توقف فعالیت موسسه‌ «بودجه تلف‌کن»؛ نسخه هنروتجربه پیچیده شد!

بانی‌فیلم: گروه هنروتجربه که در ابتدای فعالیت‌ خود برای کمک به اکران فیلم‌های هنری و خاص به وجود آمد و در میانه‌های راه در نقش واسطه‌ای میان سازمان سینمایی و ‌صاحبان فیلم‌های هنری و خاص عمل می‌کرد، به پایان راه رسید.
گروه هنروتجربه فعلی در تحولاتی در دوره ریاست حسین انتظامی در سازمان سینمایی، به عنوان یک موسسه مستقل به ثبت رسید، موسسه‌ای که در ظاهر به شکل مستقل باید عمل می‌کرد اما در باطن با گرفتن پول از سازمان سینمایی، از بودجه عمومی این نهاد دولتی ارتزاق می‌کرد.
گروه هنروتجربه که در شکل به ثبت رسیده‌اش به نام «موسسه هنروتجربه سینمای ایرانیان» به عنوان حلقه واسط برای گرفتن پول از سازمان سینمایی و خرج آن در موضوع اکران فیلم‌های خاص، عمل می‌کرد، رفته رفته نوع فعالیت‌اش، شرایط دوگانه‌ای را مقابل مدیریت دولتی قرار داد.
اینکه سازمان سینمایی چرا باید موسسه‌ای را که تامین مالی کند به ظاهر خصوصی‌ست و چرا باید آن موسسه علاوه بر گرفتن بودجه، از امکانات سازمان سینمایی هم استفاده کند، پرسش‌هایی بودند که منتقدان این موسسه خصوصی بهره‌مند از بودجه دولت مطرح می‌کردند. همین انتقادها جایگاه نادرست و تعریف نشده این گروه را در شاکله سینمای ایران به خوبی نشان می‌دهد.
این موسسه خرج‌کرد بودجه‌ اعطایی از جانب سازمان سینمایی را در چارچوب هزینه‌هایی چون: آماده‌سازی مراحل فنی و DCP، اجاره سالن نمایش، ارزشیابی فیلم، سایت، نیروی انسانی، کمک هزینه آثار اکران شده ایرانی و هزینه‌های جاری و پشتیبانی توجیه می‌کرد.
این توجیهات به جای خود اما خرج‌کرد بودجه اهدایی از سوی سازمان سینمایی به این موسسه، بیشتر از آن که به سود فیلم‌های هنری باشد، عملاً به فربه شدن یک موسسه خصوصی در کنار سازمان سینمایی منجر شد که هیچ تاثیری در روند سینمای ایران نداشته و ندارد؛ انتشار نشریه توسط مسئولان این گروه، اعزام کارشناسانی برای نشست‌های سینمایی فیلم‌ها و دست آخر خرج‌کرد هزینه‌ها، نه دردی از تهیه‌کنندگان فیلم‌های هنری درمان می‌کرد و نه گام موثری در بهببود وضعیت اکران فیلم‌های سینمایی داشت.
به نظر می‌رسد فعالیت‌های فعلی این موسسه نقش چندانی با فلسفه وجودی آن نداشته و همین کاستی‌ها و نقصان‌ها در جایگاه هنروتجربه، مسئولان سازمان سینمایی بر آن داشت تا تصمیم‌شان را برای توقف فعالیت این موسسه قطعی کنند.
نکته عجیب دیگر در مورد هنروتجربه این است که مدیریت این موسسه توسط کارمندان و مدیران سابق و اسبق سازمان سینمایی انجام می‌شود!
مدیران بازنشسته سازمان سینمایی و یا کارمندان موظف وزارت ارشاد، با پایان عمر مدیریت و بازنشسته شدن‌شان، پشت میز مدیریت هنروتجربه قرار گرفتند و در کمال تعجب، بدون کوچکترین هزینه‌ای، با استفاده از امکانات سازمان سینمایی – از محل اسکان مدیران گرفته تا بهره‌گیری از دیگر امکانات نرم‌افزاری- مشغول رتق و فتق امور اکران فیلم‌های هنری شدند و به زعم خود به جریان اکران این فیلم‌ها کمک می‌کردند!
گروه هنروتجربه در سالیان گذشته و در دوران مدیریت‌های پیشین هم با اسامی دیگر، با همین شیوه و رویه گرفتن بودجه زیر عنوان کمک به اکران فیلم‌های تجربی و هنری فعالیت داشت؛ فعالیت‌هایی که در آن سال‌ها نیز زیر تیغ انتقاد اهالی سینما و کارشناسان سینمایی قرار داشت.
محدودیت شمار فیلم‌های هنری و نگرانی از احتمال «تخته» شدن هنروتجربه، مدیران این موسسه را واداشت تا در سبد اکران‌شان، به جز فیلم‌های سینمایی خاص، انواع فیلم‌های کوتاه و مستند را هم بگنجانند تا جریان نمایش فیلم‌های هنروتجربه دچار مشکل نشود!
واقعیت داستان این است که فلسفه وجودی این موسسه و نهادهای قبلی، براساس یک اشتباه استراتژیک بنا نهاده شد و بنابر دلایل نامعلوم، همچنان در دوره‌های مختلف ادامه پیدا کرد!
تمامی فعالیت موسسه حالا عریض و طویل شده هنروتجربه در اکران و حمایت از فیلم‌های خاص، قابلیت اجرا در قالب یک سینماتک را دارد. مسلم است که حمایت از جریان فیلم‌های هنری و خاص، باید چارچوب‌های خود را داشته باشد. به همین خاطر راه‌اندازی و ثبت شرکت و دفتر و دستک و تعیین ردیف بودجه میلیاردی از سازمان دولتی کمی پرسش‌برانگیز است!
به هر حال بر اساس شنیده‌های موثق خبرنگار بانی‌فیلم، موسسه هنروتجربه، تا پایان سال جاری باید تمامی فعالیت‌اش را به عنوان نهاد زیرمجموعه‌ سازمان سینمایی متوقف کند و این موسسه دیگر هیچ سمت و عنوانی در چارت سازمان سینمایی نخواهد داشت.
پس از کنار گذاشتن جشنواره جهانی فیلم فجر، این تصمیم را باید دومین اقدام کارساز محمد خزاعی دانست که در جهت پیش‌گیری از اتلاف سرمایه و بودجه اتخاذ شده و قابل ارزیابی‌ست.
اینکه سرنوشت نمایش فیلم‌های هنری و خاص در جریان اکران‌های سینمایی چه خواهد شد باید منتظر برنامه‌های سازمان سینمایی ماند…