11:33
با آنکه معادل‌های فارسی خمیراک و نی‌رشته برای پاستا و ماکارونی به عنوان واژه‌های ساخته‌شده توسط فرهنگستان در جامعه مطرح شده، این معادل‌ها برای نام غذاهای ملل نیست و برای متخصصان برگزیده شده تا انواع محصولاتی از این‌دست را چنین بنامند.
به گزارش ایرنا از پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بحث بر سر واژه‌های مصوب فرهنگستان در سال‌های اخیر به نوعی نقل مجالس بوده است؛ نمونه‌ای از آن نیز انتخاب واژگانی مانند خمیراک برای پاستا است.
واژه‌گزینی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی طی سال‌های اخیر بازتاب‌های خبری متعددی داشته است؛ عده‌ای با آن مخالف بوده‌اند و عده‌ای دیگر از آن استقبال کرده‌اند و آن را مایۀ قوام و ماندگاری زبان فارسی دانسته‌اند. نمونه‌ای از آن نیز انتخاب واژه‌هایی مانند خمیراک برای پاستا و خمیربرگ برای لازانیا بوده است.
پس از اعلام این واژه‌ها عده‌ای با آن مخالفت و عنوان کرده‌اند که این واژه‌ها امکان استفاده در فضای عمومی جامعه را ندارند و از آنها استقبال نمی شود. با وجود این واژه‌هایی مانند خمیراک و رشتار، جزو واژه‌های تخصصی هستند و برای استفاده در نام غذا انتخاب نشده‌اند.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی در سال‌های اخیر کوشیده برخی واژه‌ها را در علوم نوین معادل‌سازی کند که انتخاب واژه‌هایی چون خمیراک و نی‌رشته نیز در این حوزه می‌گنجد. واژۀ خمیراک در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای پاستا/ pasta انتخاب شده است، اما این معادل برای استفاده در نام غذا ساخته نشده، بلکه مانند بسیاری از واژه‌های تخصصی برای متخصصان برگزیده شده تا «انواع محصولات خمیری را که از آرد زبرِ گندم سخت و طی مراحل مختلفِ خمیر کردن و رشتهای کردن و خشک کردن حاصل می‌شوند»، چنین بنامند.
گروه واژه‌گزینی تغذیه و صنایع غذایی در اوایل دهۀ ۱۳۸۰ با حضور متخصصانی چون زنده‌یاد دکتر مسعود کیمیاگر، دکتر سید ابوالقاسم جزایری، دکتر محمد شاهدی، دکتر پروین زندی، دکتر فروغ‌اعظم طالبان، و دکتر حسن لامع در فرهنگستان تشکیل شد. این گروه، در ابتدای فعالیت، بررسی واژه‌های مربوط به محصولات خمیری را در برنامۀ کاری خود قرار داد و تصمیم گرفت که با فارسی‌سازی آنها، کار را برای کاربران این اصطلاحات در دانشگاه‌ها و کارخانه‌های صنایع غذایی ساده‌تر و دقیق‌تر کند. چند واژۀ دیگر این مجموعه، که در دفتر اولِ واژه‌های مصوب در سال ۱۳۸۴ منتشر شده عبارت‌اند از: pasta خمیراک، macaroni: نی‌رشته، spaghetti: رِشتار، lasagna: خمیربرگ.
فرهنگستان تاکنون برای نام‌های غذاها معادل‌سازی نکرده و برای غذاهای ملل، ازجمله پیتزا و پاستا و لازانیا، اسپاگتی و ماکارونی معادل فارسی نساخته است.
تشکیل فرهنگستان زبان و ادب فارسی با هدف حفظ سلامت و تقویت و گسترش زبان فارسی و تجهیز آن برای برآوردن نیازهای روزافزون فرهنگی و علمی و فنی و رفع تشتّت و ایجاد هماهنگی در فعالیت‌های مراکز فرهنگی و پژوهشی در حوزۀ زبان و ادب فارسی و سازمان دادن به تبادل گسترده و پربار تجربه درزمینۀ تحقیقات و مطالعات در این حوزه و صرفه‌جویی در نیرو و استفادۀ صحیح از کارشناسان و پژوهشگران و ایجاد مرجعی معتبر و برخوردار از وجهه و حیثیت جهانی در ایران در جلسه‌های ۲۰۸ و ۲۰۹ شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ ۶۸/۱۰/۲۶ و ۶۸/۱۱/۲۴ تصویب شد.
در بدو تأسیس فرهنگستان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۱۷ تن از محققان و ادیبان و صاحب‌نظران برجستۀ زبان و ادب فارسی را انتخاب و برای صدور حکم عضویت در شورای فرهنگستان به ریاست جمهوری معرفی کرد. سرانجام نخستین جلسۀ شورای فرهنگستان در تاریخ ۶۹/۶/۲۶ به دعوت وزارت فرهنگ و آموزش عالی (وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری امروز) در محل نهاد ریاست جمهوری برگزار شد.
فرهنگستان زبان و ادب فارسی اکنون ۱۴ گروه پژوهشی به نام‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی، زبان و رایانه، ادبیات تطبیقی، ادبیات انقلاب اسلامی، برون‌مرزی، زبان‌ها و گویش‌های ایرانی، تحقیقات ادبی، دستور زبان فارسی و رسم الخط، واژه‌گزینی، فهرست‌نویسی، تصحیح متون، ادبیات معاصر، مطالعات زبان و ادبیات فارسی در آسیای صغیر و دانشنامه زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره دارد که هر گروه با مدیر، گروهی مشاور متخصص و پژوهشگر اداره می‌شود.
غلامعلی حدادعادل از سال ۱۳۸۷ تاکنون رئیس فرهنگستان است. همچنین اکنون سیدمجتبی حسینی دبیر و محمد دبیرمقدم معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی هستند.
بدون دیدگاه