تعزیه‌خوان پیشکسوت و چهره جهانی این هنر ملی ایران با اشاره به آنکه تعزیه مهم‌ترین بستر برای معرفی نمایش دینی ایران به جهان است، گفت: با وجود تمام تلاش‌ها هنوز نتوانسته‌ایم قطره‌ای از داشته‌های هویت نمایش آیینی و مذهبی ایرانی را به جهانیان عرضه کنیم.
استاد علاءالدین قاسمی تعزیه خوان و یکی از چهره‌های شناخته‌شده هنر نمایش ملی و آیینی نمایش کشورمان در عرصه‌های بین‌المللی روز پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با بیان آنکه سهم هنر تعزیه در زنده نگه‌داشتن سوگواری و تعزیت بر سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین(ع) غیرقابل انکار است، یادآور شد: مریدان حضرت اباعبدالله و عاشقان فرهنگ شیعی حتی در زمان خفقان و سرکوب هنرمندان تعزیه در دوران پهلوی، تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا این هنر آیینی و ملی کشورمان را حفظ کنند.
وی افزود: تنها کافی است به ریشه لغوی تعزیه نگاه کنیم که از تعزیت و سوگواری سرچشمه گرفته‌است. همین خود نشان‌دهنده خاستگاه عمیق شکل‌گیری این هنر در ارادت هنرمندان و مردم مسلمان ایران به خاندان عصمت و طهارت به‌ویژه حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) و شهدای کربلاست.
قاسمی با بیان آنکه در کنار تمام تلاش‌های صورت‌گرفته برای حفظ و حراست از این هنر ملی، دینی و شیعی؛ هنرمندان این عرصه از گذشته تا به امروز آن‌چنان‌که شایسته و بایسته شأن این هنر در بازتاب مصائب، سختی‌ها و ارادت شیعیان به حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) است قدر ندیده‌اند ادامه داد: مسئله اصلی آن‌جاست که شناخت پژوهشگران و هنرمندان غربی نسبت‌به هنر آئینی ما از اساتید دانشگاه، پژوهشگران و حتی برخی از مدیران و دست‌اندرکاران تئاتر ایران بیشتر است.
سال‌هاست که برای حفظ و حراست از این هنر نمایش ملی و آیینی که با باورهای عمیق اسلامی جاری در سرزمین‌مان گره‌خورده است تلاش می‌کنیم تا در کنار تمامی شاخه‌های مختلف هنر تئاتر، این رشته نیز وارد مباحث دانشگاهی شود. اما تاکنون کمتر اقبالی از سوی نهادهای علمی و دانشگاهی به این هنر را شاهد بوده‌ایم.
کارگردان تعزیه شهادت حضرت امام حسین(ع) با تاکید بر آنکه مفاهیم و مضامین دینی به‌ویژه عشق و ارادت به حضرت امام حسین(ع)، یاران باوفای ایشان و شهدای کربلا در تاروپود زندگی ایرانیان مسلمان و شیعه تنیده شده‌است، خاطرنشان کرد: بیشترین اشراف و آشنایی عموم مردم نسبت به هنر نمایش با هنر تعزیه شناخته می‌شود. این در شرایطی است که کمترین حمایت را از هنرمندان این عرصه شاهد هستیم.
قاسمی تصریح کرد: به‌عنوان مثال در ایام شیوع ویروس کرونا که بیش‌از یک‌سال و نیم است که در کشور ما ادامه دارد، هنرمندان این عرصه در تمامی مناسبت‌های مذهبی باوجود تمامی سختی‌ها دست به تولید و اجرای عمومی این تعزیه زده‌اند. استقبال مردم نیز حاکی از جاری بودن این هنر میان عموم مردم است. اما در همین ایام هنرمندان تعزیه مانند دیگر هنرمندان عرصه تئاتر آن‌گونه که شایسته و بایسته‌است مورد حمایت مدیران و مسئولان قرار نگرفته‌اند.
کارگردان تعزیه حُر با بیان آنکه تبدیل شدن هر هنر به هنر ملی یک سرزمین به ریشه داشتن مفاهیم و مضامین آن هنر در باورهای مردمان هر سامانیوابسته است، گفت: خاستگاه مبانی آیینی و مذهبی به دلیل ریشه داشتن مفاهیم مشترک آن در تمامی ادیان به گونه‌ای است که بارها و بارها شاهد گریستن مخاطبان کشورهای اروپایی و ایالات‌متحده امریکا در مواجهه با آثار تعزیه‌ای که گروه ما و دیگر گروه‌های تعزیه کشور در خارج از ایران به صحنه برده‌اند بودیم.
وی خاطرنشان کرد: عشق و علاقه آن‌ها نسبت‌به مبانی و مضامین بازتاب داده‌شده در هنر تعزیه به گونه‌ای است که بعد از پایان هر اجرا، آن‌ها سراغ هنرمندان ما می‌آمدند و درباره داستان روایت شده در تعزیه‌ها از ما سوال می‌کردند. بعد از بازگویی آن داستان‌ها بیش‌از گذشته عشق و ارادت خود را نسبت‌به مظلومیتی که بر امام حسین(ع) و یاران باوفای ایشان در صحرای کربلا رفت را شاهد بودیم.
این خود نشان‌دهنده ریشه داشتن مفاهیمی چون حریت، آزادگی، ایستادگی در برابر ظلم و مضامینی از این‌دست در تمامی ادیان الهی است که اوج آن را در دین هدایتگر و مبین اسلام شاهد هستیم.
این تعزیه‌گردان پیشکسوت با اشاره به آنکه طی سالیان اخیر شاهد فقدان و درگذشت بسیاری از اساتید و چهره‌های نامدار هنر تعزیه در کشور بودیم گفت: یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها در حوزه حفظ و حراست از این هنر آئینی و ملی، ثبت میراث مکتوم در سینه هنرمندان پیشکسوت این هنر آئینی و نمایشی است. بیش‌از هر زمان دیگری و قبل از از دست دادن معدود چهره‌های پیشکسوت و ماندگار این هنر که هنوز میان ما حضور دارند باید در اشکال تصویری و مکتوب آن اسرار و مبانی این هنر آیینی را از پیش‌کسوتان ثبت و ضبط کرد.
کارگردان تعزیه بازار شام یادآور شد: مسئله دیگر به نسخ تعزیه بازمی‌گردد. این نسخ نیازمند گردآوری، جمع‌آوری، تصحیح و همچنین کار پژوهشی است تا برخی از اشعار، انگاره‌ها و البته تحریف‌هایی که ممکن است در تعدادی از این نسخ صورت‌گرفته شده باشد را اصلاح کرد. به این واسطه می‌توانیم این گنجینه عظیم و ارزش منده مفاهیم دینی، آئینی و مذهبی آمیخته با نهضت حسینی را در قامت هنر نمایش ملی کشورمان یعنی تعزیه در اختیار محیط‌های دانشگاهی دانشجویان و همچنین فعالان عرصه تئاتر برای دستیابی به مهم‌ترین گنجینه در تولید آثار تئاتر دینی قرار دهیم.
کارگردان تعزیه دو طفلان مسلم همچنین با اشاره به آنکه سهم تعزیه در آشنایی عموم مردم با بنیان‌های نمایش در کشورمان غیرقابل‌انکار است گفت: در زمانی نه‌چندان دور جایگاه هنر تعزیه به‌عنوان ملی‌ترین هنر نمایش کشورمان تا حدی بود که در تک‌تک روزهای سال شاهد اجرای این نمایش آیینی بودیم. این در حالی است که طی چند دهه اخیر نگاه مناسبتی به تولید و اجرای این نمایش باعث شده‌است تا نسل جدید و جوان کشورمان کمتر شناخت و آشنایی با نمایش آئینی و ملی ایرن‌زمین داشته باشند.
قاسمی در پایان تاکید کرد: حفظ و حراست از میراث نمایش آئینی و ملی‌ترین گونه آن یعنی هنر تعزیه به همان اندازه که برعهده هنرمندان است نیازمند خواست و اراده ملی میان مدیران و دست‌اندرکاران فعالیت‌های فرهنگی در کشورمان است. امیدوارم هرچه سریع‌تر شاهد این عزم ملی برای پاسداشت، تکریم، حفظ و اشاعه این هنر میان مدیران و متولیان و دست‌اندرکاران امور هنری کشورمان باشیم و این میراث ارزشمند نیاکان‌مان که به دست ما رسیده به نسل آینده و فردا انتقال دهیم.
بدون دیدگاه