طرح پژوهشی «استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی» با استفاده از نمونه‌های آثار آهنی متعلق به محوطه ارزانفود همدان توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی انجام شد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، شیبا خدیر مجری طرح 15شهریور 1400 با اعلام این خبر، پاکسازی سطح آثار تاریخی را یکی از اقدامات چالش برانگیز در امر مرمت آثار تاریخی برشمردو گفت: در این حوزه روش‌های متعددی برای پاکسازی اصولی و علمی، مورد استفاده مرمتگران قرار می گیرد که هر کدام مزایا، معایب و محدودیت‌های خاص خود را دارند.
اوبابیان اینکه در این بین استفاده از لیزر به عنوان ابزاری با قابلیت‌های ویژه همواره مطرح بوده تصریح کرد: از این فناوری در راستای تصویربرداری و مستند‌نگاری، تشخیص و پاکسازی در حفاظت و مرمت آثار تاریخی استفاده می‌شود.
این پژوهشگر اظهارکرد:لیزر (تقويت نور نشر برانگيخته ) پس از اختراع درسال 1960 با رشد و توسعه سریع خود، به عنوان ابزاری موثر درعلوم و صنایع مختلف تبدیل شده و استفاده از آن در پاکسازی سطح آثار تاریخی توسط جان آسموس در دهه هشتاد میلادی آغاز شده و تا کنون پیوسته در حال رشد و تکامل است.
او دربین نمونه فعالیتهای انجام شده در سال‌های اخیر پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی در زمینه استفاده از لیزر، به پاکسازی سطح مفرغ‌های متعلق به محوطه میراث‌جهانی بم، پاکسازی الیاف فلزی متعلق به پرچم نادری و رسوب‌زدایی سطح نقره تاریخی اشاره کرد.
خدیر افزود: بهره‌گیری از این فناوری در کنار سایر روش‌های معمول پاکسازی در جهت تکمیل و بهبود عملیات حفاظت از آثار فلزی نقش بسزایی داردو این روش به علت عدم تحمیل فشار مکانیکی خارجی بر اشیاء بسیار ترد و تغییر یافته می تواند در درمان برای جلوگیری از خرد شدن بیشتر کاربرد مفیدی داشته باشد.
او امکان پاکسازی دقیق جزییات و لایه‌های سطحی ظریف را از مزایای دیگر استفاده از لیزر برشمردو گفت:یکی از ویژگی های اصلی پرتو لیزر به علت تکرنگ بودن آن فرق قائل شدن بین سطح پاکیزه شده و لایه مد‌نظر برای حذف است و از طرفی استفاده از این روش به علت تخریبی بودن نیاز به آگاهی و دانش کافی دارد.
این پژوهشگر با بیان‌اینکه در مورد آثار آهنی تاریخی استفاده از لیزر برای پاكسازي چسب‌ها و پوشاننده‌های آثار آهنی و پاکسازی محصولات خوردگی حجیم کاربردهای گسترده ای داردافزود: اشیاء آهنی همواره با پدیده خوردگی روبرو هستند و با محصولات خوردگی متنوعی پوشیده می‌شوند به دليل این تغييرات، آثار شكننده، متخلخل و فاقد مغز فلزی می شوند لذا در صورت نیاز به پاکسازی سطحی، باید از روش‌های مطمئن بدون فشار مکانیکی استفاده کرد تا هم بتوان مواد اصلی و هم اطلاعات ساختاری جزئی روی سطح آثار را حفظ كرد.
مجری طرح استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی خاطرنشان‌کرد:در مورد پاکسازی آثار آهنی بیشتر از لیزر ND:YAG استفاده می شود.
خدیر هدف از این تحقیق رابررسی تاثیر پرتوهای لیزر بر روی سطح آهن های تاریخی دانست و تصریح کرد: در این پژوهش از لیزرهای ND:YAG و CO2 استفاده شده که با کمک روش های میکروسکوپی و آنالیز دستگاهی به بررسی این تاثیر در پاکسازی سطح پرداخته می شود.
به گفته این پژوهشگر،نمونه‌های مورد استفاده در این پژوهش آثار آهنی متعلق به محوطه ارزانفود همدان بوده و نتایج بدست آمده تا کنون (از فاز اول این طرح) حاکی از حذف رسوبات سطحی محیطی است لیکن در نواحی با تغییر رنگ ناشی از تبدیل و تحولات محصولات خوردگی روبرو هستیم.
او گفت:بررسی بیشتر تاثیر طول موج های مختلف لیزر و سایر متغیرهای آن در ادامه این طرح انجام و نتایج بدست آمده مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
مجری طرح استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی در پایان افزود:این طرح توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی با همکاری پرستو نعیمی طرئی، فرشته رحیمی، نازلی دارخال (پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی)، هادی ملکی(پژوهشگاه علوم فنون هسته ای)، اسماعیل همتی ازندریانی(دانشگاه بوعلی همدان)و علی خاکسار(میراث فرهنگی استان همدان)در دست انجام است.
بدون دیدگاه