آلمان به عنوان اولین کشور غربی زمان‌بندی مشخصی برای بازگرداندن عتیقه‌جات دوران استعمار به کشور مبدا تعیین کرد و از سال آینده میلادی بخشی از برنزهای بنین را به نیجریه تحویل می‌دهد.
به گزارش ایرنا به نقل از روزنامه گاردین، به دنبال توافقی که بین کارشناسان میراث فرهنگی و رهبران سیاسی آلمان منعقد شد، این کشور از سال آینده میلادی بخش عمده‌ای از برنزهای بنین را که در موزه‌های این کشور نگهداری می‌شوند، به نیجریه بازمی‌گرداند. به این ترتیب آلمان به اولین کشوری تبدیل می‌شود که این آثار نفیس تاریخی را که در اواخر قرن نوزدهم میلادی توسط سربازان انگلیسی به غارت رفتند، به کشور مبدا تحویل می‌دهد.
مونیکا گروترز وزیر فرهنگ آلمان با اعلام این خبر گفت: ما مسئولیت تاریخی و اخلاقی خود را گردن می‌گیریم تا علاوه بر شفاف سازی، روی گذشته تاریخی آلمان کار کنیم. بازگرداندن برنزهای بنین نقطه عطفی در این روند است.
آلمان تا پایان ماه ژوئن (اوایل تیرماه ۱۴۰۰) یک نقشه راه از ابعاد حقوقی و لجستیک روند بازگرداندن این اشیاء تاریخی منتشر می‌کند و به گفته گروترز، اولین گروه از این عتیقه‌جات در سال ۲۰۲۲ به نیجریه تحویل داده خواهند شد.
برنزهای بنین در سال ۱۸۹۷ در جریان لشکرکشی سربازان انگلیسی به شهر بنین (در غرب آفریقا) به غارت رفتند و به موزه‌هایی در اروپا و آمریکای شمالی فروخته شدند. بزرگترین مجموعه برنزهای بنین در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود اما حدود ۱ هزار و ۱۰۰ مورد از این آثار تاریخی در کلکسیون موزه‌های آلمانی در هامبورگ، کلن، اشتوتگارت، لایپزیگ و درسدن قرار داده شدند. دستکم ۴۴۰ مورد از عتیقه‌جات مسروقه در کلکسیون موزه مردم شناسی برلین نگهداری می‌شوند. این گنجینه قرار بود پاییز امسال در یک موزه تازه تاسیس از هنر غیراروپایی به نمایش گذاشته شوند اما ماه گذشته هارتموت دورگلو مدیر این موزه در یک مصاحبه افشا کرد آثار اصلی به نیجریه برگردانده خواهد شد و این موزه یا ماکت آنها را به نمایش می‌گذارد یا به صورت نمادین جایشان را خالی خواهد گذاشت.
مقامات برلین تا پیش از این از تایید قطعی برنامه‌های خود برای بازگرداندن این آثار خودداری می‌کردند و می‌گفتند مذاکرات با نیجریه در این باره ادامه دارد.
ویکتور اییخامنور هنرمند نیجریایی از تصمیم آلمان در این باره استقبال کرد و گفت: تصمیم جسورانه آلمان برای بازگرداندن آثار هنری به غنیمت گرفته شده از پادشاهی بنین به صاحبان حقیقیش، تحسین برانگیز است و در جهت درستی قرار دارد. این اقدام گامی بزرگ در راستای جبران یک اشتباه بود. به خصوص با توجه به آن که از طرف کشوری است که از ابرقدرتان استعمارگری بود. آلمان با این کار برای دیگر کشورهای غربی که با مسئله بازگرداندن عتیقه‌جات مسروقه به کشورهای مبدا درگیرند، یک مسیر ترسیم کرد.
با این حال این تصمیم منتقدانی نیز داشت. یورگن زیمرر از تاریخ‌دانان دوره استعمار در دانشگاه هامبورگ در انتقاد از این طرح گفت برنامه دولت آلمان برای بازگرداندن این اشیا صرفا محض آبروداری و ظاهرسازی است و نه احترام و تاکید بر بافت درست تاریخی.
وی می‌گوید: به جای بازگردادن بی‌قیدوشرط تمام عتیقه‌جات مسروقه، فقط مبهم می‌گویند بخش قابل توجهی از آنها بازگردانده خواهد شد اما این که این بخش چگونه و توسط چه کسی تعیین می‌شود، ناگفته مانده است.
این روزها بحث بازگرداندن عتیقه‌جات به غنیمت گرفته شده در دوره استعمار به کشورهای مبدا، داغ است. کشور انگلیس با درخواستها برای بازگرداندن عتیقه‌جات به غنیمت گرفته شده در دوره استعمارگری خود روبه‌روست که از جمله مهمترین آنها می‌توان به مرمرنماهای الگین به یونان و برنزهای بنین به نیجریه اشاره کرد. در موزه‌های بلژیک و اتریش نیز ده‌ها هزار شی عتیقه متعلق به آفریقا وجود دارد. کمتر از ۶ ماه پیش، نمایندگان پارلمان فرانسه به بازگرداندن عتیقه‌جاتی که یک قرن پیش به دست نیروهای استعمارگر فرانسوی از کشورهای سنگال و بنین به غنیمت گرفته شد، رای دادند.
بدون دیدگاه