12:06
برنامة میدانی گمانه‌زنی باستان‌شناسی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطة کهنه‌قلعة میرآباد امامقلی پایان یافت.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، شهرام زارع سرپرست هیئت باستان‌شناسی 1 آذر 1401 با اعلام این خبر گفت: محوطة کهنه‌قلعه میرآباد در شرق روستای میرآباد امامقلی در شهرستان ریگان و دهستان ناصریه بخش گُنبَکی واقع شده است.
او با بیان‌اینکه محوطة کهنه‌قلعة میرآباد سکونتگاهی مربوط به دورة ساسانی و اسلامی است و حدود 12 هکتار وسعت دارد افزود: این محوطه شامل چند پشته بوده که بیشترین ارتفاع آن‌ها از سطح زمین‌های مجاور حدود 3 تا 5/3 متر است.
این باستان‌شناس با اشاره به وجود بقایای چند مجموعه معماری از دورة ساسانی در این محوطه که ازجمله بقایای شاخص آن، بنای یک چهارطاقی یا آتشکده است و برای مطالعة تحول معماری مذهبی دوره ساسانی حائز اهمیت بوده تصریح‌کرد: این بنا شامل فضای مربع مرکزی و راهروی پیرامونی است و در اطراف آن نیز فضاهای معماری متعدد وجود دارد.
زارع گفت: همچنین، یک بنای بزرگ در مجموعه وجود دارد که ممکن است قلعه یا کاروانسرا بوده باشد و کاربری آن هنوز مشخص نیست.
به گفته سرپرست هیئت باستان‌شناسی، دو مجموعه معماری ستوندار نیز در این محوطه وجود دارد که مصالح همة بناها از خشت و چینه است و اغلب پس از متروک شدن زیر خاک و بادرفت مدفون شده‌اند.
او افزود: در سال 1397 پروندة ثبتی این محوطه تهیه شده بود که به همت کارشناسان ثبت اداره کل میراث‌فرهنگی استان کرمان و دفتر ثبت آثار تاریخی در تهران نهایتاً در سال 1399 به شمارة 33062 در فهرست آثار ملّی به ثبت رسید.
زارع با بیان‌اینکه این محوطه با وجود اهمیت فراوانی که دارد متأسفانه بخاطر عبور جادة آسفالت ریگان-فهرج در اوایل دهة 1370 به شدت آسیب دیده و قسمت‌های مهمی از آن تخریب شده است اظهارکرد: در سال‌های اخیر نیز شرکت گاز استان کرمان که ذیل شرکت ملّی گاز ایران فعالیت می‌کند آسیب جبران‌ناپذیری به قسمت‌هایی از این میراث ملّی وارد کرده است.
او این لطمات را جبران‌ناپذیر خواند و گفت: قاعدتاً به سبب ناآگاهی رخ داده ، اما انتظار می‌رود وزارت راه و شرکت ملّی گاز برای جبران مافات و به نحو مقتضی در چارچوب مطالعات نجات‌بخشی و باستان‌شناختی و اقدامات حفاظتیِ مربوط به پژوهش و حفظ این اثر ملّی مشارکت کنند.
زارع اظهارکرد: در برنامه یاد شده به‌منظور رفع خطر و تأمین حمایت‌های قانونی و همچنین برای پیگیری برخی پرسش‌های پژوهشی، تعیین عرصه و پیشنهاد حریم در دستور کار قرار گرفت و با ایجاد 19 گمانة آزمایشی حدود عرصة محوطه مشخص شد که البته می‌بایست پس از تدوین گزارش و نقشه‌های مربوطه فرایندی را برای انجام ارزیابی‌های لازم توسط مراجع میراث طی کند.
وی افزود: این مجموعة تاریخی ازجمله منابع فرهنگی ناشناخته‌ای بوده که در سال‌های اخیر با فعالیت باستان‌شناسان در معرض شناخت و معرفی قرار گرفته است و خوشبختانه مردم منطقه، شورا و دهیاری روستای میرآباد خواستار حفاظت از آن به عنوان میراثی برای حال و آینده هستند.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی گفت: مسئولان و مقامات منطقه نیز به مسایل میراث‌فرهنگی علاقه‌مندند و در عین حال، هنوز آگاهی عمیقی دربارة ضرورت توجه به ارزش‌های میراث‌فرهنگی و بهره‌گیری از آن برای برون‌رفت از مشکلات منطقه وجود ندارد.
او با بیان‌اینکه باید توجه داشت که به سبب بحران‌های زیست‌محیطی هم‌اکنون نیز مشکلات عدیده‌ای در مناطق خشکی مانند ریگان بروز کرده و توسعة این مناطق در آینده بدون شناخت و مدیریت منابع فرهنگی جدید امکان‌پذیر نیست تصریح‌کرد: معضلات ناشی از بحران آب آسیب جدی برای اقتصاد تک‌محصولی منطقه و معیشت مبتنی بر کشاورزی سنّتی آن در پی داشته و می‌بایست تدابیری برای آینده اندیشید.
این باستان‌شناس افزود: شهرهای حاشیة کویر متأسفانه از هر حیث مهجور هستند و علی‌رغم غنای فرهنگی و وجود آثار متعدد تاریخی نسبت به مدیریت منابع فرهنگی اقدام قابل توجهی در این مناطق صورت نگرفته است.
زارع در پایان گفت: این برنامه با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با مساعدت اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمان، نمایندگی میراث در شهرستان ریگان، فرمانداری ریگان، بخشداری گنبکی و دهیاری روستای میرآباد امامقلی به انجام رسید.
بدون دیدگاه