبتلا شده بود از سال ۹۴ در آسایشگاه کهریزک تحت مراقبت های پزشکی و اجتماعی قرار داشت.
از این شاعر و نویسنده طی پنجاه سال فعالیت ادبی و فرهنگی نزدیک به ۲۷ عنوان کتاب به چاپ رسیده است.
او نخستین شاعر غیرارمنی است که به زبان ارمنی شعر می سراید و بارها مورد تقدیر مجامع فرهنگی ارمنستان قرار گرفته است.
“احمد نوری زاده” شاعر ، مترجم ، پژوهشگر و بنیانگذار ارمنی شناسی فارسی سال ۱۳۸۲ نیز در نخستین کنگره بین المللی ارمنی شناسی جهان در آکادمی علوم و دانشگاه ایروان شرکت و در حاشیه این کنگره با رییس جمهور وقت روبرت کوچاریان ارمنستان و دیگر ارمنی شناسان جهان دیدار و گفت وگو کرد.
گرچه شعله زندگانی احمد نوری زاده به خاموشی گرایید اما روشنای دانش او همچنان در آثارش فروزان است .
عکس آرشیو بانی‌فیلم
بدون دیدگاه