خسرو خسروشاهی: فاتحه‌ دوبله خوانده شده!

خسرو خسروشاهی از اساتید دوبله ایران که مدت هاست از فعالیت در این عرصه دور است، با ابراز تاسف از وضعیت دوبله، خالی بودن جای هنرمندان حرفه ای را علت اصلی وضعیت نابسامان این هنر می داند.
خسرو خسروشاهی در گفت‌و‌گویی با ایسنا با یادآوری اینکه یک سال و نیم است در عرصه دوبله فعالیتی ندارد، درباره‌ی علت این اتفاق‌ می‌گوید: متاسفانه کار کم شده است و اغلب، همه بیکار هستند. کارهایی هم انجام می‌شود اما نه به دست حرفه‌ای‌ها.
خسروشاهی وضعیت دوبله در کشور را نامتعادل می‌خواند و اظهار می‌کند: همه چیز از جایش در رفته است! سرپرستی هم وجود ندارد که بعد از ۵۰ سال کار، حالا بپرسد حالتان چطور است. می توانید از همکارانمان هم آمار بگیرید؛ آنها هم ۱۰۰ درصد همین حرف را می‌زنند؛ اینکه باید فاتحه این کار را بخوانیم.

استودیوهایی که به انباری تبدیل شده‌اند
خسروشاهی با انتقاد از وضعیت فرهنگ و هنر در کشور و همچنین ذائقه مخاطب، تصریح می کند: فکر نمی کنم دیگر یک تماشاگر فیلم سراغ یک دوبله خوب را بگیرد. کمی ذائقه ها فرق کرده است. دیگر کسی دنبال کار خوب نیست. بهترین فیلم ها را معلوم نیست چه افرادی دوبله می کنند؟ زمانی ما ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر در عرصه دوبله فعال بودیم اما حالا تهران هشت هزار دوبلور دارد! هر فردی یک دستگاه خریداری کرده و با آن روی فیلم ها صدا ضبط می کند و به وی او دی ها می دهد و آنها هم نمایش می دهند. یک عده جوان بیکار اما باسواد و علاقه مند، هم هستند که کار را زیرنویس می کنند و به عنوان مترجم استفاده می شوند. خود مترجم ها هم حالا بیکارند. پیش از این در تهران حدود ۱۶ الی ۲۰ استودیو فعال بود که حالا یکی دوتا از آن آنها باقی مانده و مابقی گویا تبدیل به انباری و باربری شده و دیگر استودیوی نمانده است.

برای دوبله فیلم ها در صداوسیما شرط می گذاشتیم
این پیشکسوت دوبله درباره آخرین همکاری اش با صدا و سیما، یادآور می کند: با صداوسیما هیچگاه همکاری مستمری نداشتم اما زمانی بود که به تشخیص خودشان فیلم‌هایی را انتخاب می‌کردند و ما هم برای دوبله شرایط می‌گذاشتیم، آنها هم می‌پذیرفتند و همکاری‌مان شکل می‌گرفت؛ اینگونه نبود که سرمان را پایین بیندازیم و هر کاری که دلشان می خواهد با دوبله بکنند.
او تاکید می کند: در آن دوره فیلم هایی که از طرف صداوسیما می آوردند را با شرایط می پذیرفتیم؛ شرایطی از جمله اینکه حق دخالت در کار را نداشته باشند، در نهایت شرایط را می پذیرفتند و ما هم کار را صحیح و سالم انجام می دادیم و در انتها تشکر و تمجید می کردند. ما هم می گفتیم همیشه می تواند اینطور باشد. شما که این اندازه پول و بودجه دارید، چرا کار خوب نمی کنید.

کارهای خیلی خوبی برای تلویزیون انجام دادم
خسروشاهی درباره ی همکاری اش با صدا و سیما خاطرنشان می کند: من کارهای خیلی خوبی برای تلویزیون انجام دادم. تلویزیون زمانی به دوبله توجه داشت و کارشناسانی بودند که فیلم شناس بودند و نمی توانستند فیلم های خوب را دست مدیردوبلاژ صفر کیلومتر یا مدیردوبلاژی که سینک نزند و موارد دیگر بدهند. آن موقع با صداوسیما همکاری می کردیم و رضایت هم داشتیم چون هیچگاه دخالتی در کار ما نمی کردند و این یک اتفاق پنهانی نیست. اما فعلا نزدیک به هشت سال است که هیچ همکاری با صداوسیما نداشته ام. آخرین کار من برای صداوسیما «در جست و جوی ریچارد» بود.

توصیف نسل ماندگار و نسل جدید دوبله در کلام خسروشاهی
خسروشاهی درباره نسل طلایی دوبله این توصیف را به کار می برد: یک معدنی از طلا بود که تمام شد. یک مقدار دیگر از این خاک طلا باقی مانده که تمام می شود و دوبله دربست برای آنهایی می شود که دوست دارند و کسی نظارت و توجه نمی کند.
وی درباره‌ی نسل جدید دوبله نیز اینچنین می گوید: مثل کسی می ماند که تاکنون در عمرش دوچرخه هم سوار نشده اما به او بگویند ماشین سوار شو و ۲۰ نفر مسافر هم با خودت ببر. کسی که بلد نیست باید برود و شغل دیگری پیدا کند. این حرف را ۲۰ سال است می زنم. به نظر من کار دوبله تمام شده است. دوبله سه چهار سال است، به طور کامل نابود شده و مدام می‌خواهیم سرقبرش برویم و بگوییم بلند شو و دوی صد متر برو! فاتحه‌ی این کار خوانده شده.

کسی نمی گوید چرا حال دوبله بد شده
این پیشکسوت دوبله نسبت به وضعیت دوبله ناامید است، و درباره علت آن می گوید: شما فیلم هایی را که وی او دی ها و کانال های مختلف نشان می دهند تماشا کنید، نیازی به گفتن نیست. تلویزیون هم که فعالیت دوبله اش کم است به دلیل اینکه فیلم ندارند یا کم دارند، اگر هم دارند فیلم های عجیب و غریب من درآوردی است و به هر حال به درد نمی خورد و آن شکل و فرم و عشق و اشتیاقی که وجود داشت خاموش شده و کسی هم نمی گوید چرا دوبله بد شده.

فیلم خوب در دنیا فراوان است
وی در ادامه درباره‌ِ نوع فیلم های باکیفیتی که در گذشته تولید و دوبله می شد با فیلم هایی که حالا ساخته می شود، در پاسخ به اینکه آیا نوع فیلم ها در کیفیت دوبله امروز تاثیرگذار است؟ اظهار می کند: در دنیا فیلم های بسیار خوبی تولید می شود که ما (تماشاگر) سمت آنها نمی رویم. چون حوصله آن را نداریم که فیلم فلسفی و درجه یک و فیلمی که حرفی برای گفتن دارد را تماشا کنیم. ما دوست داریم در خانه مان ماست و خیار بخوریم، پیژامه بپوشیم و عضو فلان وی او دی باشیم و ماهی هم هزینه ای پرداخت کنیم. در حالی که فیلم خوب در دنیا فراوان است و سریال سازی در دنیا بیداد می کند اما در اینجا کسی توانایی شناخت و انتخاب درست آثار برای دوبله را ندارد. فقط فیلم های رزمی و کره ای باشند یا سریال هایی از ترکیه و سوریه که سالها از فیلم سازی دنیا عقب هستند، اینها را دوبله می کنند و بعد می گویند بفرمایید تماشا کنید.

همکاران خسروشاهی در دوبله چه افرادی بودند؟
خسروشاهی در پایان با یادی از صداهای ماندگار دوبله که اغلب از دنیا رفته‌اند و با آنها همکار بوده است، می گوید: با آقایان ایرج ناظریان، منوچهر اسماعیلی، چنگیز جلیلوند، احمد رسول زاده، عطاالله کاملی همکار بودیم و حالا فوت کرده اند و کسی دیگر نمانده است.
خسرو خسروشاهی (زادهٔ ۷ دی ۱۳۲۰) دوبلور و مدیر دوبلاژ برجسته ایرانی است. از آثارش می‌توان به دوبلهٔ فیلم‌های آلن دلون و آل پاچینو اشاره کرد. خسروشاهی همچنین به جای بازیگرانی چون رابرت دنیرو، داستین هافمن و استیو مک کوئین در بسیاری از فیلم های مطرح دنیا گویندگی کرده است.