آمار فعالیت‌های یک‌ساله اداره‌کل هنرهای نمایشی در آستانه هفته دولت نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱، ۴۴۸۰ نمایش در سراسر کشور اجرا شدند که توانستند بیش از سه میلیون تماشاگر را به خود جذب کنند. همچنین برخی جشنواره‌ها همچون تئاتر طنز ساوه و جشنواره ملی تئاتر خیابانی قدمگاه متولد شدند و امسال اولین دوره خود را سپری کردند.
به گزارش ایرنا، محمدمهدی اسماعیلی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی دولت سیزدهم در ۲۵مرداد ۱۴۰۰ آسیب‌شناسی، برنامه‌ها و پیش‌بینی‌های خود را در حوزه‌های مختلف وزارتخانه ازجمله تئاتر و هنرهای نمایشی طی متنی در ۸۳صفحه منتشر کرد.
وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سیزدهم در حوزه آسیب‌شناسی و ارائه برنامه‌های تئاتری بعد از بیان ۲۳ بند نگاه آسیب‌شناسانه به این شاخه هنری به بیان برنامه‌های خود برای توسعه و شکوفایی هرچه بیشتر تئاتر در دوران وزارتش پرداخت.
وی به مواردی چون توجه به مطالبات اهالی تئاتر و حل مسائل صنفی از طریق خانه تئاتر، فرهنگ‌سازی در راستای فعال‌سازی ظرفیت تئاتر در کشور براساس آمایش سرزمینی و محوریت تئاترهای بومی و محلی در اقصی‌نقاط کشور به‌واسطه احداث سالن‌های نمایش تئاتر در سراسر کشور، حمایت از گروه‌های نمایشی شهرستان‌ها، سامان‌بخشی جشنواره‌های موضوعی، منطقه‌ای و سراسری تئاتر، تقویت نهادهای صنفی و خصوصی نمایش، اعطای مجوز و ایجاد ظرفیت رسمی برای تعزیه، شاهنامه‌خوانی، نقالی و… در قالب تشکیل صنف، بهینه‌سازی ظرفیت نظارت بر محتوا و اجرا در راستای صیانت از فرهنگ ایرانی – اسلامی، هدفمندی ظرفیت تئاتر در حوزه کودک و نوجوان و سیاستگذاری در راستای تقویت و حمایت از گروه‌های نمایش آیینی، مذهبی، سنتی و بومی اشاره کرد.
با استقرار دولت جدید، یکی از رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تمرکززدایی فعالیت‌های فرهنگی هنری از تهران و تفویض اختیار به مراکز استان‌ها بوده است. در یک سال گذشته برخی از حوزه های مربوط به فعالیت های تئاتری این وزارتخانه به استان ها منتقل شده است. تمرکززدایی فعالیت های فرهنگی از مرکز کشور و برگزاری آن ها در مراکز استان ها موجب تقویت زیرساخت های هنرهای نمایشی و تامین تجهیزات و امکانات مراکز استان ها می‌شود.
با این اقدام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و گروه های نمایشی استان ها می توانند در سایر استان ها به طور گردشی حضور یافته و به اجرای نمایش بپردازند؛ همچنین پذیرای گروه های نمایشی خارج از کشور برای تبادلات فرهنگی، تجربی و فناوری نیز باشند. امسال نخستین دوره بین‌المللی جشنواره تئاتر صاحبدلان در قزوین و نخستین رویداد هنری مباهله و جشنواره ملی تئاتر خیابانی قدمگاه در یزد برگزار شد.
جذب سه میلیون تماشاگر
اداره‌کل هنرهای نمایشی در آستانه هفته دولت، آمار فعالیت‌های یک‌ساله خود را در زمینه‌های مختلف تئاتری منتشر و اعلام کرد در سال ۱۴۰۱، ۴۴۸۰ نمایش در سراسر کشور اجرا شدند که توانستند بیش از سه میلیون تماشاگر را به خود جذب کنند.
رشد و ارتقای کمی و کیفی آثار نمایشی تنها بخشی از برنامه‌های اصلی اداره کل هنرهای نمایشی با همراهی انجمن هنرهای نمایشی کشور بوده است.
تعداد اجراهای تمدیدشده در سال اول دولت سیزدهم ۱۴۵۳۹ اجرا بوده و در سال دوم به ۳۹۲۸۹ رسیده است. این آمار نشان‌دهنده رشد و بالندگی هنرهای نمایشی است.
در مجموع فعالیت‌های نمایشی در تهران و استان‌های کشور، تعداد ۴۴۸۰ عنوان نمایش تولید شد که دفعات اجرای آنها، ۳۹۲۸۹ نوبت عنوان شده است. همچنین آثار روی صحنه رفته در کل ایران، در مجموع میزبان سه میلیون و ۳۴ هزار و ۱۲۵ تماشاگر بوده‌اند.
در این زمینه، ۱۸۶ گروه از کمک‌هزینه حمایتی نمایشی در تهران و ۱۲۵ گروه از کمک‌هزینه حمایتی هنرمندان در استان‌های دیگر بهره‌مند شده‌اند.
طی یک سال گذشته بیش از ۶۰ جشنواره استانی و موضوعی، ۴ جشنواره بین‌المللی و ۴ جشنواره منطقه‌ای با حمایت مستقیم و غیرمستقیم اداره‌کل هنرهای نمایشی برگزار شده است.
چاپ و نشر مجلات و کتاب‌های تخصصی
انتشارات نمایش اداره‌کل هنرهای نمایشی در دوازده ماه گذشته، چاپ دو عنوان مجله و سه فصلنامه را در کنار چاپ و نشر ۱۰ عنوان کتاب نمایشی انجام داده است.
مجلات و فصلنامه‌های نمایش پس از توزیع در اختیار هنرمندان هنرهای نمایشی سراسر کشور قرار گرفته است.
مؤسسات تک‌منظوره نمایشی
اداره‌کل هنرهای نمایشی به منظور حمایت از کسب‌وکارهای فرهنگی و حمایت از فارغ‌التحصیلان هنرهای نمایشی تهران، بررسی ۶۸ درخواست احراز صلاحیت جهت دریافت پروانه فعالیت موسسه تک‌منظوره نمایشی را نیز در پرونده فعالیت یک‌ساله خود دارد.
هنرهای نمایشی در عرصه بین‌المللی
دفتر امور بین‌الملل اداره‌کل هنرهای نمایشی، اعزام یک گروه نمایشی به خارج از کشور، پذیرش ۱۶ گروه نمایشی خارجی با ۱۸۶ مهمان در جشنواره‌های بین‌المللی از جمله جشنواره تئاتر فجر، رویداد تئاتر دینی صاحبدلان، جشنواره نمایش عروسکی تهران و… را از جمله فعالیت‌های یک‌ساله خود اعلام کرده است.
خدمات بیمه‌ای و حمایتی
تلاش برای بهره‌مندی حداکثری هنرمندان عرصه هنرهای نمایشی از خدمات بیمه‌ای از دیگر اقدامات اداره‌کل در بازه زمانی یک‌ساله بوده که بنا به اعلام رسمی شامل صدور ۱۱۰ بیمه تامین اجتماعی برای هنرمندان جدید، معرفی هنرمندان متقاضی عضویت و یا تمدید عضویت در صندوق اعتباری هنر به تعداد ۳۱۲ نفر بوده که عضویت آنها به انجام رسیده است.
همچنین ۵۸ هنرمند موفق به دریافت وام در زمینه‌های فرزندآوری، ازدواج و… از صندوق اعتباری هنر شده‌اند.
این اداره‌کل همچنین برای حمایت از کسب‌وکارهای فرهنگی و ایجاد زمینه مناسب به‌منظور فعالیت هنرمندان نمایشی، تعداد ۱۲ متقاضی وام کارآفرینی را نیز به صندوق اعتباری هنر معرفی کرده است.
ساماندهی گروه‌های نمایشی
در بخش ساماندهی هنرمندان در قالب گروه و نیز ثبت گروه‌های نمایشی جهت دریافت پروانه فعالیت، تعداد ۹۳۸ مجوز صادر و تعداد ۳۵۹ پروانه فعالیت نیز تمدید شده است.
تئاتر و تجربه پیشکسوتان
اداره‌کل هنرهای نمایشی در حوزه آموزش نیز پس از ۱۵ سال وقفه آموزشی، طرح آموزش رایگان تئاتر با عنوان (تئاتر و تجربه پیشکسوتان) را در دستور کار خود قرار داد و با اعزام ۱۵ استاد برجسته، توانمند و پیشکسوت، آموزش تئاتر در استان‌ها را از سر گرفت. در این دوره‌ها تعداد ۶۸۳ هنرمند و هنرجو شرکت داشتند.
پروژه «تئاتر و تجربه پیشکسوتان» با همکاری اداره کل هنرهای نمایشی، مؤسسه هنرمندان پیشکسوت و دفتر برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تابستان ۱۴۰۲ در استان‌های کشور برگزار شد.
رشد و بالندگی تئاتر، تولد جشنواره‌های جدید و آموزش رایگان در استان‌ها
استفاده از ظرفیت سایر بخش‌های ستادی و تجربه پیشکسوتان هنری در این پروژه دیده شده است که با اعزام استادان پیشکسوت تئاتر به استان‌ها، یک دوره آموزشی کوتاه مدت برای هنرمندان استان برگزار می‌شود.
اداره کل هنرهای نمایشی، این اداره کل با مشارکت دفتر توسعه آموزش و موسسه هنرمندان پیشکسوت و همکاری امور استان‌ها در تابستان ۱۴۰۲ و در شهرهای مختلف کشور کارگاه‌های آموزشی تئاتر برگزار کرد.
اکبر زنجان‌پور، احمد کامیابی‌مسک، داوود فتحعلی‌بیگی، آتش تقی‌پور، عبدالحی شماسی، رضا فیاضی، حمید ابراهیمی، سهراب سلیمی ومحمد ابراهیمیان در این کارگاه‌ها حضور یافتند.
در استان البرز به عنوان اولین استان کارگاه آموزش تئاتر با حضور و تدریس داوود فتحعلی‌بیگی به‌عنوان استاد و جمعی از هنرجویان علاقه‌مند برگزار شد. این کارگاه در ۶ جلسه چهارساعته و با حضور ۲۱ هنرجو به‌صورت هفتگی تا پایان مرداد برگزار شد.
در استان خراسان شمالی هم از تاریخ ۱۸ الی ۲۳ تیر با حضور محمد ابراهیمیان به‌عنوان استاد در حوزه نمایشنامه‌نویسی با شرکت ۱۵۰ نفر هنرجو و علاقه‌مند، کارگاهی آموزشی در ۱۴ جلسه چهارساعته برگزار شد. این کارگاه به تفکیک در تمامی شهرستان‌های تابعه این استان (شیروان، اسفراین، گرمه، جاجرم، بجنورد) با حضور مدرس مربوطه با استقبال خوب علاقه‌مندان برگزار شد.
کارگاه آموزش تئاتر در استان اردبیل هم در تاریخ ۱۳ لغایت ۱۵ تیر با حضور آتش تقی‌پور به‌عنوان مدرس بازیگری و با شرکت ۷۰ نفر هنرجو در قالب ۳ جلسه سه‌ساعته برگزار شد. همچنین نمایشنامه «گفت‌وگو شبانه» اثر فردریش دورنمات توسط آتش تقی‌پور و شاهد مجتهدزاده خوانش شد.
کارگاه آموزش تئاتر در استان فارس هم از تاریخ ۱۵ الی ۲۰ تیر با حضور اکبر زنجان‌پور به‌عنوان مدرس و شرکت ۸۶ نفر هنرجو در زمینه کارگردانی در قالب ۶ جلسه سه‌ساعته برگزار شد.
توانمندسازی مربیان پرورشی مدارس استان تهران
دوره‌های آموزشی و توانمندسازی مربیان پرورشی استان تهران در زمینه هنرهای نمایشی از دیگر فعالیت‌های این اداره‌کل است که با انعقاد تفاهم‌نامه همکاری با اداره کل آموزش و پرورش استان تهران با همکاری انجمن هنرهای نمایشی ایران و اداره‌کل برنامه‌ریزی و آموزش‌های هنری وزارت آموزش و پرورش برگزار شده است.
این اداره‌کل در قالب این برنامه، با اعزام ۸ تن از استادان عرصه هنرهای نمایشی جمعا بیش از ۴۰۰ مربی پرورشی اداره‌کل آموزش و پرورش استان تهران را تحت آموزش قرار داده است.
بحر طویل‌خوانی در مکتب‌خانه سنگلج
این برنامه که به همت همکاران تماشاخانه سنگلج برگزار شد، توانست با بهره‌مندی از ۵ استاد برتر نمایش‌های آیینی و سنتی، ۱۵ هنرجوی علاقه‌مند این عرصه را به صورت تخصصی و به‌منظور حفظ و اشاعه هنر نقالی، پرده‌خوانی و نگارش متون نمایش سنتی آموزش دهد.
تماشاخانه سنگلج به منظور اشاعه زمینه‌های مناسب آموزش نمایش ایرانی به مفهوم خاص با هدف حفظ و ثبت میراث کهن نمایشی ایران زمین و بهره بردن از این دستاوردها در جهت بازشناخت تئاتر ملی و تربیت نیروی جوان با نگاهی به تجربه‌های پیشکسوتان و کهنه‌کاران این حوزه کارگاه‌های آموزشی ذیل را برگزار کرد:
تقلیدنامه‌نویسی یا نگارش نمایشنامه‌های شادی‌آور (تخت حوضی، سیاه‌بازی و…) نمایش‌های عروسکی ایرانی (خیمه‌شب‌بازی، خم‌بازی، صندوق‌بازی، جی‌جی بی‌جی و …)، فوت و فن شبیه‌نامه‌نویسی، طومارنویسی (نوشتن نمایشنامه‌های تک‌نفره برای اجرای نقالی)، نقالی یا روایت‌گری، نمایش‌های مضحکه یا شادی‌آور، شبیه‌خوانی، بحر طویل‌خوانی، پیش‌پرده‌خوانی، اشتلم‌خوانی، ضربی‌خوانی، تصنیف‌سازی
اطلاع‌رسانی و حمایت رسانه‌ای از تئاتر
روابط عمومی اداره‌کل و سایت ایران تئاتر هم که گسترده‌ترین شبکه پورتال‌های نمایشی کشور را دارا هستند، در سال گذشته توانستند با تولید و انتشار ۹۶۰ گزارش تصویری، ۷۲۳۲ خبر، نقد، گفت‌وگو، گزارش و مطالب رسانه‌ای متنوع دیگر، همچنین تولید و انتشار ۴۳ شماره هفته‌نامه اداره‌کل هنرهای نمایشی و نیز تولید و انتشار ۹ شماره ماهنامه به زبان انگلیسی، نقش موثری را در عرصه رسانه‌ای ایفا کنند و از جمله بخش‌های فعال اداره‌کل هنرهای نمایشی بوده‌اند.
برگزاری نشست و دیدارهای حضوری مدیرکل با هنرمندان و متقاضیان اجرای نمایش نیز از دیگر اقدامات انجام‌شده محسوب می‌شود که در راستای آن، ۴۸۸۰ دیدار و نشست برنامه‌ریزی و انجام شده است. همچنین با هدف توسعه فضا و اقدامات نمایشی ۵۸ سفر استانی نیز در برنامه‌های مدیرکل هنرهای نمایشی برای حضور در نشست‌ها، جشنواره‌ها و دیدار با هنرمندان در شهرستان‌های مختلف، برنامه‌ریزی و انجام شده است.
ترافیک جشنواره‌های تئاتری
از جشنواره‌های تئاتری برگزار شده در دو سال اخیر می‌توان به بیستمین جشنواره بین المللی تئاتر آئینی و سنتی، نوزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر عروسکی تهران – مبارک، پانزدهمین جشنواره بین المللی تئاتر خیابانی، بیست و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان، سی و سومین و سی و چهارمین جشنواره تئاتر استانی، بیست و هفتمین جشنواره منطقه ای، بیست و چهارمین جشنواره تئاتر فتح خرمشهر، یازدهمین و دوازدهمین جشنواره تئاتر دینی صاحبدلان، پانزدهمین جشنواره تئاتر رضوی ۱۶ تا ۱۹ خرداد۱۴۰۱، پانزدهمین جشنواره تئاتر کوتاه ارسباران و هفدهمین جشنواره تئاتر عربی اشاره کرد.
جشنواره استانی تئاتر طنز ساوه و جشنواره ملی تئاتر خیابانی قدمگاه تازه متولد شده‌اند و امسال اولین دوره خود را سپری کردند.
چرخ جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان بعد از یک سال تعطیلی چرخید
نخستین دوره جشنواره تئاتر خیابانی مریوان در سال ۱۳۷۸ به صورت منطقه ای برگزار شد و پس از برگزاری هشت دوره این جشنواره به صورت منطقه ای، سپس به جشنواره ملی و بین‌المللی ارتقا یافت.
پانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر خیابانی مریوان از پنجم آبان ۱۴۰۰ با حضور جمعی از مسوولان، هنرمندان گروه‌های نمایشی و مردم علاقمند، در پارک شانو مریوان آغاز به کار کرد.
این جشنواره سال ۱۴۰۰ به دلیل شیوع کرونا حضوری برگزار نشد.
شانزدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی
شانزدهمین جشنواره ملی تئاتر رضوی به دبیری کوروش زارعی از یکم تا پنجم خرداد ۱۴۰۲ با اجرای ۱۴ گروه نمایشی صحنه‌ای در آذربایجان شرقی برگزار شد.
جشنواره رضوی زمینه ای را فراهم می کند تا سیره امام رضا(ع) و سبک زندگی اسلامی در قالب هنر تئاتر به مخاطبان و علی الخصوص جوانان عرضه شود.
این رویداد شاهد اجرای ۱۴ نمایش صحنه‌ای از ۹ استان کشور از جمله آذربایجان شرقی، مازندران، همدان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، اردبیل، یزد، قزوین و استان تهران بود.
بیش از ۵۰ گروه تئاتری از سراسر کشور داوطلب حضور در این جشنواره بودند که از میان آنها ۴۰ گروه در ۲۰ استان کشور مورد بازبینی حضوری قرار گرفتند و درنهایت ۱۴ گروه از ۹ استان در مرحله نهایی شانزدهمین جشنواره تئاتر ملی رضوی حضور یافتند.
در بخش نمایشنامه‌نویسی نیز در این دوره از جشنواره بیش از ۱۲۰ اثر دریافت شد.
جشنواره ملی تئاتر خیابانی قدمگاه
نخستین جشنواره ملی تئاتر خیابانی قدمگاه به میزبانی استان یزد، از ۲۰ تا ۲۲ تیر با حضور ۱۰۰ تن از هنرمندان ۱۰ استان کشور در یزد برگزار شد. شهر یزد شروع کننده جریان هنری کشوری مباهله بود، شهری که مزین به نام حسینه ایران و دارالعباده است. مقدمات این جشنواره در مدت زمان کوتاهی فراهم شد و به سرعت در سراسر کشور در بخش‌های مختلف جریان یافت. دبیرخانه دائمی این رویداد، در شهر یزد قرار گرفت و نام آن در تقویم جشنواره‌های ملی ثبت شد.
احسان عابدی، دبیر جشنواره ملی تئاتر قدمگاه، گفت: با توجه به اینکه پیش از این در حوزه مباهله، هیچ رویداد هنری در سطح کشور اتفاق نیفتاده بود، دغدغه‌ای برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایجاد شد تا چنین رویدادی را رقم بزنند. پس از جمع‌بندی‌ها مقرر شد یک جشنواره فرهنگی-هنری با موضوع مباهله اجرا شود و ما در استان یزد از این رویداد استقبال کردیم.»
دبیر جشنواره ملی تئاتر خیابانی قدمگاه افزود: فضاهای عمومی، پارک‌ها و میدان‌ها در همه شهرها وجود دارد، آنچه در جای دیگر نیست و منحصر به شهر یزد است، بافت جهانی و تاریخی آن است.
جشنواره استانی تئاتر طنز ساوه
آیین اختتامیه نخستین جشنواره استانی تئاتر طنز ساوه پس از دو روز رقابت بین پنج نمایش راه یافته به مرحله اجرا، با حضور هنرمندان تئاتر استان مرکزی، پنجشنبه ۲۲ تیرماه ۱۴۰۲ در سالن سلمان ساوجی برگزار شد.
ایجاد فضای شاد و نشاط اجتماعی با استفاده از زبان هنر و زمینه سازی برای رقابت هنرمندان استان مرکزی از جمله اهداف برگزاری نخستین جشنواره استانی طنز ساوه است.
رشد و بالندگی تئاتر، تولد جشنواره‌های جدید و آموزش رایگان در استان‌ها
فراخوان نخستین جشنواره استانی تئاتر طنز شهرستان ساوه در فروردین ماه سال جاری در سطح استان مرکزی توزیع شد که در نهایت ۲۰ متن نمایشی به دبیرخانه این جشنواره ارسال شد که پس از مرحله بازخوانی ۱۱ متن نمایشی جهت شرکت در جشنواره پذیرفته شدند.
پس از بازبینی هیأت داوران جشنواره از ۱۱ نمایش پذیرفته شده تعداد ۵ اثر نمایشی جهت شرکت در بخش مسابقه انتخاب شد.
پنج نمایش اجرا شده در این جشنواره همگی با مضامین اجتماعی بوده و کارگردانان و نویسندگان سعی داشتند با زبان هنر بسیاری از مشکلات و آسیب های اجتماعی و عوامل شکل گیری آن را بازگو کنند.
این جشنواره با هدف ایجاد نشاط اجتماعی در راستای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و صیانت حقوق شهروندی با مشارکت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی،موسسه فرهنگی و هنری اندیشه و ایمان و انجمن هنرهای نمایشی ساوه از ۲۰ تا ۲۲ تیرماه برگزار شد.
بدون دیدگاه