پرتره های چالش‌برانگیز عیسی مسیح

به گزارش ایسنا، درهم‌تنیدگی مذهب و هنر در تمامی اعصار، به خلق آثار تاریخ‌سازی منجر می‌شود که می‌تواند تا سالیان سال موجب تحیّر مخاطبان آن بشود. تاکنون نقاشان مختلفی، در سبک‌ها و مکاتب مختلف، ماجرای عیسی مسیح را به تصویر کشیده‌اند؛ از لئوناردو داوینچی گرفته تا سالوادور دالی که سبک‌های‌شان تفاوت‌های زیادی دارد. از این رو، معرفی کوتاه و بررسی اجمالی چند نقاشی معروف و بحث‌برانگیز در این زمینه خالی از لطف نیست.

تابلوی «تصلیب» از مهم‌ترین آثار دالی است. او این تابلو را در سال ۱۹۵۴ و در بومی به ابعاد ۱۹۴ در ۱۲۳ با رنگ روغن کشید. کشیدن این نقاشی تقریباً با رخداد بمباران هسته‌ای هیروشیما همزمان شده و بر روی نگاه او به نقاشی اثر گذاشته است. دالی این سوژه را برای خود جالب توجه دید و از این ایده در ترسیم تصلیب استفاده کرد. «تصلیب» در واقع تصویری از ماجرای به صلیب کشیدن عیسی (ع) است که عناصری مانند زمین شطرنجی‌شکل، رنگ زردی که مکعب صلیب دارد و نبود میخی در دست حضرت عیسی، آن را به اثری چالش‌برانگیز تبدیل کرده است.

نقاشی بالا نیز از سلوادور دالی است که در سال ۱۹۵۱ کشیده شده و «مسیح مقدس جان صلیبی» نام دارد. ترکیب این تابلو یک مثلث را شامل می‌شود که توسط بازوهای مسیح و افقی صلیب تشکیل شده و البته یک دایره که سر مسیح را شکل می‌دهد. بعضی وجود این مثلث را با «تثلیث مقدس» همسو دانسته‌اند. نکتۀ قابل‌توجهی که در این نقاشی و تقاشی قبل وجود دارد، نبودنِ اثری از میخ و خون روی دست و پای مسیح است؛ چراکه دالی معتقد بود وجود «خون» تصویر او را از مسیح مخدوش می‌کند.

این نقاشی که «اِستابات ماتِر» یا «مادرِ ایستاده‌ به‌ سوگ» نام دارد، اثر «پیترو پروجینو» است که سال ۱۴۸۲ میلادی و با اشاره به سرودی مسیحی متعلق به قرن سیزدهم خلق شده است. پروجینو در این نقاشی سعی کرده رنج و ماتم حضرت مریم (س) را هنگام مصلوب شدن عیسی مسیح به تصویر بکشد. تأکید نقاش بر «به سوگ ایستادن» به‌جای «نشستن»، به اندوه مادرانۀ مریم مقدس در ماتم از دست رفتن فرزندش اشاره دارد و از پنجرۀ نگاه مادر عیسی مسیح به واقعۀ تصلیب او می‌پردازد.

تابلوی «مسیح مصلوب» (Christ Crucified) اثر رنگ و روغن دیه‌گو ولاسکوئز نقاش اسپانیاییِ درباری است که در سال ۱۶۳۲ و در ابعاد  ۲۴۹ × ۱۷۰ سانتی‌متر (هم‌اندازه بدن انسان) کشیده شده و مصلوب شدن عیسی مسیح را به تصویر می‌کشد و در موزه دل‌پرادو مادرید نگهداری می‌شود. اهمیت این اثر از بابت به تصویر کشیدنِ استادانۀ بدنِ برهنه توسط نقاش عنوان شده که احساس آرامش و وقاری را به ذهن مخاطب متبادر می‌کند. علت مهارت ولاسکوئز در تصویرگری جسم، به‌ دلیل مطالعات مختلف او در حوزۀ آناتومی انسان است.

این تابلو از آلمیدا جونیور، نقاش برزیلی بوده و با اشاره به ماجرای «غسل تعمید مسیح» در سبک رئالیسم و در سال ۱۸۹۵ کشیده شده است.

پرتره مسیح (ع) اثر «داوینچی» که از آن به عنوان «نسخه مردانه مونالیزا» هم یاد می‌شود، مسیح (ع) را درحالی به تصویر می‌کشد که دست راستش را برای مناجات بلند کرده است و یک گوی شفاف در دست چپش قرار دارد.

این نقاشی در سال ۲۰۰۵ در گالری «سن چارلز» در نیو اورلینز واقع در ایالات متحده ارائه شده بود. با توجه به اینکه نسخه‌های متعددی از تصویر این نقاشی وجود دارد، بسیاری از کارشناسان هنری گمان می‌کردند این نقاشی نسخه تقلبی تابلو اصلی باشد.

این نقاشی در نمایشگاه‌های هنری بزرگی از جمله نمایشگاه سال ۲۰۱۱ آثار «داوینچی» در «گالری ملی لندن» به نمایش گذاشته شد.

با این حال هنوز مورخان هنری درباره اصالت این نقاشی هم‌نظر نیستند. برخی معتقدند «داوینچی» فقط در خلق بخش‌هایی از این نقاشی نقش داشته است و اصالت آن به طور کلی قابل تایید نیست.

به تازگی «مارتین کِمپ»‌ مورخ هنری اهل بریتانیا مدعی شده است، عربستان سعودی قصد دارد گالری هنری را برای نمایش نقاشی «سالواتور موندی» اثر «لئوناردو داوینچی» بنا کند.

«کمپ» اعلام کرد به عربستان سعودی فراخوانده شده بود تا به دعوت از «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی، این تابلو نقاشی را بررسی کند. به گفته «کمپ»، ولیعهد عربستان سعودی قصد دارد ساختمانی را به عنوان گالری هنری بنا کند و گران‌ترین تابلو نقاشی جهان را در آن به نمایش بگذارد.

این نقاشی از هولباین، جزو آثار بسیار چالش‌برانگیزی محسوب می‌شود که تاکنون از عیسی مسیح کشیده شده است؛ خصوصاً این‌که نظر «فئودور داستایفسکی» نیز اثرات فراوانی بر آن گذاشت. طبق چیزی که داستایوفسکی در رمان «ابله» به آن اشاره می‌کند، تصویر عیسی مسیح در این نقاشی با بدنی است که بر اثر درد و زخم متلاشی شده. این نقاشی خلاف جهت آب شنا کرده و تصویر مسیح را کاملاً «زمینی» به تصویر کشیده است، چنان‌که او پیش از مصلوب شدن عذابِ زیادی را تحمل کرده و زخم‌های بسیار خورده است.

ایوانف، نقاش روس، این تابلو را در سال ۱۸۳۵ خلق کرده که ابعاد آن در ۲۴۲ در ۳۲۱ سانتی‌متر است و در موزه دولتی روسیه نگهداری می‌شود. این نقاشی سه روز پس از ماجرای تصلیب را روایت می‌کند که عیسی مسیح با بدنی سالم و عاری از زخم و خون و اثر میخ از گور برخاسته و در اولین قدم با «مریم مجدلیه» مواجه می‌شود.