گمانهزني تقاطع ورودي چهار راه شهر شوش به آشکار شدن آثاری از جمله بقاياي يكپارچة یک كورة ذوب فلز منجر شد که با توجه به نتایج کاوشهای سالهای 1396 و 1397 در نزدیکی این محدوده، میتوان این کورۀ ذوب فلز را متعلق به اواخر دوران تاریخی یا اوایل سدههای نخستین اسلامی دانست.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، مهدي اميدفر سرپرست هیئت باستانشناسی 5 دی 1401 با اعلام این خبر شوش را یکی از مهمترین محوطههاي باستاني جنوبغربی آسیا خواند که در شمال دشت خوزستان قرار دارد و افزود: این محوطۀ منحصربهفرد، از پشتههای متعددی تشکیل شده که تپههای آکروپل، آپادانا، شهر شاهی و محدودۀ شهر صنعتگران، از مهمترین قسمتهای آن به شمار میروند.
این باستانشناس افزود: در پی كاوشهای باستانشناسان انگليسي و فرانسوي در شوش، استقرار جوامع انسانی در این محوطه از نيمة دوم هزارة پنجم پیشازمیلاد آغاز شده و تقریباً به طور پیوسته تا سدههاي ميانة اسلامي ادامه داشته است.
امیدفر اظهارداشت: با پايان حضور هيأت باستانشناسي فرانسوي و همزمان با انقلاب اسلامی در ایران، پژوهشهای باستانشناسي در شوش با وقفهاي طولاني روبرو شد، از آن پس، کاوشهای محدود انجام شده توسط هیأتهای ایرانی در محوطة باستاني شوش، بیشتر با ماهیت نجاتبخشی صورت گرفت که گمانهزني در تقاطع چهارراه ورودي شهر شوش در منتهیالیه شرقی شهر صنعتگران نیز از آن جمله به شمار میرود.
او گفت: يكي از پروژههاي عمراني چالشبرانگيز شهر شوش در دهۀ گذشته، برچيدن سازۀ پل روگذر محور ترانزیت اهواز-انديمشك به منظور ايجاد مسیر زيرگذر بوده است.
به گفته این باستانشناس، اين پل، يكي از سازههای جدید در محدودة عرصۀ محوطه شوش بهشمار ميآمد كه برچيدن آن موجب سازگار شدن شرايط این محدوده با ضوابط مصوب عرصه و حريم محوطۀ باستانی از سوی نهادهای متولی شد با وجود این، بر اساس نتايج كاوشهاي اخير و ضوابط حاكم بر عرصة محوطۀ باستاني شوش، امكان احداث مسیر زيرگذر در جادۀ اهواز-انديمشك (محور شمال به جنوب) در محل تقاطع چهارراه ورودی شهر شوش، بهدليل آسيب رساندن به يكپارچگي و ماهیت باستانی این بخش از محوطه وجود نداشت.
او خاطرنشان کرد: از این رو، پروژۀ احداث مسیر زیرگذر در محور شمال به جنوب جادۀ اهواز-اندیمشک از سوی مسئولان شهري و استانی با برنامهریزی برای ایجاد یک سازه در محور دزفول-شوش (شرق به غرب) جایگزین شد که كاهش مشكلات ترافيكي و ساماندهی این محدوده از شهر را در پی خواهد داشت.
سرپرست هیات باستانشناسی گفت: با پیشنهاد این طرحِ جایگزین از سوی مسئولان شهری به پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، گمانهزنی به منظور بررسی احتمال آشکار شدن بقایای فرهنگی در محدودۀ مورد نظر در دستور کار هیأت باستانشناسی پایگاه میراث جهانی شوش قرار گرفت.
امیدفر گفت: محدودۀ پيشنهادي برای ایجاد سازۀ جایگزین در چهارراه ورودي شهر شوش در شمال شرقي تپة شهر صنعتگران، در حرائم درجه یک و دو محوطۀ میراث جهانی شوش قرار دارد.
سرپرست هیات باستانشناسی با بیاناینکه در این پروژه، 380 متر از بخش غربي محدودة پيشنهادي كه نوار سبز ورودي شهر شوش را در بر میگیرد، مورد گمانهزنی باستانشناختی قرار گرفت افزود: گذشته از کاوش در وضعیت آب و هوایی نامناسب تابستان، پروژه با چالشهاي جدي دیگری نیز روبرو بود که از آن میان میتوان به برخورد با لولههاي قطور انتقال آب براي آبياري فضاي سبز، حوضهاي آبنما، جعبههاي كنترل و كابلهاي برق تيرهاي روشنايي و كابلهاي فيبر نوري در محدودة گمانهزني اشاره کرد.
او گفت: با این حال، بخش غربی این محدوده به مراتب با مشكلات كمتري نسبت به بخش شرقی، اعم از برخورد با زیرساختهای شهری یا موانع دیگری از این دست رو به رو بود.
این باستانشناس افزود: در اين فصل، جمعاً 7 گمانه در ابعاد 3×3 متر ایجاد شد که از مهمترین آثار بهدست آمده از آنها میتوان آشكار شدن بقاياي يكپارچة یک كورة ذوب فلز در دو كارگاه کاوش را بر شمرد.
او اظهارکرد: اگرچه يافتة فرهنگي شاخصی در ارتباط با اين پدیدار به دست نیامد که پیشنهاد تاریخ دقیق برای آن را امکانپذیر کند، اما با توجه به نتایج کاوشهای سالهای 1396 و 1397 در نزدیکی این محدوده، میتوان این کورۀ ذوب فلز را متعلق به اواخر دوران تاریخی یا اوایل سده های نخستین اسلامی دانست.
سرپرست هیات باستانشناسی در پایان گفت: این فرضیه با آشکار شدن 2 سكه و يك سرپيكان مفرغي (در لایههای پایینتر از کوره ذوب فلز) از دورۀ اشكاني درکارگاههای دیگر گمانهزنی، بیش از پیش پشتیبانی میشود.
بدون دیدگاه