افتتاح نمایشگاه آثار استاد معین الکتاب در اصفهان

آیین افتتاحیه نمایشگاه آثار استاد معین الکتاب، شب گذشته ۲۳مهر۱۴۰۰ در سالن سعدی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی حوزه هنری استان اصفهان، سالن سعدی حوزه هنری شب گذشته شاهد حضور کم نظیر اساتید هنرمند رشته های مختلف خوشنویسی، نگارگری، تذهیب، موسیقی و… بود که برای گرامی داشت یاد و خاطره استاد معین گردآمده بودند.
استاد نصرالله معین ملقب به معین الکتاب و امیر خطه خط، یکی از خطاطان بنام اصفهانی بود که 65 سال سابقه‌ فعالیت در هنر خوشنویسی داشت و یکی از مؤسسان، استادان و مشاوران عالی انجمن خوشنویسان و شاگرد استادان کاوه و زرین خط بود، این هنرمند نامی در خطوط نستعلیق، شکسته، نسخ، ثلث تبحر داشت و دیگر خطوط را نیز می‌نوشت وی در سال 1388 دارفانی را وداع گفت.
واحد تجسمی حوزه هنری استان اصفهان با همکاری خانواده استاد نصرالله معین ضمن برگزاری مراسم نکوداشت این هنرمند برجسته با حضور استاد علی شیرازی، نمایشگاه آثار این هنرمند را در گالری های گلستان و نقطه عمارت سعدی افتتاح کرد.
فریبا معین دختر استاد معین ضمن خیرمقدم به تمامی هنرمندان و اهالی فرهنگ و هنر، شعرزیر از استاد سخا در خصوص استاد معین الکتاب را خواند.
چشم پوشید از جهان استاد خط خوش معین
شد زفقدانش دل اهل هنر اندوهگین
او بود یک دنیا صفا و پاکی و وارستگی
داشت یک دریا صداقت در نگاه تیزبین
از کمال و دانش و احساس مردی کم نظیر
خوشنویسی قابل تقدیر استادی وزین
اهل عشق، اهل صفا، اهل ادب، اهل هنر
اهل عرفان، اهل ایمان، اهل دل، اهل یقین
از سریر خانه اش برگوش جانها می رسد
نغمه ای پرشور و جان پرور، نوایی دلنشین
بردباری، انعطاف، احسان، محبت ، دوستی
بود با آب و گل آن مرد دانا دل عجین
از شکسته تا چلیپا، ثلث، نستعلیق و نسخ
باشد این آثار با ارزش تر از دٌر یقین
هرکه می افکند برخط دل انگیزش نظر
بارها از جانب اون گفت براو آفرین
دل مبند برزندگی چون هست صیاد عجل
روز و شب تیر و کمان بردست ما را کمین
آن گرامی مرد مردم جوشی که بود
با هنرجویان مودب با هنرمندان متین
مهمان یک هزار و سیصد و هشتاد و هشت
رشته مهر از جهان بگسست بیمار و خزین
آن امیر خطه خط از جهان رفت و سخا
سال فوتش را به شمسی گفت خط خط نو
هنرمندی از جنس اشک
جواد کسایی فرزند استاد حسن کسایی در خصوص استاد معین گفت: صحبت در این جلسه با حضور اساتید بزرگ فرهنگ و هنر اصفهان برای من دشوار است به سه دلیل، اول یاد کردن از بزرگ مرد خطه خوشنویسی که زبان من از بیان خصوصیات ایشان قاصر است و دوم اینکه من خوشنویس نیستم و صبح امروز به من گفتند که باید سخنرانی کنم.
وی ادامه داد: بخت با ما یار بوده که توانستیم مظهر این بزرگان مانند جلیل شهناز، دکتر حسین عمومی و استاد معین و… را درک کنیم. وقتی در مظهر این بزرگان بودیم انگار در مکتب هستیم و در حال آموزش، هم از نظر هنری و هم از نظر اخلاقی، انگار این بزرگان در عالم خاکی زندگی نمی کردند.
کسایی افزود: نصرالله معین هنرمندی بود از جنس اشک شاید کسی بهتر از معین بنویسد اما پیوستگی و گرمی خط ایشان را ندارد، استاد معین هنرمندی بود که باید قدر ها می دید و در صدر می‌نشست اما روزگار نخواست.
در ادامه آزاده کوفگر مدیر واحد تجسمی حوزه هنری استان اصفهان نیز ضمن خیرمقدم به تمامی حضار از برگزاری مراسم نکوداشت استاد معین به عنوان امیر خطه خط یاد کرد و از همه هنرمندانی که افتخار حضور در این جلسه را دادند تشکر نمود.
پس از آن استاد علی شیرازی و دکتر شهاب شهیدانی به بیان نکاتی در خصوص شخصیت و خط استاد معین پرداختند و خاطرنشان کردند که باید یاد و نام اساتید و هنرمندان خوشنویس گرامی داشته شود.

استاد معین در واقع یک استاد خود آموخته است
استاد علی شیرازی شاگرد استاد معین ضمن نکوداشت یاد این هنرمند خوشنویس اصفهانی گفت: نمی‌دانم خاک اصفهان چگونه است که این همه هنرمند از آن ظهور می‌کند.
وی افزود: در دوره معاصر همزمان دو استاد خوشنویسی (فضائلی و معین) در اصفهان ظهور کردند که هر کدام به سهم خود نقش موثری در جلو بردن خوشنویسی اصفهان داشتند.
وی تصریح کرد: استاد معین شاگرد حسن زرین خط و علی‌اکبر کاوه است در زمان های گذشته آموزش با سختی انجام می شد و ایشان برای آموزش خط به تهران می رفتند که با سختی نیز همراه بود اما نسل امروز فضای مجازی در اختیارشان است و در سراسر کشور آموزش می‌بینند.
وی در تعریف از استاد معین الکتاب خاطرنشان کرد: استاد معین حقیقتاً عاشق بودند و همیشه در حال و هوای هنری بودند استاد معین در واقع بهترین شاگرد استاد کاوه بودند هیچ کس خطش به پایه استاد معین نرسید. استاد معین تکمیل کننده شیوه استاد کاوه بودند، اگر بگوییم سبک استاد معین بیراه نگفته‌ایم. ایشان در شهرستانها هیچ رقیبی نداشتند و در تهران هم از هیچ کس کم نداشتند.
استاد شیرازی تاکید کرد: با اینکه اصفهان در گذشته نیز مرکز فرهنگی و هنری بود اما بازار خوشنویسی آن هنوز راه نیفتاده بود لذا استادمعین سفارشات بازار را هم انجام می دادند، انجام سفارشات بازار یک حسن دارد و یک عیب. حسن آن این است که خوشنویس را حرفه ای می کند و عیب آن این است که انسان را بازاری نویس می کند اما استاد معین با دقت و توجهی که داشتند هر کاری را نمی پذیرفتند و طبق آداب خودشان رفتار می کردند به همین دلیل مشتری‌های بازاری به حاشیه می رفتند.
استاد شیرازی با اشاره به یادگیری خط استاد معین زیر نظر استاد کاوه گفت: تعلیم و تعلم در آن زمان کار دشوارتری بود و استاد معین در واقع یک استاد خود آموخته است ایشان نسبت به اساتید خود قدرشناس بودند. سخنران این برنامه در خصوص استاد معین تصریح کرد: چند خط را می نوشتند در شکسته استاد بودند و خط تعلیق را هم می نوشتند در خط ثلث و نسخ نیز کارشناس بودند و نظر می دادند و شعر می سرودند و ذوق عجیبی داشتند. استاد معین از دهه ۵۰ در اصفهان در خوشنویسی تثبیت شده اند و ایشان آثارشان را به عنوان اثر هنری پیش از انقلاب می‌فروختند. باید بیشتر به این توجه کنیم که بزرگان ما چگونه در هنر تثبیت می شدند.
وی با اشاره به اینکه باید چند خطّ را به مجموعه آموزشی انجمن خوشنویسان بیافزاییم نه آنکه از آموزش‌ها کم کنیم افزود: فضای اصفهان تو را وادار به یادگیری می‌کند و معدل سلیقه اصفهانی ها از سلیقه غیر اصفهانی ها در هنر بالاتر است.
استاد علی شیرازی شاگرد استاد نصرالله معین خاطرنشان کرد: اگر از مسئولان استان بودم آثار استاد معین و استاد فضائلی را در موزه نگهداری می کردم. استاد معین هرگز نمرده و نخواهد مرد چون آثارش زنده است. راز ماندگاری این افراد در این است که با مردم زندگی می کردند.

تاریخ شفاهی محافل هنری اصفهان ثبت نشده است
در ادامه دکتر شهاب شهیدانی در خصوص استاد معین گفت: چند سال آخر عمر استادمعین موفق شدم ایشان را زیارت کنم، شخصیت ایشان هیچگونه سیاست مندی در زندگی نداشتند و زندگیشان فقط عشق بود. با دیدن آثار استاد معین و شنیدن خاطرات زندگیشان به این نتیجه رسیدم که تاریخ شفاهی محافل هنری اصفهان ثبت نشده است چه در خصوص استاد معین و چه دیگر اساتید.
وی ادامه داد: اساتید هنر اصفهان در محافل با یکدیگر دیدار داشتند و به تعامل می‌پرداختند، دغدغه این را دارم که اطلاعات مفاحل هنری از زبان اساتید مختلف بیان شود و به دست پژوهشگران برسد. تنها حوزه‌ای که در مکتب اصفهان هنوز پژوهشی در مورد آن انجام نداده ایم خوشنویسی است.
شهیدانی تصریح کرد: چند ویژگی در مکتب اصفهان است که استاد معین را هم می‌توان در ظرف آن قرار داد. از جمله اینکه هنرمند استقلال دارد و سبک شیوه خاص خود را دارد استقلال از ویژگی هایی است که مکتب اصفهان به هنرمندان می دهد. تنوع و تکثر از جمله ویژگی‌های مکتب اصفهان است هر که در اصفهان زندگی می کند چون آثار زیاد هنری می بیند روحیه تنوع و تکثر دارد.
وی افزود: ریاضت و سختی نیز یکی دیگر از خصوصیات مکتب اصفهان است، معتقدم زیستن در مکتب اصفهان سخت است. هم عوام و هم خواص اصفهان همیشه اثر هنری می بینند به همین دلیل رقابت میان هنرمندان این شهر زیاد است، زیستن در چنین فرهنگی نبوغ می خواهد.
شهیدانی با اشاره به اهمیت مکتب اصفهان در هنر خاطرنشان کرد: اینجا جای صعودهای متعالی است و این از ویژگی‌های خوب مکتب اصفهان است و بسیار سخت است که بتوان خود را به عنوان برترین جا انداخت.
دکتر شهیدانی از همه اساتید اصفهان خواست تا خاطرات خود را از محافل هنری ثبت و ضبط کنند تا پژوهشگران بتوانند از آن استفاده کنند و خاطرات دهه ۴۰ و ۵۰ و تجارب آنان را به نسل آینده منتقل کند.
در پایان این مراسم صالحی و کامکاری به دو نوازی تنبک و نی پرداختند و نمایشگاه آثار استاد معین با دست نوشته ای از استاد علی شیرازی افتتاح شد.
گفتنی است، نمایشگاه 51 اثر برجسته از استاد معین الکتاب شامل خط های شکسته و تعلیق، نستعلیق و سیاه مشق در دو گالری عمارت سعدی (گلستان و نقطه) تا 12 آبان ماه جهت بازدید عموم دایر است و علاقه مندان می توانند همه روزه به جز روزهای تعطیل در ساعات 16 الی 20 از این نمایشگاه در خیابان استانداری، گذرسعدی، عمارت سعدی حوزه هنری استان اصفهان دیدن کنند.