تجربه اجرای یک کمدی حلال‌خور

علی غریب در گفتگو با ایسنا تاکید کرد که گروه اجرایی نمایش «دشمن خدا» در تلاش هستند تا بار دیگر این نمایش را روی صحنه ببرند.

او همچنین مردم را مهمترین حامیان تئاتر دانست و افزود: تئاتر به جز حال خوبی که به مخاطب می‌دهد، در فرهنگ‌سازی نیز نقش بسزایی دارد.

به تازگی اجرای نمایش «دشمن خدا» به کارگردانی مجید عراقی در عمارت نوفل لوشاتو به پایان رسیده است. این نمایش با وجود اجرای محدود خود با استقبال تماشاگران رو به رو شد اما به دلیل اجرای نمایشی دیگر در سالن، امکان ادامه اجرای آن وجود نداشت.

هفته گذشته با مجید عراقی، کارگردان و یکی از بازیگران این نمایش گفتگویی داشتیم و آنچه پیش‌رو دارید، گفتگو با علی غریب است که ضمن ایفای نقش در این نمایش، مسئولیت تهیه‌کنندگی آن را نیز عهده‌دار است.

او در کنار تئاتر در پورژه‌های تصویری و استنداپ کمدی نیز فعال است اما در این نمایش تلاش گروه اجرایی بر این بوده که «دشمن خدا» به سمت کمدی صرف، میل نکند.

غریب در آغاز درباره تجربه تهیه‌کنندگی تئاتر در شرایط اقتصادی فعلی گفت: از همان زمانی که کار هنری را آغاز کردم، یاد گرفتم در هر گروهی که هستم، از کسی انتظار نداشته باشیم و همیشه خودمان از خودمان حمایت کنیم. مسلما شرایط اقتصادی برای همه سخت است ولی از آنجا که تئاتر را دوست دارم، تصمیم گرفتیم با مجید عراقی این کار را انجام بدهیم و او کارگردانی کار را بر عهده بگیرد و من تهیه‌کنندگی را. من سواد تهیه‌کنندگی تئاتر را ندارم و صرفا بحث تامین هزینه‌ها بوده و اینکه بتوانیم روی پای خود بایستیم وگرنه به تهیه‌کنندگان سختکوش تئاتر جسارت نمی‌کنم.

او در پاسخ به اینکه گروه‌های جوان و مستقل چقدر می‌توانند با این شیوه به فعالیت خود ادامه بدهند، توضیح داد: قطعا سخت است ولی این سختی نه تنها برای ما بلکه برای همه گروه‌ها وجود دارد چه در حوزه تئاتر و چه در تمام حوزه‌هایی که جوان‌ها کار می‌کنند.

غریب تاکید کرد: واقعیت این است که من تهیه‌کننده نیستم و شاید مادرخرج باشم و پولی هم که وسط گذاشته‌ایم، پول پیش خانه‌ من و مجید است که از صاحبخانه گرفته‌ایم و به جای آن مبلغ اجاره را بالا برده‌ایم. چون من در کنار تئاتر و فیلم و سریال، استنداپ کمدی هم کار می‌کنم، درآمدی را که از آن کار به دست می‌آورم، برای این تئاتر گذاشتم و اصلا هم نگاه مالی نداشتیم زیرا می‌دانیم برای بازدهی مالی از راه تئاتر باید زمانی طولانی و شرایطی سخت را سپری کرد ولی ما صرفا دوست داشتیم تئاتری را که دغدغه‌مان بوده، روی صحنه بیاوریم تا تلاش بچه‌هایی که برای این کار زحمت کشیده‌اند، دیده شود.

او ادامه داد: دغدغه اصلی ما خود تئاتر است و بحث مالی نداریم. البته درآمدزایی برای جوانان خیلی سخت شده است. با این همه تلاش می‌کنیم تا جای ممکن ادامه بدهیم. خوشحال می‌شویم اگر مورد حمایت تهیه‌کننده‌ای قرار بگیریم ولی منتظر هم نمی‌مانیم تا کسی برای حمایت از ما پیدا بشود بلکه تا جایی که بتوانیم با نیروی کار و توان خودمان ادامه می‌دهیم.

غریب که سال‌هاست استنداپ کمدی کار می‌کند، درباره ریسکی که حضور او به عنوان یک کمدین در این نمایش ایجاد می‌کرد با توجه به اینکه خواسته گروه اجرایی، اجرای یک کمدی صِرف نبوده است، توضیح داد: کمدی برای من خیلی ارزشمند است؛ ارزشمندتر از هر ژانری دیگری. چندین سال است که کار من استنداپ است و اواخر هم در مسابقه «خندوانه» شرکت کردم ولی چون موقعیت‌های این نمایش کاملا جدی است و به سمت گروتسک میل می‌کند، این تاکید را داریم که اسم کار را کمدی نگذاریم تا برای کسانی که نمایش را ندیده‌اند، برداشت اشتباهی رخ ندهد.

او ادامه داد: کار ما دارای موقعیت‌های جدی و تلخی است که آن موقعیت‌ها مردم را می‌خنداند وگرنه کمدی ژانری است بسیار ارزشمند و افتخار می‌کنیم مردمی که به تماشای نمایش ما می‌آیند، به بخش‌هایی از این کار می‌خندند ولی در کنار این خنده دوست داریم حرف مهم‌تری بزنیم و کار را زیر سلطه خنده و کمدی نبریم که هدف آن صرف خنداندن تماشاگر باشد بلکه در تلاش هستیم تا نمایش، تماشاگر را به اندیشیدن وا دارد. به قول استاد هوشنگ کرمانی، طنز راستین طنزی است که به ذهن فکر بیاورد و به لب، لبخند و به دل، درد.

غریب درباره آمیخته شدن برخی از ژانرهای گوناگون طنز که گاه تماشاگران را به اشتباه می‌اندازد، توضیح داد: متاسفانه از جایی به بعد گویی مفاهیم عوض شده و کمدی صِرف، سرگرمی و خنده تلقی شده است، به خاطر کارهای نامناسبی که در این شاخه شکل گرفت، کمدی قدری زیر سئوال رفته و گویی تو سری‌خور ژانرهای دیگر شده است. درحالیکه ژانری است بسیار ارزشمند که حرف‌های زیادی دارد و تیغش خیلی برنده‌تر است . البته این تیغ باید برای جراحی باشد و نه کشتن.

او با تایید اینکه کار کمدی در قیاس با ژانرهای دیگر دشوارتر است، یادآوری کرد: بخصوص در زمانه‌ای که ما زندگی می‌کنیم، این دشواری بیشتر هم شده چون در فضای مجازی، بحث خندان مردم، گاه به سمت هجو و کارهای سخیف میل کرده و اگر در این زمانه آدم بخواهد کمدی شریفی روی صحنه برود، بسیار سخت است. نمی‌دانم مقصر این وضعیت کیست و دنبالش هم نیستم. مهم این است که مردم ما همیشه فهیم بوده‌اند و با تئاتر رشد کرده‌اند و تئاتر جزو فرهنگ‌شان بوده و اتفاقا از کمدی‌های شریف استقبال می‌کنند. همچنانکه در بسیاری از نظراتی که به ما داده‌اند، به این نکته توجه داشته‌اند که نمایش ما کمدی سخیفی نبوده است و برخی از دوستان هم که لطف داشتند و می‌گفتند کمدی حلال خور است! بحث اصلی ما این است که مردم همه کمدی‌ها را با هم اشتباه نگیرند چون هر کدام، ویژگی‌های خود را دارد. تلاش ما بر این بوده و نمی‌دانم چقدر موفق بوده‌ایم.

این بازیگر درباره احتمال ادامه اجرای «دشمن خدا» تاکید کرد: به این زودی «دشمن خدا» را رها نمی‌کنیم. در اولین فرصت دوباره آن را اجرا می‌کنیم. تازه مردم با این کار آشنا شده‌اند و خواستار ادامه اجرای آن هستند. ما هم حتما چنین می‌کنیم نه به خاطر درآمدزایی بلکه اولا به خاطر اینکه حال خوب به مردم بدهیم و دیگر اینکه محتوای کارمان و اندیشه آن را به مردم منتقل کنیم و رسالت خودمان را به درستی انجام بدهیم. مردم منتظرمان باشند. دوباره با قدرت برمی‌گردیم.

غریب در پایان خواستار حمایت مردم از تئاتر شد و اضافه کرد: بچه‌های تئاتر به جز مردم هیچ پشتوانه‌ای ندارند. آنان از مسئولان هنری انتظاری ندارند چون آنها معمولا کارهایی مهم‌تر از تئاتر دارند ولی تمام خوشحالی ما حمایت مردم است. هر زمان که مخاطب با کار ارتباط برقرار می‌کند، برایمان بزرگترین دلگرمی است. امیدوارم مردم از تئاتر حمایت کنند و آن را در سبد فرهنگی خود بگذارند چون جدا از  حال خوبی که تئاتر به مخاطب می‌دهد، می‌تواند فرهنگ‌سازیی‌هایی بکند که به کمک آن بخشی از مشکلات ما مردم حل شود.