حاج قاسم فرمانده‌ای بود که انسانیت را ارج می‌نهاد

کارگردان مستند «۳۶۰ درجه» گفت: نگاه و خط‌کشی انسانی حاج قاسم بسیار جالب بود؛ او یک فرمانده نظامی‌ست که انسانیت را در اولویت نظامی‌گری قرار می‌دهد و لزوما هر فرمانده‌ای این گونه رفتار نمی‌کند.
حامد هادیان کارگردان مستند ۳۶۰ درجه که روایتی است از حضور داعش در عراق و سقوط موصل و محاصره شهر آمرلی که ساکنان آن اقلیت ترکمان شیعه عراق هستند، با اشاره به شناخت خویش از شخصیت سردار سلیمانی به ایرنا گفت: حاج قاسم نگاهی انسانی داشت که لزوما در هر فرمانده نظامی‌ای وجود ندارد.
وی ادامه داد: به دلیل علاقه شخصی‌ام در جریان اتفاقاتی که زمان داعش در عراق صورت گرفته بود، قرار داشتم. پیگیر اخبار بودم، گزارش ها را می خواندم، به چندجا سر زده و دیده بودم و ذهنیتی از چند جایی که حاج قاسم در آنها عملیاتی را اجرا کرده بود، داشتم.
هادیان با اشاره به چرایی انتخاب واقعۀ آمرلی برای روایت قصه در مستند ۳۶۰ درجه توضیح داد: در ابتدا آمرلی، موصل و چند عملیات مهم را در ذهن داشتیم و می‌خواستیم به همه این ها سر بزنیم و بخش کوتاهی از هر کدام از آنها داشته باشیم. در حقیقت می‌خواستیم همه این ها را در قالب یک مستند به تصویر بکشیم. اما وقتی به داستان آمرلی ورود و شروع به دانستن درباره آن کردیم، در حدی ما را جذب کرد که به باقی نرسیدیم و در همین اولی ماندیم.
این کارگردان مستند با اشاره به این موضوع که در این مستند برای نخستین بار اسم قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده عملیات برده می‌شود، تصریح کرد: پیش از این چند مستند درمورد آمرلی ساخته شده ولی در آنها اسمی از فرمانده عملیات یعنی حاج قاسم برده نشده بود و دلیل این موضوع یکی مسائل امنیتی بود و دیگر این که حاج قاسم علاقه نداشت که اسمش را عنوان کنند.
وی ادامه داد: در ابتدای آزادسازی آمرلی مستندی از سوی بی.بی.سی در مورد این جریان پخش شد که در آن اسم حاج قاسم برده شده است اما در مستندهای ایرانی به دلایلی که بیان شد، اسم ایشان نیست.
هادیان یادآور شد: ویژگی هایی در عملیات آمرلی بود که حاج قاسم را بیش از پیش برجسته و مطرح می‌ساخت و به مخاطب در شناخت شخصیت ایشان کمک می‌کرد؛ از جمله این که آمرلی اولین عملیات علیه داعش بود که پیروز شد؛ اولین عملیاتی بود که تمام گروه‌های عراقی با هم آن را همراهی می‌کردند و برخی از این گروه‌ها بعد از این عملیات دیگر باهم همکاری نکردند.
هادیان گفت: بسیاری از مصاحبه شوندگان در این مستند برای اولین بار جلوی دوربین آمدند و حرف زدند (مثلا شخص ابوفدک که یکی از آدم‌های اثرگذار این عملیات بود و پیش‌تر هرگز جلوی دوربین نیامده بود، به صورت اتفاقی در مسیر تولید این مستند قرار گرفت و در این مستند صحبت کرد)؛ راش های این مستند که امروز در آرشیو ما قرار گرفته است کاملا خاص و یگانه هستند.
از سوی دیگر آمرلی جزو معدود عملیاتی است که در آن مردم هم حضور داشتند؛ در سایر عملیات، معمولا اتفاقات در یک منطقه در بیابان و خالی از سکنه بود و مردم حضور نداشتند.
این کارگردان اظهار داشت: ماجراها و قواعد نظامی برای حاج قاسم اهمیت خاصی داشتند اما دست کم در عملیات آمرلی متوجه شدم، ماجرای انسانی در جاهایی برای ایشان اولویت بسیار بیشتری داشته است. این که جان تعدادی انسان بی‌گناه حفظ شود، برای ایشان مهم بود؛ نکته اساسی در اینجا این است که برایشان مسئله انسانی بیشتر اهمیت می یابد و می تواند موضوعات نظامی را تحت الشعاع قرار دهد.
وی ادامه داد: مثالش همین آمرلی بود و البته در سوریه هم چند اتفاق این گونه داشتیم که یک روستا را نجات دادند و به واسطه آن یک شهر را آزاد ساختند.
هادیان خاطرنشان کرد: به عنوان نمونه دو روستا در منطقه اهل سنت سوریه بودند که تقریبا در محاصره گروه های تکفیری قرار داشتند و آزادسازی این دو عملا سود نظامی نداشت اما نگاهی انسانی بود که حاج قاسم می خواست مردم را از محاصره آزاد سازد. اتفاقا آزادسازی در این مناطق باعث اتفاق های بزرگتری شد چنانچه حلب آزاد شد؛ اگر چه آزادسازی حلب در تاریخ نظامی سوریه بسیار مهم بود اما برای حاج قاسم آزادسازی حلب هدف نبود، بلکه هدف آزادسازی یک روستا بود.
وی تاکید کرد: این نگاه انسانی و این خط کشی انسانی حاج قاسم برایم بسیار جالب بود؛ این که یک فرمانده نظامی انسانیت را در اولویت نظامی گری قرار می دهد و لزوما هر فرمانده ای این گونه رفتار نمی کند.
مستند ۳۶۰ درجه ساخته حامد هادیان به زمان حضور داعش در عراق و سقوط موصل و شهرهای شمالی و محاصره شهر آمرلی که ساکنان آن اقلیت ترکمان شیعه عراق هستند اختصاص دارد که به مدت ۸۰ روز در محاصره کامل و ۳۶۰ درجه داعش قرار گرفت. در جریان این محاصره، دسترسی مردم به آب، خوراک و خدمات مخابراتی قطع شد.
سردار سلیمانی در حالی که شهر در محاصره‌ کامل داعش بود، در اقدامی شجاعانه شبانه با بالگرد از بالای سر نیروهای داعش گذشت، خود را به شهر رساند و به سازماندهی نیروهای مدافع شهر پرداخت و با تجدید روحیه مقاومت در بین مردم و نیروها، مانع از سقوط شهر و قتل عام فجیع مردم شد.
مقام معظم رهبری پس از شهادت حاج قاسم در نماز جمعه مورخ ۲۷ دی ۱۳۹۸، به ماجرای محاصره ۳۶۰ درجه‌ای آمرلی و نقش شجاعانه و متهورانه حاج قاسم در شکستن این محاصره اشاره فرمودند.
در پی شکست داعش در آمرلی و مناطق شرقی استان صلاح‌الدین با فرماندهی مستقیم سرلشکر سلیمانی، تروریست‌های داعشی روحیه خود را از دست دادند و در موصل پایتخت خودخوانده خود نیز فرار را بر قرار ترجیح دادند.