سال گذشته تیرماه بود. درست چهار ماه پس از شیوع ویروس مهلک کرونا در کشور که مجسمه سمبل پزشکی ایران در همدان ماسک بر چهره نهاد. اقدامی سمبولیک با هدف فرهنگسازی که اگرچه مخالفانی هم داشت اما شاید توانسته باشد در آن مقطع که هنوز عده‌ای در برابر پروتکل ها مقاومت می کردند را به استفاده از ماسک متقاعد کند. با این همه کارشناسان و فعالان هنر بر این باورند که با درازمدت شدن حیات ویروس کرونا در کره زمین، باید به فرهنگسازی های درازمدت تر و نه اقدامات صرفا احساسی توجه کرد.
امروز مصادف است با زادروز شیخ الرئیس ابوعلی سینا؛ دانشمند حاذق ایرانی که روز پزشک هم نام گرفته است. ایسنا به همین انگیزه یادی کرده است از روزی که مجسمه این دانشمند مشهور در همدان ماسک بر چهره زد.
ماجرا را شاید بتوان اینگونه شرح داد؛ از زمانی که ویروس کرونا در دنیا شیوع پیدا کرد، همه چیز را تحت الشعاع خود قرار داد؛ حتی هنر. این اثرگذاری تا حدی بود که به مجسمه‌ها و هنرهای شهری نیز کشیده شد، به گونه‌ای که بر چهره برخی مجسمه‌های مشهور جهان ماسک زدند و برخی از کاراکترهای نقاشی‌های مشهور دنیا همچون مونالیزای داوینچی یا کارگران مزرعه ونگوگ نیز ماسک بر چهره‌شان قرار داده شد.
در ایران هم آثار هنری بعضا برای فرهنگسازی جهت مقابله با کرونا مورد استفاده قرار گرفتند که می‌توان به گذاشتن ماسک بر صورت مجسمه ابن سینا ـ اثر استاد ابوالحسن صدیقی ـ در همدان اشاره کرد؛ حرکتی که تحت این عنوان تعبیر شد که شاید بتواند قدمی در راه فرهنگسازی بیشتر برای ماسک زدن به حساب آید.
البته چنین اقداماتی را برخی نوعی تخریب‌گرایی آثار فرهنگی هنری و وندالیسم تلقی کردند که درست در نقطه مقابل نگاه عده ای دیگر قرار می گیرد که عملکردی توجیه‌پذیر در جهت استفاده از ابزار هنر برای فرهنگسازی در جامعه دانسته بودند.
چنانچه کامبیز صبری ـ مجسمه ساز ـ در همان زمان با اشاره به دیدگاهی به این نوع از استفاده و ایجاد تغییر در آثار فرهنگی و هنری به ایسنا گفته بود: «در دنیا دست بردن در مجسمه‌ها اساسا از فرهنگ به دور است؛ البته مدتی در آمریکا یا کشورهای دیگر که اعتراضاتی بر علیه نژادپرستی روی داد، مجسمه‌هایی تخریب شدند که این آثار بر اساس شخصیت‌هایی که در کشف آمریکا و فتح قبیله‌های مختلف، نقش مخرب داشته‌اند، ساخته شده بودند.»
او همچنین گفته بود که در آن برهه زمانی در ضلع جنوبی خانه هنرمندان، یک مجسمه اسب وجود دارد که برای آن ماسک زده و اتفاقا با تاکید زیادی هم ماسک را محکم کرده بودند!
صبری تاکید کرده بود، «از آنجا که قرار است مدتی طولانی با کرونا زندگی کنیم، سازمان زیباسازی باید به فکر کارهای درازمدت باشد. باید با هنر عمومی کارهایی را طراحی کنیم و در سطح شهر نصب کنیم نه اینکه به مجسمه ابن سینا ماسک بزنیم.»
بدون دیدگاه