رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با انتقاد از روند سهمیه‌بندی ثبت آثار در استان‌ها تصریح‌کرد: اگر به وظیفه سازمانی خودمان که حفاظت و مقدمه‌اش ثبت است باز گردیم در اینصورت سهمیه‌بندی نمی‌تواند معنی داشته باشد زیرا باید به راهی برسیم که بتوانیم آثار بیشتری را ثبت و نهایتا حفاظت کنیم.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مصیب امیری رییس پژوهشگاه، این مطلب را 2 خرداد 1401 در نشست تخصصی چشم‌انداز ثبت میراث‌فرهنگی و طبیعی که همزمان با هفته میراث‌فرهنگی برگزار شد مطرح کرد.
او با اشاره به قوانین حفاظت از میراث‌فرهنگی در سال 1309، سطح‌بندی آثار را مورد تأکید قرار داد وپیشنهاد کرد ثبت آثار در سه سطح جهانی، ملی و منطقه‌ای(محلی) انجام گیرد.
امیری با اشاره به اینکه همانطور که ضوابط در حفاظت متفاوت هستند باید در ثبت هم تفاوت قائل شد خاطرنشان‌کرد: بهتر است آثار ملی در قالب درجه یک و دو ثبت شوند.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در مورد اولویت‌بندی ثبت آثار، به روند موفق گذشته اشاره کرد و گفت: در دوره‌های پیشین استان‌ها در ثبت آثار از هم پیشی می‌گرفتند اما در حال حاضر ثبت آثار برای استان‌ها بدون در نظر گرفتن تعداد آثار و مساحت هر استان سهمیه‌بندی شده و به همین دلیل تعداد آثار به ثبت رسیده به نسبت سالهای گذشته کاهش یافته است.
او تصریح‌کرد: اگر به وظیفه سازمانی خودمان که حفاظت و مقدمه‌اش ثبت است باز گردیم در اینصورت سهمیه‌بندی نمی‌تواند معنی داشته باشد زیرا باید به راهی برسیم که بتوانیم آثار بیشتری را ثبت و نهایتا حفاظت کنیم.
امیری در ادامه با تأکید بر این نکته که باید به کارشناسان استانی در پرونده‌های ثبتی اعتماد کنیم تا روند ثبت آثار سرعت یابد تصریح‌کرد: برای سرعت بخشیدن به اقدامات ثبتی باید شیوه‌نامه‌ای مشخص تدوین کنیم که نشان دهنده اولویت‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعم از بناهای تاریخی،تپه‌ها یا دوره‌های تاریخی و … باشد و در اختیار استان‌ها قرار گیرد.
رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با اشاره به وجود 36هزار اثر ثبت شده در مقابل 100هزار اثر شناسایی شده در کشور گفت: پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری آمادگی دارد در ثبت تپه‌های باستانی و حفاظت از آنها با استان‌ها همکاری کند کما اینکه هم اکنون نیز ادارات استان در مواردی بصورت غیر رسمی از پژوهشگاه مشورت می‌گیرند.
او در پایان تأکید کرد: نحوه تهیه پرونده ثبتی در گذشته بسیار آسان‌تر بود و در حال حاضر این روند سنگین شده که ضروری است این روال کمی آسان‌تر گرفته شود تا در زمان کمتری ثبت و حفاظت صورت گیرد.
ثبت آثار مقدمه پژوهش، معرفی و حفاظت
علیرضا انیسی رییس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی-تاریخی در ادامه این نشست گفت: امسال نخستین سال در قرن پانزدهم است و باید با جمع‌بندی از قرن گذشته چشم‌انداز آینده را در حوزه ثبت متصور بشویم.
او با مهم برشمردن موضوع ثبت آثار آن را پایه حفاظت در کشور در زمینه میراث‌فرهنگی و طبیعی دانست و تصریح‌کرد: گام نخست در حوزه پژوهش، معرفی و حفاظت، از ثبت آغاز می‌شود و پیش از آن در دایره کاری وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و دولت قرار نمی‌گیرد، ولی بعد از ثبت در مورد آثار مسئول هستیم.
او افزود: از سال 1309 که قانون ثبت آثار که عمدتا آثار غیر منقول شامل بناها و محوطه‌ها را در بر می‌گرفت، پیشرفت‌های زیادی داشته‌ایم و اکنون مسئولیت ثبت آثار طبیعی وحفاظت از آن نیز به عهده ما گذاشته شده است.
انیسی با بیان اینکه از اواخر دهه هشتاد شاهد فزونی ثبت آثار ناملموس و طبیعی که مورد توجه یونسکو است بودیم خاطرنشان کرد: در حوزه میراث‌طبیعی تنها دو اثر ثبت شده که عدد کمی است، در زمینه میراث‌ناملموس کمی وضعیت قابل قبول‌تر و در میراث‌ملموس به نسبت بهتر است.
رییس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی-تاریخی در پایان افزود: باید با توجه بیشتر به حوزه میراث‌ناملموس و میراث‌طبیعی دریابیم که چگونه می‌توانیم سطح خودمان را در کشور و جهان ارتقا دهیم.
تخصصی بودن شوراها در مقیاس ملی و جهانی
در ادامه این نشست مصطفی پورعلی مدیر ثبت و حریم آثار، حفظ و احیاء میراث‌معنوی و طبیعی با اشاره به موضوع چشم‌انداز سازی در حوزه ثبت تصریح‌کرد: در دوره جدید فعالیت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بنا به ملاحظات اداری این نگاه شکل گرفته که شاید بتوان تمامی شوراها را تجمیع کرد و بعنوان شورای ملی سازو کاری تعریف کنیم که عده ای در آن عضویت داشته باشند و امور ثبت درآنها بررسی شود که شخصا با این طرح مخالف هستم و معتقدم تخصصی بودن شوراها در مقیاس ملی و جهانی ضروری است.
او با اشاره به چالش‌های کمی و کیفی موجود در حوزه ثبت آثار با انتقاد از اینکه تعداد آثار ثبتی کشور در مقایسه با سابقه تمدنی ایران بسیار کم است افزود: نسبت به کشورهایی با تمدنهای مشابه در این حوزه کمتر و ضعیف‌تر عمل کرده‌ایم.
پورعلی در ادامه با بیان‌اینکه در حوزه میراث‌فرهنگی ناملموس تعریف علمی نداریم و باید باز تعریفی برای این مفهوم داشته باشیم گفت: در مورد آثار فرهنگی-تاریخی تعاریف مشخص و واضح است اما میراث‌ناملموس نیازمند یک بازنگری در عنوان است.
در ادامه این نشست که با حضور علیرضا قلی‌نژآد پیربازاری معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه، ناصر رضایی رییس گروه پژوهشی گردشگری و میراث‌طبیعی، مرتضی رضوانفر مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی خلیج فارس، غلامرضا رحمانی رییس پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی، علیرضا حسن‌زاده رییس پژوهشکده مردم‌شناسی، فاطمه داوری مشاور معاون میراث‌فرهنگی، سیما حدادی رییس اداره ثبت و پاسداری میراث‌فرهنگی ناملموس، علی قمی اویلی رییس گروه میراث‌طبیعی و عضو شورای ملی ثبت میراث‌طبیعی کشور، سعید خاصی‌پور سرپرست گروه بررسی و تعیین حرائم آثار تاریخی و مهران مقصودی عضو شورای ملی ثبت میراث‌طبیعی کشور، همراه بود پیشنهاداتی در خصوص چشم‌انداز ثبت میراث‌فرهنگی و طبیعی مطرح و مورد بررسی قرار گرفت.
بدون دیدگاه