رئیس مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی در واکنش به موضوعات مطرح شده درباره حذف «شب یلدا» و «چهارشنبه سوری» از تقویم کشور توضیحاتی را ارائه و تاکید کرد که «شب یلدا» از تقویم حذف نشده و چهارشنبه آخرسال هم برای اولین بار است که به تقویم اضافه می‌شود.
عباس میرزاحسینی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به تعیین مناسبت‌های جدید برای درج در متن و ضمیمه تقویم رسمی کشور در ۱۴۰۳ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: هدف از نامگذاری روزها و مناسبت‌های خاص، تقویت مولفه‌های هویت ملی ایرانیان و بزرگداشت شخصیت‌ها، ارزش‌ها و تحکیم پیوندهای دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی در جامعه است.
وی افزود: پیشنهاد نامگذاری روزها و مناسبت‌ها از سوی اشخاص (اعم از حقیقی و حقوقی) به شورای فرهنگ عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه می‌شود، کارگروه نامگذاری روزها و مناسبت‌های خاص پیشنهادها را بررسی و پس از بررسی و تصویب در شورای فرهنگ عمومی برای تأیید نهایی به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رساند و به عنوان روز و مناسبت خاص، حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج می‌شود.
رئیس مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد: بنا به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی؛ در جلسه ۸۸۹ مورخ هجدهم مهر ۱۴۰۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی ۸ روز جدید به مناسبت‌های تقویم اضافه یا اصلاح شدند.
میرزاحسینی با اشاره به مناسبت «شب یلدا» در تقویم ادامه داد: سی‌ام آذرماه که به عنوان شب یلدا در تقویم است تغییری نداشته است. متناسب با فرهنگ و سنت‌های ایرانی اسلامی که در شب یلدا مرسوم بوده، «روز ترویج میهمانی و پیوند با خویشان» نیز به نام این روز اضافه شده که نه تنها تفاوت ماهوی با آداب و رسوم این شب ندارد بلکه بر هویت ملی و فرهنگ تمدن ایرانی اسلامی تأکید دارد.
وی همچنین درباره مناسبت «چهارشنبه‌سوری» نیز به ایسنا گفت: سه‌شنبه آخر سال نیز برای نخستین بار به تقویم رسمی کشور اضافه شد چرا که این روز همواره به صورت غیررسمی و بر مبنای آداب و رسوم ایرانی مورد توجه بود، اما با نظر کارشناسان و صاحب‌نظران کارگروه‌های تخصصی در شورای فرهنگ عمومی برای توجه به هویت ایرانی برای نخستین بار این روز با نام «روز تکریم همسایگان» به تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران اضافه شده است که این نامگذاری مقوم فرهنگ‌های ایرانی اسلامی است.
رئیس مرکز رسانه و روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: همچنین یک اردیبهشت به عنوان روز نثر فارسی، ۱۰ تیر به عنوان روز دیپلماسی فرهنگی و تعامل با جهان، ۱۰ مهر روز نخبگان، ۳۰ آبان روز قهرمان ملی، ۱۵ اسفند روز آموزش همگانی حفظ محیط زیست و دوم محرم به عنوان روز امر به معروف و نهی از منکر در نظر گرفته شده است.
یادداشتی درباره مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی(جلسه ۸۹۹ – ۱۴۰۲/۷/۱۸)
در این جلسه 8 مناسبت برای درج در متن تقویم و 5 مناسبت برای درج در ضمیمه تقویم رسمی کشور تصویب شده است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در یکی از این مصوبات خود، جشن و آیین کهن‌سال یلدا را، با نام جدیدِ(روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان) معرفی کرده است. باید گفت این اقدام نادرست بوده و پذیرفتنی نیست زیرا:
1. از دیرباز، جشن و آیین کهن‌سال یلدا، با همین نام یلدا، که معنای آن زایش و زندگانی نو است، شناخته شده و شناخته می‌شود. پرسش این است که اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به دنبالِ نگهداشت این آیین کهن بود، چرا نامِ ناآشنا و جدیدِ روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان، را بر آن نهاده است؟
2. آشکار است که پیشنهاددهندگان این مصوبه و تصویب‌کنندگان آن، خواسته‌اند به خیال خود، آیینی کهن‌سال و مردمی را، که از دوران‌های پیش از اسلام بر جای مانده و نامش نیز، کهن‌سال و دیرینه است، به نوعی با آیین‌های پذیرفته شده‌تر امروزی، جایگزین کرده و مثلاٌ ایرانی‌اسلامیش کنند. این فکر، به شدت، ناآگاهی پیشنهاددهندگان و تصویب‌کنندگان این مصوبه را با تاریخ و فرهنگ ایران نشان می‌دهد.
3. در مصوبه ناپخته شورای عالی انقلاب فرهنگی، برای آیین و جشن یلدا، روز ترویج… آمده است که نادرست است زیرا، یلدا در شب برگزار می‌شود و نه روز.
4. در مصوبه ناپخته شورای عالی انقلاب فرهنگی، جشن و آیین یلدا را، روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان دانسته‌اند. درست است که در این آیین و جشن، میهمانی و دید و بازدید، انجام می‌گردد اما باید دانست که، ریشه و سرچشمه بنیادین آیین و جشن یلدا، پاسداشت طبیعت، توجه به آغازگری زمستان، توجه به گونه‌ای از گاه‌شماری دقیق خورشیدی در ایران زمین آن زمان و امیدداشتن و چشم به راه بودنِ زایش و آغازگریِ گرما و خورشید است، چرا که از فردای یلدا روزها، آغاز به بلندتر شدن می‌کنند. پس برخلاف باور ناآگاهانه پیشنهاددهندگان و تصویب‌کنندگان این مصوبه، این جشن و آیین کهن‌سال، صرفاً میهمانی دادن و یا پیوند با خویشان نیست.
5. پیشنهاد موکد می‌شود که شورای عالی انقلاب فرهنگی، این مصوبه ناپخته و ناهمسو با پاسداشت و نگهداشت فرهنگ کهن‌سال ایرانی را، بر اساس آگاهی‌های روشن تاریخی و واقعی، تغییر و تصحیح نماید.
6. دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور نیز، بهتر است به جای توجیه این مصوبه نادرست و غیرفرهنگی، تلاش کند تا این مصوبه ناهمسو با فرهنگ عمومی کشور، هرچه زودتر، تغییر و تصحیح گردد.
دکتر محمد رضا چیت ساز. استاد بازنشسته تاریخ و باستان‌شناسی ایران. 22 آبان 1402